Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2020/982 Esas 2022/428 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 02.10.2019 tarih ve 2017/822 E. - 2019/756 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından duruşmalı, davacı vekilince duruşmasız olarak istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, duruşma için belirlenen 18.01.2022 günü hazır bulunan davacı vekili Av. ... ile davalılar vekili Av. ...dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davacı şirket ile davalılar Axa Hayat Sigorta A.Ş. ve Axa Sigorta A.Ş. arasında, 09.03.2007 tarihinde bir “acentelik sözleşmesi” tesis edildiğini, sözleşmeye göre müvekkilinin, davalının sözleşme yapmaya, poliçe düzenlemeye, prim tahsiline ve bu hususlarda, gerekli tüm işlemleri yapmaya, süre sınırlandırması yapılmaksızın, tam yetkili kılınmış acentesi olduğunu, akdettiği mukaveleler doğrultusunda, her türlü ihbar, ihtar ve protesto gibi hakkı koruyan beyan ve belgeleri işleme koymaya, aynı zamanda bu sözleşmelerden doğabilecek ihtilaflara istinaden kendisi veya acentesi olduğu davalı namına, ilgili davaları açmaya yetkili kılındığını, davacının söz konusu acentelik sözleşmesi ve kurumsal misyonu gereğince faaliyetlerini eksiksiz bir şekilde ifa ettiğini, davalıların Mayıs 2009 tarihinde acentelik yetkisinin kaldırıldığının önce şifahen bildirdiğini, bu aşamadan, sözleşmenin feshinin bildirildiği tarihe kadar davacı şirketin acentelik faaliyetlerinde bulunmasının da ekran kapatma yoluyla engellendiğini, davacının hiçbir kusuru olmaksızın acentelik sözleşmesinin hukuka aykırı olarak feshedildiğini, müvekkilinin uğradığı zararlara ilişkin olarak, her iki davalıdan ayrı ayrı alınmak üzere, Axa Hayat Sigorta A.Ş.'den şimdilik 10.000.- TL, Axa Sigorta A.Ş.'den şimdilik 10.000.- TL olmak üzere 20.000.- TL “denkleştirme (portföv) tazminatının” ticari reeskont faizi ile birlikte fesih tarihinden itibaren davalılardan ayrı ayrı tahsilini, fesih ihbar sürelerine uyulmaksızın ve haksız olarak sözleşmeyi feshettiklerinden dolayı uğranılan zarar için Axa Hayat Sigorta A.Ş.'den şimdilik 10.000.- TL, Axa Sigorta A.Ş.'den şimdilik 10.000.- TL olmak üzere 20.000.- TL maddi tazminatın ticari reeskont faizi ile birlikte fesih tarihinden itibaren davalılardan ayrı ayrı tahsilinini, haksız fesih ile sarsılan ticari itibar için Axa Hayat Sigorta A.Ş.'den şimdilik 25.000.- TL, Axa Sigorta A.Ş.'den şimdilik 25.000.- TL olmak üzere 50.000.- TL manevi tazminatın ticari reeskont faizi ile birlikte fesih tarihinden itibaren her iki davalıdan ayrı ayrı tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, davacı acentenin sağlayıcı olan müvekkili ile arasında akdedilen ve sürekli borç ilişkisi doğuran sözleşme (acentelik sözleşmesi) uyarınca belli bölge içinde daimi surette ticari işletmeyi ilgilendiren sözleşmelerin 3. şahıslar arasında kurulmasında aracılık ettiğini, bu sözleşmeleri müvekkili adına yaptığını, bu nedenle davacı ile davalı şirketlerin aralarında bu ilişkinin yürütülmesi için 09.03.2007 tarihli Acentelik Sözleşmesi'ni imzaladıklarını, sözleşmenin devamı sırasında davacının, davalı şirketlerin sözleşme gereğince yerine getirilmesi gereken hususlara aykırı davranış ve edimlerini yerine getirmemesi nedeni ile gerek sözlü, gerekse yazılı uyarılara uymaması sonucunda Beyoğlu 5. Noterliği'nin 27.08.2009 tarih 20121 yevmiye nolu ihtarnamesi ile acentelik sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini ve vekaletten azledildiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, uyulan bozma ilamı, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, sözleşmenin feshedildiği 27.08.2009 tarihinden davanın açıldığı 01.07.2013 tarihine kadar 26 müşteri adına düzenlenen poliçelerin net prim tutarının 154.671,69 TL, bu poliçeler nedeniyle ödenen komisyon miktarının ise 24.457,82 TL olduğu, 01.07.2013 dava tarihinden işbu ek raporun düzenlendiği 12.08.2019 tarihine kadar 26 müşteri adına düzenlenen poliçelerden 159.271,05 TL net prim elde edilip 21.567,13 TL komisyon ödendiği, bu işlemler esas alındığında davacı tarafından davalı ... şirketine kazandırılan 26 müşteri nedeniyle davalı ... şirketinin 27.08.2009 – 01.07.2013 tarihleri arası 130.213,87 TL, dava tarihi olan 01.07.2013 tarihi ile işbu ek raporun düzenlendiği 12.08.2019 tarihine kadar 137.706,92 TL kazandırdığı, davalı ... şirketinin sağlanan müşteri çevresinden objektif olarak menfaat sağlama imkanı dışında subjektif olarak menfaat sağladığının görüldüğü, ancak davalı ... şirketinin ülkemizde sigortacılık faaliyeti bakımından güvenilirliğini ispat etmiş bir sigorta şirketi olması ve güvenilirliği ile tanınırlığını artırmak için sürekli reklam yapması karşısında davacı acentenin sağladığı müşteri çevresinin salt acentenin bireysel çalışmalarından kaynaklandığının söylenemeyeceği, bu boyutu ile sağlanan müşteri çevresinin oluşmasında acentenin çalışmaları esas belirleyici olmakla birlikte davalı ... şirketinin marka değeri ve reklamlarının etkisinin de olduğu, sağlanan müşteri çevresi ile davalı ... şirketinin elde ettiği menfaatin salt sözleşmesi feshedilen acentenin çabalarına bağlanması ve bu bağlamda saptanan denkleştirme tazminatı olan 64.428.- TL'nin olduğu gibi davalı ... şirketinden tahsiline karar vermenin hakkaniyete aykırılık taşıyacağı, sağlanan tazminattan takdiren 14.428.- TL indirildiği gerekçesiyle takdiren 50.000.- TL tazminatın 01.07.2013 tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasa'nın 2/2 maddesi kapsamında avans faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline, denkleştirme tazminatı bakımından fazlaya ilişkin kısmın reddine, denkleştirme tazminatı dışında subut bulmuş bir maddi tazminat olmadığından bu yönüyle davanın her iki davalı bakımından reddine, manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalılar vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Mahkemece, portföy tazminatı yönünden davacının 64.428.- TL tutarındaki istemi hakkında takdiren hakkaniyet indirimi yapılarak 50.000.- TL’nin tahsiline karar verilmiş olup mahkemece takdire bağlı indirim yapıldığından bu kalem için reddedilen tutar için davalı yararına vekalet ücreti takdir edilmesi yerinde olmadığı gibi davacının bozmadan önce yaptığı yargılama giderlerinin de benimsenen kabul oranları üzerinden davalıdan tahsiline karar verilmemesi doğru görülmemiş ise de, anılan bu yanlışlıkların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK 438/7 maddesi uyarınca kararın düzelterek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu açıklanan nedenlerle, davalılar vekilinin tüm davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine; (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile “Davalılar lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13/2 maddesi gereğince reddedilen denkleştirme tazminatı miktarı üzerinden hesaplanan 2.725,00 TL maktu vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalılara verilmesine,” şeklindeki hükmün 9. paragrafının tümüyle hükümden çıkarılmasına, yargılama giderlerine ilişkin 13. paragrafın da hükümden çıkarılarak yerine “davacı tarafından yatırılan 2.320,05 TL harcın davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ayrıca bozmadan önce yapılan 2.883 TL, bozmadan sonra yapılan 5.091,70 TL yargılama giderinden kabul ve ret oranı üzerinden hesaplanan 2.966,15 TL yargılama giderinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine” ibaresinin yazılmasına, hükmün bu şekli ile DÜZELTİLEREK ONANMASINA, takdir olunan 3.815,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine, aşağıda yazılı bakiye 2.550,53 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davalılardan alınmasına, 19/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.