MAHKEMESİ : Beypazarı Sulh Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 18/04/2014
NUMARASI : 2013/182-2014/238

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 17.02.2011 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi istenmesi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 18.04.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılardan A.. O.. tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, TMK"nın 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir.
Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece dava kabul edilmiş, davacıya ait 429 parsel sayılı taşınmaz lehine krokide "B" harfi ile işaretli yerden geçit irtifakı kurulmuştur. Bu karar Dairemizin 16.04.2012 tarihli, 2012/4590 Esas, 2012/5566 Kara sayılı ilamı ile, "geçit kurulan yerin bir kısım kadastro paftasında dere olarak gösterilen yere rastlamaktadır. Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerdendir. Bu niteliği itibariyle kamu malıdır. Dere yatağı tapuya tescil edilmiş bir yer olmadığından, bu şekilde kurulan geçitle kesintisizlik ilkesi de ihlal edilmiş olur. Ayrıca 473 sayılı parselde ikiye bölünmüştür. Dere yatağı dışında ve yükümlü taşınmazın kullanım bütünlüğünü bozmayacak şekilde geçit alternatifi aranmalıdır" gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece verilen 28.06.2012 tarihli direnme kararı da Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca 10.04.2013 tarihinde usul yönünden bozulmuştur.
09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında usuli kazanılmış hak kuralına değinilmiştir. Anılan içtihadı birleştirme kararında tarif edildiği üzere mahkemenin bozma kararına uymasıyla meydana gelen bozma gereğince işlem yapma ve hüküm verme durumu taraflardan birisi lehine ve diğeri aleyhine hüküm verme neticesini doğuracak bir durumdur. Buna da usul hukukunda "usuli müktesep hak" denilmektedir. Mahkeme uyduğu bozma kararına uygun olarak karar vermek zorunda olduğu gibi ilgili Yargıtay Dairesi de kural olarak bozma kararı ile benimsemiş olduğu ilke ile bağlıdır.
Mahkemece uyulmasına karar verilen Dairemizin bozma ilamında bilirkişi raporlarında gösterilen dere üzerinden geçit kurulamayacağı vurgulanarak "dere yatağı dışında" geçit alternatifi aranması gerektiği açıkca belirtildiğinden bu husus artık daha önce aleyhine geçit kurulan taşınmaz malikleri yönünden usuli kazanılmış hak oluşturur.
Bu nedenle mahkemece 19.02.2014 tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide 1 numaralı alternatif yol olarak gösterilen yerden geçit kurulamayacağından aynı raporda "2 ve 3 numaralı yol" olarak belirtilen seçenekler değerlendirilerek en uygun olanından geçit tesisine karar verilmelidir.
Mahkemece, belirtilen husus gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle, davalı A.. O.. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 04.06.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.