22. Hukuk Dairesi 2016/213 E. , 2016/4955 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı işçi, iş sözleşmesinin geçerli sebep olmadan sendikal sebeple işverence feshedildiğini ileri sürerek, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminatın en az üç yıllık brüt ücreti tutarında olmak üzere boşta geçen süre ücret ve diğer haklarının da belirlenmesini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı işveren, iş sözleşmesinin işletmesel sebeplerle geçerli olarak feshedildiğini ve feshin sendikal sebebe dayanmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece; işverence yapılan feshin geçerli sebebe dayandığı ve fesihte sendikal sebep bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından temyizi üzerine Dairemizce, işverence alınan işletmesel kararın tutarlı olarak uygulanıp uygulanmadığı ve feshin son çare olması ilkesine uyulup uyulmadığı hususlarında araştırma yapılması ile feshin geçerli sebebe dayanmadığının tespiti halinde fesihte sendikal sebep bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiği gerekçeleriyle bozulmasına karar verilmiştir.
Bozmaya uyan mahkemece, işyerinde inceleme yapma yetkisi verilen bilirkişi heyetinden rapor aldırılmış, davacının itirazı üzerine önceki raporu düzenleyen bilirkişilerden ikisi aynı kalmak kaydıyla oluşturulan dört kişilik yeni bir bilirkişi heyetinden bir rapor daha aldırılmış ve sendikal araştırma yapılarak işverence yapılan feshin geçerli sebebe dayandığı ve fesihte sendikal sebep bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasında iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı uyuşmazlık konusu olup, normatif dayanak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18 ve devamı maddeleridir.
4857 sayılı Kanun’un 18. maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler; sürüm ve satış olanaklarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini olanaksız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi işyeri içi sebeplerdir.
İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle sözleşmeyi feshetmek isteyen işverenin fesihten önce fazla çalışmaları kaldırmak, işçinin rızası ile çalışma süresini kısaltmak ve bunun için mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma şekillerini geliştirmek, işi zamana yaymak, işçileri başka işlerde çalıştırmak, işçiyi yeniden eğiterek sorunu aşmak gibi varsa fesihten kaçınma olanaklarını kullanması, kısaca feshe son çare olarak bakması gerekir.
4857 sayılı Kanun’un 20. maddesinin ikinci fıkrasına göre feshin geçerli nedene dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.
Somut olayda, Dairemizce daha önce işverence alınan işletmesel kararın tutarlı olarak uygulanıp uygulanmadığı ve feshin son çare olması ilkesine uyulup uyulmadığı hususlarında araştırma yapılması ile feshin geçerli sebebe dayanmadığının tespiti halinde fesihte sendikal sebep bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiği gerekçeleriyle bozma yapılmış olup, bozma sonrası aldırılan bilirkişi raporlarının feshin geçerli sebebe dayanıp dayanmadığının tespiti yönünden yetersiz olduğu anlaşılmaktadır. Zira, dört kişilik bilirkişi heyetince düzenlenen raporda, davacının çalışmış olduğu işyerinin bulunduğu binanın boşaltılmış ve gayri faal durumda olduğu tespit edildikten sonra, davalı ile grup şirket ilişkisi içinde yer alan ... A.Ş. ile .... A.Ş."nin Temmuz 2011-Haziran 2012 dönemine ilişkin işçi hareketleri incelenmiş ve ... A.Ş."nin işçi sayısındaki artışın davalı .. A.Ş."nde çalışmakta iken pazarlama şirketine geçirilen bir muhasebe meslek elmanı, bir pazarlamacı, iki güvenlik görevlisi ve dört büro memurundan kaynaklandığı; bu işçilerden O.Ö, R.M, Z.Ö ve A.B"ın davalı .... A.Ş."nde imalat işçisi olarak çalıştıkları, ancak anılan grup şirketlerde ayakkabı, çanta, aksesuar gibi deri üretim işi yapılmadığı ve bu sebeple bu dört işçinin ayakkabı imalat işçisi olarak istihdam edilmedikleri, davalı şirket tarafından da bu işçilerin modelistlik ve model takibi yapmak üzere pazarlama şirketinde istihdam edildiğinin savunulduğu bildirilmiştir. Öncelikle gerek grup şirketlerin ve gerekse davalı şirketin fesihten önceki ve sonrası altı aylık dönemi kapsayan işçi hareketleri celp edilmeli, yeni alım olmuşsa alınan işçilerin ünvan ve fiilen yaptıkları iş tespit edilmeli, davalı şirketin dört üretim işçisiniin grup şirkette istihdam edilmeye devam edildiği anlaşıldığından davalı şirkette ya da grup şirketlerde davalı adına fason üretim yapılıp yapılmadığı ve üretimin bir şekilde devam edip etmediği gerekirse tekrar yerinde inceleme yaptırılarak belirlenmeli ve oluşacak sonuca göre feshin geçerli sebebe dayanıp dayanmadığı hususu yeniden bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Feshin geçerli sebebe dayanmadığını tespiti halinde ise, yapılan inceleme ve araştırmalara göre ve gerekirse yeniden yapılacak araştırma ile feshin sendikal sebebe dayanıp dayanmadığı da yeniden değerlendirilmelidir. Bu yönler gözetilmeden sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 23.02.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.