Danıştay 10. Daire 2016/6066 Esas 2020/5943 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/6066
Karar No : 2020/5943

DAVACI : … Balık Üretim Su Ürünleri Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
2- … Valiliği
… İl Müdürlüğü
… Dairesi Başkanlığı / …

DAVANIN KONUSU : Davacı tarafından, ecrimisil bedelinde indirim yapılması talebinin reddine ilişkin İzmir Defterdarlığı Milli Emlak Dairesi Başkanlığının … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı 336 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 3. fıkrasının (a), (b), (ç), (d), (e), (f) bentlerinde ve 4. fıkrasında geçen "itiraz edilmemesi" ve "dava açılmış ise davadan kayıtsız şartsız feragat edilmesi" ibareleri ile 5., 6. ve 7. fıkralarının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davaya konu 336 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği'nin 11. maddesindeki koşulların vatandaşın itiraz ve dava açma hakkını engelleyecek şekilde düzenlenmiş olmasının öncelikle Anayasa ile güvence altına alınan idari işlem ve eylemlere karşı itiraz ve yargı yoluna başvuru hakkının ihlaline yol açtığı, itiraz ve yargı yoluna başvuran kişiler yönünden de anayasal eşitlik ilkesi gereği peşin ödeme ve indirim haklarının uygulanması gerekirken, bunun yasaklanmış olmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMASI : Davalı Bakanlık tarafından, davacı tarafından, yargı kararıyla haklılığının ortaya çıkarıldığı iddia edilse de davada davacının hem bedele hem de işgale yönelik itirazlarının olduğu ve 369,00 m²'lik kısmın sözleşme haricinde kullanıldığının tespit edildiği, bu itibarla ecrimisil istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, düzenleyici işlem ile kişilerin itiraz etme haklarının ortadan kaldırılmadığı, kişilerin her zaman dava açma haklarının bulunduğu, itiraz ve yargı yoluna başvuru yapılmaksızın ecrimisil bedellerinde indirim yapılmasındaki amacın ise; hem idarenin hem de yargının iş yükünü hafifletmek olduğu, itiraz eden kişilere indirim uygulanmaması itiraz etmeyen kişilere ise indirim uygulanmasının mevzuat uyarınca adil olduğu, gerek ilgili Yönetmelikte ve gerekse de davaya konu Tebliğ'de indirimden yararlandırılacakların açıkça tarif edildiği ve davacı şirketin bu sayılanlardan olmadığı savunulmaktadır. Davalı valilik tarafından savunma verilmemiştir.


DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Hem işlem hem de davaya konu Tebliğ hükümleri yönünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; davacı şirketten istenen ecrimisil bedelinde indirim yapılması talebinin reddine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı 336 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 11. maddesinin 1., 3., ve 4. fıkralarında geçen "itiraz edilmemesi" ve "dava açılmış ise davadan kayıtsız şartsız feragat edilmesi" ibareleri ile 5., 6., 7. fıkralarının iptali istemiyle açılmıştır.
08/09/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 74 üncü madde sine ve 29/06/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü madde sine dayanılarak hazırlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 86. Maddesinin (2) fıkrasında, " Ecrimisil işlemine karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili İdareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabilir. (Ek cümle:RG-10/4/2011-27901) Bu süre içerisinde ecrimisil işlemine karşı düzeltme talebinde bulunulmak suretiyle itiraz edilmemesi veya itiraz edilmesine rağmen aynı süre içerisinde bu itirazdan kayıtsız ve şartsız olarak vazgeçilmesi ya da yine bu süre içerisinde dava açılmış ise aynı süre içerisinde davadan kayıtsız ve şartsız olarak feragat edilmesi halinde yüzde yirmi indirim uygulanır. " hükmü yeralmakta olup dava konusu Tebliğin anılan maddelerinde de aynı nitelikte düzenlemeler yer almıştır.
Davacı bu düzenlemelerin dava açma hakkını sınırlandırdığını öne sürmektedir.
Esasen, kamu alacağını hızlı bir şekilde tahsilini sağlamak amacına yönelik bu düzenlemenin dava açma hakkını kısıtladığından sözedilemez.
Bu durumda İdareye tanınan yasal yetkiye dayalı olarak düzenlemede ve davacı şirketin indirim talebinin reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 09/07/2019 tarih ve E:2016/6066 sayılı ara kararına cevap verildiği görülmekle, gereği görüşüldü.

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
İzmir ili, Güzelbahçe ilçesi, Merkez Mahallesinde bulunan Hazineye ait taşınmazın 281,00 m²'lik kısmının restoran yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 01/01/2007-18/10/2011 tarihleri arası dönem için 291.440,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin 20/12/2011 tarih ve 53822 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davada, İzmir 3. İdare Mahkemesinin 08/10/2012 tarih ve E:2011/2576, K:2012/1547 sayılı kararıyla dava konusu işlemin 145.726,91 TL'lik kısmının iptaline, 145.713,09 TL'lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verildiği, taraflarca kararın temyiz edilmesi üzerine ise Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 20/10/2015 tarih ve E:2015/3520, K:2015/4127 sayılı kararıyla temyiz istemlerinin reddi ile anılan kararın onanmasına karar verildiği, davalı idarenin karar düzeltme isteminin ise Danıştay Onuncu Dairesinin 24/01/2017 tarih ve E:2016/4293, K:2017/337 sayılı kararıyla reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
… İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davacıya 06/11/2012 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine davacının … tarih ve … evrak kayıtlı dilekçe ile Mahkemece reddedilen ecrimisil bedelini % 35 indirimli olarak ödemek istediğinden ecrimisil bedelinin bu duruma göre yeniden belirlenmesini istediği, bu talebin İzmir Valiliği Defterdarlık Milli Emlak Dairesi Başkanlığının … tarih ve … sayılı yazısı ile reddi üzerine ecrimisil bedelinde indirim yapılması talebinin reddine ilişkin söz konusu işlemin ve bu işlemin dayanağı 336 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin 11. maddesinin 1/a ve b; 3/a, b, ç, d, e, f ve 4. fıkralarında geçen "itiraz edilmemesi" ve "dava açılmış ise davadan kayıtsız şartsız feragat edilmesi" ibareleri ile 5., 6. ve 7. fıkralarının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
10/09/1983 tarih ve 18161 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlem ile düzenlemelerin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan haliyle 75. maddesinde, "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.
(Ek cümle: 23/7/2010-6009/24 md.) Ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanır. Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur." hükümlerine yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan 19/06/2007 tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan haliyle 86. maddesinde, "takdir edilen ecrimisiller, takdir tarihinden itibaren onbeş gün içinde ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek fuzuli şagile, elden veya iadeli taahhütlü mektupla, tebliğ edilir. Ecrimisil işleminde İdarece maddi, kişide, işgal edilen alanda veya yüzölçümde ya da benzer şekilde hata olduğunun belirlenmesi halinde, bu hata İdarece hangi aşamada olursa olsun resen düzeltilir ve yeniden ecrimisil ihbarnamesi düzenlenerek ilgililerine tebliğ edilir.

Ecrimisil işlemine karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili İdareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabilir. Bu süre içerisinde ecrimisil işlemine karşı düzeltme talebinde bulunulmak suretiyle itiraz edilmemesi veya itiraz edilmesine rağmen aynı süre içerisinde bu itirazdan kayıtsız ve şartsız olarak vazgeçilmesi ya da yine bu süre içerisinde dava açılmış ise aynı süre içerisinde davadan kayıtsız ve şartsız olarak feragat edilmesi halinde yüzde yirmi indirim uygulanır.
Düzeltme talepleri, talep tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde bu amaçla oluşturulacak komisyonlarca karara bağlanır ve sonucu karar tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde düzenlenecek Ecrimisil Düzeltme İhbarnamesi ile ilgilisine tebliğ edilir. Ecrimisil ihbarnamesine yapılan itiraz veya açılan dava ile ecrimisil düzeltme ihbarnamesine açılan dava İdarece yapılan ve resen düzeltilmesi gereken hatalara ilişkin ve bu hata İdarece düzeltilir ise; bu durumda da açılan davadan kayıtsız ve şartsız olarak feragat edilmesi halinde yüzde yirmi indirim uygulanır.
Düzeltme taleplerini inceleyip karara bağlayacak komisyonların kuruluşu, çalışma esasları ve yetki sınırlarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir." hükümleri bulunmaktadır. Anılan Yönetmeliğin 87. maddesinde ise, "ecrimisil; ecrimisil ihbarnamesinin, düzeltme talebinde bulunulmuş ise ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren (Değişik ibare:RG-11/9/2014-29116) altmış gün içinde muhasebe birimlerine ödenir. Bu süre içerisinde ecrimisilin peşin ödenmesi halinde yüzde onbeş indirim uygulanır. Ecrimisil borçlusunun ödeme güçlüğü nedeniyle yazılı olarak talep etmesi hâlinde ecrimisil, en az yüzde yirmibeşi peşin kalan kısmı ise İdarenin uygun göreceği taksit zamanlarında ve en fazla üç yıl içinde taksitler hâlinde ödenebilir. Alacağın kalan kısmına kanunî faiz uygulanır.
Ecrimisil İhbarnamesinin, düzeltme talebinde bulunulmuş ise Ecrimisil Düzeltme İhbarnamesinin ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren (Değişik ibare:RG-11/9/2014-29116) altmış gün içinde muhasebe birimlerine rızaen ödenmeyen ecrimisil; düzeltme talebinde bulunulmamış ise yüzde yirmi indirim yapılmak suretiyle milli emlak birimlerince, dava açma süreleri geçtikten sonra 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilmek üzere vergi dairelerine veya gelir servislerine intikal ettirilir. Vergi daireleri veya gelir servisleri, kendilerine intikal ettirilen ecrimisil alacaklarını anılan Kanunun kapsamına giren amme alacakları gibi takip ve tahsil ederek sonuçlarını millî emlak birimlerine bildirirler.
Ecrimisil taksitlerinden birinin vadesinde ödenmemesi durumunda, kalan ecrimisil alacağının tamamı muaccel hâle gelir ve Ecrimisil İhbarnamesinin muhatabına tebliğ tarihini takip eden (Değişik ibare:RG-11/9/2014-29116) altmışıncı günün bitiminden itibaren gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilmek üzere (Değişik ibare:RG-11/9/2014-29116) üçüncü fıkra gereğince vergi dairelerine veya gelir servislerine intikal ettirilir." hükümlerine yer verilmiştir.

Dava Konusu Tebliğ'in ve İşlemin İncelenmesi:
Anayasanın dava konusu Tebliğin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Yasa koyucu düzenleyeceği konularda genel prensipleri belirler ve bunun uygulanmasını, yürütmeye bir başka ifadeyle idarelere bırakır. Bu asli düzenleme yetkisinin Yasama organına ait olmasının doğal bir sonucudur.
Ancak, idarelerin düzenleyici işlem tesis etme yetkisi yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere, kanun, tüzük, yönetmelik gibi üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak gerçekleşebilir.
Söz konusu düzenleyici işlemler, yasalar ile getirilen düzenlemelerin çeşitlendirilmesi, aydınlatılması amacıyla ve ihdas edilen normun ne şekilde uygulanacağına ilişkin hükümler ihtiva ettiği takdirde bu düzenlemelerin dayanak yasa normuna aykırı olduğundan söz etmek mümkün bulunmamaktadır.
Uyuşmazlıkta, 6009 sayılı Kanunla 2886 Kanunda yapılan 23/07/2010 tarihli değişiklik ile ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanacağı hükmünün getirildiği, Kanunun bu açık hükmü ile ecrimisilin düzenlenerek işgalciye tebliğ edilmesi üzerine itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanması gerektiğinin kararlaştırıldığı, bu Kanun uyarınca çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 86/2. maddesinde de ecrimisil işlemine itiraz edilmemesi veya itiraz edilmesine rağmen aynı süre içerisinde bu itirazdan kayıtsız ve şartsız olarak vazgeçilmesi ya da yine bu süre içerisinde dava açılmış ise aynı süre içerisinde davadan kayıtsız ve şartsız olarak feragat edilmesi halinde yüzde yirmi indirim uygulanacağı kuralına yer verildiği görülmektedir.
Tebliğin davaya konu kısımları olan; itiraz edilmemesi ve dava açılmış ise davadan kayıtsız şartsız feragat edilmesi ibarelerinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelikte de açıkça düzenlenmiş olduğu, 5. fıkrada dava açıldığının tespit edilmesi halinde, indirilen tutarın takip ve tahsil edilmesi için konunun önceki bildirimle ilişkilendirilerek ilgili vergi dairesi veya gelir servisine intikal ettirileceği, 6. fıkrada taksitli ödeme halinde indirim uygulanmayacağı ve 7. fıkrada ise itirazi kayıtla ödeme yapılması haline ilişkin düzenlemelerin yer aldığı ve bu düzenlemelerin anılan Kanun ve Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına yönelik olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu bilgiler ışığında, yukarıda aktarılan dayanak Kanun ve Yönetmelik hükümleriyle uyumlu olduğu, açıklayıcı nitelik taşıdığı ve üst normlara aykırı olmadığı anlaşılan 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin dava konusu hükümlerinde ve … tarih ve … sayılı işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 08/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.