MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

-K A R A R-
İstemci vekili, müvekkilinin 2004 yılında turizm sektöründe faaliyette bulunmak üzere kurulduğunu, 20.000.000,-TL sermayesinin bulunduğunu,...Tatil Köyü inşaatını taşeronlara yaptırarak, kâr ortaklığı suretiyle ve kira sözleşmesi akdederek otelin işletmesini üçüncü bir kişiye bıraktığını, taşeronların gecikmesi nedeniyle 2008 yılında turizm sezonuna otelin yetişmediğini ve beklenen gelirin elde edilemediğini, ancak otelin işletilmeye devam edilmesi ve oda ve dükkân geliri sağlanması halinde borca batıklıktan kurtulabileceğini ileri sürerek, iflasın beş yıl süreyle ertelenmesine ve İİK’nun 179. maddesi uyarınca tedbir kararı verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, iddia, müdahil beyanları, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, istemci şirketin borca batık durumda bulunduğu ve iş sahasındaki faaliyetlerinden elde edeceği gelirle, 1 yıllık süreçte öz sermaye açığını karşılayabileceği, yöneticilerin borçları ödemek gayreti içinde bulunduğu, sağlayacağı döviz girdisi ile ülke ekonomisine ciddi katkıda bulunacağı, şirketin borçlarını ödemesi hususunda zaman kazandıracağı, alacaklılar açısından da olumlu sonuçlar elde edileceği gerekçesiyle iflasın bir yıl süreyle ertelenmesine 26.2.2009 tarihinde karar verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, bu kararın 2009 yılı Haziran ve Temmuz aylarında müdahillere tebliğ edildiği, müdahillerden ... vekili, ... Soğutma vekili, ..., ..., ...ve .... vekili, Akbank TAŞ. vekili, ..., .., ..., ..., .... vekili, ... Seramik vekili, ... vekili, ... ve ... vekili, ... Metal vekili, ... Yapı vekili, ... vekili, ... vekili, .... vekili, ... ve ... vekili ile ... vekili tarafından temyiz edildiği ancak dosyanın Yargıtay’a gönderilmediği anlaşılmıştır.
İstemci vekilinin 12.2.2010 tarihli dilekçesi üzerine mahkemece, istemcinin borca batıklık halinin devam ettiği, durumunun iyileşme gösterdiği, ekonomik krizin dünyada ve ülkede geldiği aşama ve ülke açısından umut verici gelişmelerle, istemci şirket yetkililerinin gayreti, 2010 turizm sezonunun bölgede Nisan ayında açılacak olması ve istemcinin faaliyet gelirleri ile borçlarını ödeyebileceği, turizm emekçileri açısından işveren konumunda olması nedeniyle iflasın bir yıl süreyle ertelenmesine 15.03.2010 günü karar verilmiştir.
Bu karar da müdahillerden .... vekili, Akbank TAŞ. vekili, ... Soğutma vekili, ... Seramik vekili, ... Yapı vekili, ..., ..., ..., ...,...vekili, ... Metal vekili, ... vekili ile ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
İstemci vekilinin 18.2.2011 tarihli dilekçe ile iflas erteleme süresinin bir yıl daha uzatılmasına ilişkin talebi mahkemece, erteleme süresinin 15.3.2011 günü dolacağı, henüz dolmadığı gerekçesiyle 18.2.2011 günü reddedilmiştir.
Bu aşamada dosya Yargıtay’a gönderilmiş ve 19. Hukuk Dairesi’nin 25.5.2011 gün ve 2011/3152-6939 E.K. sayılı kararı ile dosyanın konu ve tarih bakımından bir düzen içinde bulunmadığı gerekçesiyle düzenlenmek ve dizi listesi hazırlanmak üzere geri çevrilmesine karar verilmiştir.
İstemci vekili ile bir kısım müdahiller vekillerinin uzatıma, diğer bir kısım müdahiller vekillerinin ise sürenin uzatılmamasına ve şirketin iflasına ilişkin verdikleri talep dilekçeleri üzerine mahkemece bu kez 28.12.2011 tarihinde, ilk erteleme kararının henüz kesinleşmediği ve bu durumda uzatmaya karar verilemeyeceği gerekçesiyle hem erteleme ve hem de iflas taleplerinin reddine karar verilmiştir. Bu son karar, mahkemesinde derdest tutulmaya devam edilen dosyanın Yargıtay’da bulunduğu sırada verildiği ve tebliğine ilişkin bilgi bulunmadığı anlaşılmıştır.
1- 26.2.2009 günlü kararla ilgili olarak:
a) Mahkemece iflâsın ertelenmesi talebi hakkında verilen hüküm temyiz eden müdahiller ... Tur. İşl. Taş. İht. Paz. San. ve Tic. AŞ. vekiline 2.7.2009, ... Day. Tük. LPG ve Akaryakıt Ürn. Paz. AŞ. vekiline 23.3.2010 günü tebliğ edildiği halde, temyiz dilekçesi İİK.nun 164.maddesinde öngörülen 10 günlük yasal süre geçirildikten sonra sırasıyla 13.7.2009 ve 7.4.2010 tarihlerinde verilmiştir. Süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün ve 1989/3 esas, 1990/4 karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında Yargıtay tarafından da karar verilebileceği kabul edilmiş olmakla, bu iki müdahilin temyiz isteminin reddi gerekmiştir.
b) ... Prof. .... Mak. İml. İth. İhr. Tic. San. Ltd. Şti, Akbank TAŞ., ... Yapı Malz. Tic. ve San. AŞ. ve ... Aydınlatma ve ... Enerji Sist. Dış Tic. Ltd. Şti. vekilleri, kararı süresi içerisinde temyiz etmiş iseler de, daha sonra temyiz istemlerinden feragat etmiş olup, feragate yetkili oldukları vekâletnamelerinden de anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, adı geçen her dört şirket vekilinin temyiz istemlerinin, feragat nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
c) Diğer müdahillerin temyiz itirazlarına gelince:
İflasın ertelenmesi borca batık bir şirketin, ciddi ve inandırıcı bir iyileştirme projesi kapsamında, iflastan kurtulması ve sürdürülebilir bir nakit akışı ile işletme gereklilikleri çerçevesinde hayatiyetine devam edebilmesini sağlayan bir hukuki kurumdur.
İflasın ertelenmesi TTK’nun 324 ve İİK’nun 179 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre malvarlığının rayiç değeri, borçlarını karşılamayan (borca batık durumda bulunan) bir şirketin iflasına karar verilmelidir. Şu kadar ki, borca batık ve fakat fevkalade mühletten yararlanmamış bir sermaye şirketinin (veya kooperatifin) sunacağı ciddi ve inandırıcı bir iyileştirme projesi kapsamında iflasının ertelenmesine mahkemece karar verilebilir.
Borca batıklığın tesbiti için her şeyden önce, şirket varlıklarının rayiç değerlerinin belirlenmesi gerekir. Bu belirleme, uzman kişilerce yerinde yapılacak inceleme ve değerlendirmeye dayanmalı ve gerçeği yansıtmalıdır. Somut olayda rayiç değer tesbiti hiçbir aşamada yapılmamış, ayrıca ayrıntılı ve gerekçeli itirazlara rağmen, arsa üzerindeki tesis için “binaların iskân ruhsatı ve tapusunun olmadığı, paraya dönüştürme imkânı bulunmadığı” gibi ekonomik ve hukuki dayanağı olmayan bir mantıkla, değer belirlenmesi yoluna gidilmiştir. 23.2.2009 tarihli rapor da sadece istemcinin sunduğu kaydi değerler üzerinden hazırlanmıştır. Konusunda uzman olmadığı anlaşılan kişilerin raporlarına itibar edilerek hüküm kurulması suretiyle maddi gerçeğin dikkate alınmaması eksik inceleme niteliğindedir.
Bu durumda mahkemece, taşınmaz değerlemesi, turizm ve işletme alanında uzman ve özellikle istemcinin iştigal sahasında deneyim sahibi bilirkişilerden oluşturulacak bir kurul tarafından rayiç değerlerin ve gerçek borçların saptanması, iyileştirme projesinin bu
çerçevede değerlendirilmesi ve varılacak uygun sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi; erteleme süresinin beş yılı geçemeyeceği de dikkate alınarak, tedbirlerin uygulanmaya başlandığı ilk tarihten itibaren, sürenin dolması ve borca batıklığın devam etmesi halinde iflasa karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı gerekçelerle erteleme kararı verilmesi doğru görülmemiş, 29.2.2009 günlü erteleme kararının bozulması gerekmiştir.
2- 15.3.2010 günlü kararla ilgili olarak:
a) Mahkemece iflâsın ertelenmesi talebi hakkında verilen hüküm temyiz eden müdahiller ... İnş. Turz. Kar. Orm. Ür. Pet. Mad. Tic. ve San. Ltd. Şti, ... İç Mim. Tas. Mob. İml. San. Tic. Ltd. Şti, ... Otel Ekp. Pas. Tur. Tic. AŞ., ... Deko. ve Teks. San. Tic. Ltd. Şti, ... vekiline 20.3.2010, ... Day. Tük. LPG ve Akaryakıt Ürn. Paz. AŞ. vekiline 23.3.2010, ... Bilg. Hizm. Prog. ve Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti ve ... Aydınlatma ve ... Enerji Sist. Dış Tic. Ltd. Şti. vekiline 25.3.2010, Akbank TAŞ. vekiline 29.3.2010, ... Soğutma Sist. Taah. ve Dış Tic. AŞ. vekiline 30.3.2010 günü tebliğ edildiği halde, temyiz dilekçesi İİK.nun 164.maddesinde öngörülen 10 günlük yasal süre geçirildikten sonra sırasıyla 5.4.2010, 7.4.2010, 7.4.2010 ve 13.4.2010 tarihlerinde verilmiştir. Süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün ve 1989/3 esas, 1990/4 karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında Yargıtay tarafından da karar verilebileceği kabul edilmiş olmakla, bu iki müdahilin temyiz isteminin reddi gerekmiştir.
b) ... Yapı Malz. Tic. ve San. AŞ. vekili, kararı süresi içerisinde temyiz etmiş ise de, daha sonra temyiz isteminden feragat etmiş olup, feragate yetkili olduğu vekâletnamesinden de anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, adı geçen şirket vekilinin temyiz isteminin, feragat nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
c) Diğer müdahillerin temyiz itirazlarına gelince:
İflasın ertelenmesinin uzatılması için, şekli anlamda kesinleşmiş bir iflas erteleme kararı bulunmalıdır. İflasın ertelenmesine ilişkin karar, yasaya aykırı olarak tebliğe çıkartılmamış ve müdahillere temyiz imkânı tanınmamıştır. Bu itibarla erteleme kararı kesinleşmeden ertelemenin uzatılmasına karar verilmesi de doğru değildir.
Ayrıca, bir dava dosyasının ne şekilde düzenleneceği Hukuk ve Ticaret Mahkemelerinin Yazı İşleri Yönetmeliği’nin 25. maddesinde açıkça gösterilmiş; aynı Yönetmeliğin 53/8. madde hükmü de “gecikmelerden ve dava dosyalarının noksan olarak veya münasebeti olmayan temyiz dairelerine gönderilmesinden Hâkim veya Reis, vazifeli memurlar ile Kalem Şefi veya muavini”ni sorumlu tutmuştur.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “adil yargılanma hakkı”na ilişkin 6. maddesinde öngörülen “davanın makul süre içinde görülmesi” kavramının zorunlu içeriğinden birisi de hiç şüphe yok ki dosyaların temyiz incelemesi için süresinde ve eksiksiz biçimde Yargıtay’a gönderilmesidir. Bu nedenle hem iç hukuk açısından hem de Türkiye’nin tarafı olduğu uluslararası andlaşmalar açısından uyuşmazlığın kesin hükümle sonuçlanmasına kadarki tüm süreçlerin titizlikle ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi bu işle görevli olanların sorumluluğu altındadır.
6100 sayılı HMK’nun 450, Geçici 1 ve 3. maddeleri uyarınca uygulanmasına devam olunan HUMK."nun 433/3. maddesi hükmü gereği Yargıtay’a gönderilecek dosyaların ve eklerinin dizi listesinin hazırlanması da zorunludur. Bu nedenle temyiz edilen dosyalar ve ekli dosyalar dizi pusulası ile Yargıtay’a gönderilmeli ve anılan kanun hükmünün uygulanmasında gerekli özen gösterilmelidir.
Dosya yargılamanın başından beri konu ve tarih sırası dikkate alınmaksızın ve Yasa ve Yönetmelik hükümleri ihlal edilir şekilde düzenlenmiş, Yüksek 19. Hukuk Dairesi’nin bu yöndeki geri çevirme kararına rağmen, tüm tebligatların aynı naylon zarfa doldurulması, tarih ve konu silsilesine riayet edilmemesi, dizi listesinin dosya içeriğiyle uyum içinde olmaması gibi hatalar giderilmemiştir.
Verilen bir kararın tebliğe çıkartılmaması da, yukarıda açıklanan hataların dışında sorumluluk gerektiren hallerdendir.
Öte yandan, iflasın ertelenmesi istemlerinin, geçici hukuki koruma önlemi niteliğinde olduğu yönündeki yaygın kabule göre, erteleme isteminin karara bağlanmasından sonra, uzatma taleplerinin yeni esaslı bir dosya üzerinden takibinin, yargılama pratiği ve sadeliği bakımından önem taşıdığı, bu sayede derdest dosyaların Yargıtay’a gönderilmesi zorunluluğunun da ortadan kalkacağı düşünülmelidir. Nitekim, bu tür istemlerde, niteliği itibariyle karardan sonraki gelişmelerin dahi Yargıtay’ca denetlenebileceği ilkesi benimsenmiştir. Bu kapsamda, uzatmaya esas alınan 27.4.2011 tarihli raporda, erteleme şartlarının tek tek değerlendirilmediği, geçen süreçte meydana gelen gelişme ve/veya kötüleşmelerin de denetime elverişli biçimde gösterilmediği, raporun 3. sayfasında “net satış cirosu” olarak gösterilen 20.679.986,38 TL’nin, son sayfada, muhasebe tekniği açısından aynı anlamı taşımayan “net gelir” olarak rapor edilmesi nedeniyle yanlış sonuca ulaşılması da doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) no"lu bendin (a) alt bendinde açıklanan nedenle, müdahiller ... Tur. İşl. Taş. İht. Paz. San. ve Tic. AŞ. ve ... Day. Tük. LPG ve Akaryakıt Ürn. Paz. AŞ. vekillerinin 26.2.2009 günlü karara ilişkin temyiz istemlerinin süre yönünden reddine, 1 numaralı bendin (b) alt bendinde açıklanan nedenle müdahiller ... Prof. Çam. Mak. İml. İth. İhr. Tic. San. Ltd. Şti, Akbank TAŞ., ... Yapı Malz. Tic. ve San. AŞ. ve ... Aydınlatma ve ... Enerji Sist. Dış Tic. Ltd. Şti. vekillerinin 26.2.2009 günlü karara ilişkin temyiz istemlerinin feragat nedeniyle reddine, 1 no"lu bendin (b) alt bendinde açıklanan nedenle 26.02.2009 günlü karara ilişkin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yukarıda (2) no"lu bendin (a) alt bendinde açıklanan nedenle müdahiller ... İnş. Turz. Kar. Orm. Ür. Pet. Mad. Tic. ve San. Ltd. Şti, ... İç Mim. Tas. Mob. İml. San. Tic. Ltd. Şti, ... Otel Ekp. Pas. Tur. Tic. AŞ., ... Deko. ve Teks. San. Tic. Ltd. Şti,..., ... Day. Tük. LPG ve Akaryakıt Ürn. Paz. AŞ., ... Bilg. Hizm. Prog. ve Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti., ... Aydınlatma ve ... Enerji Sist. Dış Tic. Ltd. Şti., Akbank TAŞ. ve ... Soğutma Sist. Taah. ve Dış Tic. AŞ. vekillerinin 15.3.2010 günlü karara ilişkin temyiz istemlerinin süre yönünden reddine, yukarıda (2) no"lu bendin (b) alt bendinde açıklanan nedenle müdahil ... Yapı Malz. Tic. ve San. AŞ. vekilinin 15.3.2010 günlü karara ilişkin temyiz isteminin feragat nedeniyle reddine, 2 no"lu bendin (c) alt bendinde açıklanan nedenle 15.03.2010 günlü karara ilişkin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin harçların istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 10 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 08.03.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.