9. Hukuk Dairesi 2015/12944 E. , 2015/20483 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ................. İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, iş akdinin 31/10/2013 tarihinde hiçbir haklı ve geçerli sebep gösterilmeksizin feshedildiğini, davalı iş yerinde .................Sendikası ................. şubesi tarafından örgütlenme çalışması başlatıldığını, davalı işyerinde sendikal çoğunluğu sağlayacak sayıda işçinin sendika üyesi olduğunu, sendikanın yetki için .................’na başvurusunu müteakip işveren vekillerinin işçiler üzerinde örtülü ve açık baskı uygulayarak sendikadan istifa etmedikleri takdirde iş akitlerine son verileceğini Diyarbakır, Aydın gibi yerlere sürgün olarak gönderileceklerinin açıkça söylenildiğini, ilerleyen safhalarda bu baskıların bir takım işçiler üzerinde sonuç doğurduğunu, bir kısım işçilerin sendikadan istifa ettiğini, istifa etmeyen bir kısım işçilerin Güneydoğu Bölgesindeki şirkete ait kuyulara gönderildiğini bir kısmının da küçülme gerekçesi ile işten çıkartıldığını, iş yerinde herhangi bir küçülme gerçekleşmediğini esnek çalışma, vardiya düzenlemeleri, ücretsiz izin, son girenin ilk çıkışı gibi koşulların yerine getirilmediğini, sendikaya üye olmayan veya baskı sonucu sendikadan istifa eden kişilerin çalışmaya devam ettiğini davalı işyerinde çalışmalar ve üretimde hiçbir küçülme olmaksızın devam ettiğini işverenin bu iş koluna paralel doğal enerji kaynaklarından olan sıcak sudan elektrik üretimi için yeni girişimlerde bulunulduğunu internet sitesinde işçi ve personel arayışına devam ettiğini, bu nedenlerle iş akdinin sendikal örgütlenme nedeni ile haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine, işe iadesine ve sendikal tazminat talebinin kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davacının emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini kendisinin sona erdirdiğini, bu hususun davacı tarafça imzalanmış olan yazılı belge ile sabit olduğunu, imzalanan ibranamede açık bir şekilde kendisinin işten ayrıldığını beyan etmesi karşısında işe iade davasının dinlenemeyeceğini, aksi bir iddiada bulunan davacının bunu yazılı olarak ispatla mükellef olduğunu, hizmet akdinin işveren tarafından feshedilmesinin söz konusu olmadığı gibi sendikal nedenle fesih için de bir sebep bulunmadığını, .................Sendikası’nın Şirkette toplu iş sözleşmesi yapma konusunda yetki aldığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkeme, davacı tarafından imzası inkar edilen ancak bilirkişi incelemesi ile imzanın davacıya ait olduğu anlaşılan istifa dilekçesi ile iş akdinin istifa etmek suretiyle sona erdirildiği, istifa eden davacının işe iade davası açma hakkı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
İşçinin haklı bir nedene dayanmadan ve bildirim öneli tanımaksızın iş sözleşmesini feshi, istifa olarak değerlendirilmelidir. İstifa iradesinin karşı tarafa ulaşmasıyla birlikte iş ilişkisi sona erer.
İşverenin baskı uygulaması sonucu düzenlenen istifa dilekçesine değer verilemez. Dairemizce bu gibi hallerde feshin işverence gerçekleştirildiği, bununla birlikte işveren feshinin haklı olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiği kabul edilmektedir (Yargıtay 9.HD. 3.7.2007 gün 2007/14407 E, 2007/21552 K.).
İşçinin haklı nedenle derhal fesih nedenleri mevcut olduğu ve buna uygun biçimde bir fesih yoluna gideceği sırada, iradesi fesada uğratılarak işverence istifa dilekçesi alınması durumunda da istifaya geçerlilik tanınması doğru olmaz. Bu durumda işçinin haklı olarak sözleşmeyi feshettiği sonucuna varılmalıdır.
İstifa belgesine dayanılmakla birlikte, işçiye ihbar ve kıdem tazminatlarının ödenmiş olması, Türkiye İş Kurumuna yapılan bildirimde işveren feshinden söz edilmesi gibi çelişkili durumlarda, her bir somut olay yönünden bu çelişkinin istifanın geçerliliğine etkisinin değerlendirilmesi gerekir.
İstifa belgesindeki ifadenin genel bir içerik taşıması durumunda, işçinin dava dilekçesinde somut sebepleri belirtmesinde hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır. Bu halde de istifanın ardındaki gerçek durum araştırılmalıdır.
İş sözleşmesinin istifa ile sona ermesi halinde, işçinin iş güvencesi hükümlerinden yararlanması mümkün olmadığı gibi, ihbar ve kıdem tazminatlarına da hak kazanamaz. İstifa durumunda işçinin işverene ihbar tazminatı ödemesi yükümü ortaya çıkabileceğinden, istifa türündeki belgelerin titizlikle ele alınması gerekir. İmzaya itiraz ya da metin kısmına ilaveler yapıldığı itirazı mutlak olarak teknik yönden incelenmelidir.
Dosya içeriğine göre; davacının imzaladığı emeklilik nedeni ile iş sözleşmesini sona erdirmeye yönelik istifa dilekçesi matbu olup, yasal haklar saklı tutularak imzalandığı anlaşılmaktadır. Davacının ayrılma iradesi yoktur. İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedildiği ve yasal şartları taşımadığından geçerli olmadığı sabittir.
Ancak, İşverence yapılan feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur. Davacı iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini iddia ettiğinden ispat yükü kendisindedir.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Dairemizce aynı işverene karşı aynı iddialarla muhtelif tarihlerde açılan 2013/11849, 2013/12356, 2014/1449, 2014/12354 E. sayılı davaların temyizen incelemesinden, davalı işyeri yetkilileri hakkında sendikal hakkın engellenmesi suçundan .................. Sulh Ceza Mahkemesi"nin 2013/471 Esas sayılı dosyasında kamu davası açıldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda Mahkemece yapılacak iş, bahse konu kamu davasının sonucunun beklenmesi ile yukarda belirtilen kriterlerde gözetilerek işverence gerçekleştirilen feshin sendikal nedenle yapılıp yapılmadığının değerlendirilmesi gerekir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 04.06.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.