MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın maddi tazminat yönünden feragat nedeniyle reddine, manevi tazminat yönünden kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ...AŞ vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davalıların işleten, sürücü, trafik sigortacısı olduğu aracın yaya olan müvekkiline çarparak ayağından yaralanmasına sebebiyet verdiğini belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 3.500,00 TL maddi ve 5.000,00 TL manevi olmak üzere toplam 8.500,00 TL tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...AŞ vekili, aracın kiralandığını ve işleten sıfatını haiz bulunmadıklarından husumet, ayrıca zamanaşımı, kusur, talebin fahiş olduğu hususlarını belirterek davanın reddini ve kiracı şirket ile kasko sigortacısına davanın ihbarını talep etmiştir.
Davalı ... Anonim Türk ... Şirketi vekili, sorumluluklarının sigortalının kusuru ve poliçe limiti ile sınırlı olduğunu bildirerek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... cevap vermemiştir.
İhbar olunan ... Anonim Şirketi vekili, diğer davalıların malik ve sürücüsü bulundukları aracın ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı bulunduklarını ve davada taraf olmadıklarını, trafik sigortası ile teminat altına alınan poliçe limitlerinin aşılması halinde sorumluluklarının doğabileceğini belirtmiştir.
İhbar olunan...Ltd.Şti vekili, zamanaşımı, kusur tespiti gerektiği, manevi tazminatın zenginleşme aracı olmaması gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre; davanın maddi tazminat yönünden feragat nedeniyle reddine, manevi tazminat yönünden kısmen kabulü ile 4.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 31.12.2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... ve ...AŞ.den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine fazla talebin reddine, diğer davalı ... Anonim Türk ... Şirketi yönünden davanın reddine karar verilmiş, hüküm davalı ...AŞ. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı ... hükümlerine göre, trafik kaydı "işleteni" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alacı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse ..."ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı... AŞ. vekili, müvekkilinin uzun süreli araç kiralama işi yaptığını, hukuken işleten olmadığını ve husumet yöneltilemeyeceğini, ...plaka sayılı aracın 24.03.2006 başlangıç tarihli 36 aylık kira sözleşmesi ile kiralandığını, kaza tarihi olan 01.10.2007 tarihinde ... Ltd.Şti. tarafından işletilmekte olduğunu, kira sözleşmesi ile kaza tarihini de kapsayan kira bedellerine karşılık kesilen faturaları dosyaya sunduğu anlaşılmakla, mahkeme tarafından bu hususta herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmaksızın yazılı olduğu şekilde karar verilmiştir. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz.
Bu durumda mahkemece taraflar arasında uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesinin bulunup bulunmadığı, aracın fiilen teslim edilip edilmediği, ekonomik yararlanmanın kime ait olduğu, kira sözleşmesi ve kira bedelinin Maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde konusunda uzman bir bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle, kira sözleşmesinin fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalı ... AŞ. nin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve hatalı gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetli görülmemiştir.
2-Bozma neden ve şekline göre davalı ...AŞ."nin diğer temyiz nedenlerinin incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...AŞ. vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle bozma nedenine göre davalı
... AŞ. vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ...AŞ"ne geri verilmesine 02.10.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.