Danıştay 10. Daire 2015/4427 Esas 2020/5994 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/4427
Karar No : 2020/5994

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine dair … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kabule ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya ait Düzce ili, … ilçesi, … köyü, … parsele kayıtlı olan taşınmaz üzerinde bulunan pansiyon ve konutun yolunun, davalı idarece yapılan çevre yolu nedeniyle kapandığından bahisle, uğranıldığı iddia edilen 40.000,00 TL maddi zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; … Asliye Hukuk Mahkemesi'nce uyuşmazlığa konu taşınmazın mahallinde, İnşaat Mühendisi, Mülk Bilirkişisi, Kadastro Bilirkişisi, Mahalli Bilirkişi ve 4 tanık huzurunda 29/03/2010 tarihinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu tanzim olunan 17/05/2010 tarihli Bilirkişi Raporu'nun uyuşmazlığın çözümü için yeterli olduğu sonucuna varıldığı, … Asliye Hukuk Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında atıfta bulunulan söz konusu Rapor'da özetle; "Taşınmazın üzerinde pansiyon işletmesi olarak kullanılan 2 normal kat + çatı katlı betonarme bir yapı bulunduğu, diğer kalan bölümlerde ise işletmenin bahçesinin, meyve ağaçlarının, mevsimlik sebze bahçesinin ve fındık ağaçlarının olduğu, keşif tarihi itibariyle taşınmaza (pansiyona) ulaşımın mümkün olduğu, taşınmazın kuzey-batı ve güney istikametlerinden çevre yoluna cepheli olduğu, denize 250 m, köy yerleşim merkezine 3 km, ilçe merkezine 6 km mesafede ve belediye mücavir alanının dışında olduğu, …-… Çevreyolu inşaatı yapım süresince ve sonrasında davacının çalışamadığı, 8 ay önce kaymakamlık tarafından yolun açıldığı, 30 ay boyunca işletmenin yolunun olmaması sebebiyle davacının maddi zarara uğradığı, 30 ayın 900 gün işetme gününe tekabül ettiği (30 ay x 30 gün =900 gün), pansiyonun 20 yataklı olması nedeniyle 900 gün boyunca 18.000 adet yatak kapasitesi ile çalışabileceği, işletmenin konumu ve tanık beyanlarına göre işletmenin %20'lik doluluk oranına sahip olması nedeniyle 3.600 yatak üzerinden (18.000'nin %20'si=3.600) ticari kayba uğradığı, 1 günlük yatak fiyatının 17,50 TL olduğu, ortalama işletme giderinin ise 7,50 olarak hesaplandığı, buna göre günlük ortalama yatak gelirinin 10,00 TL (17,50-7,50=10) olduğu, davacının 3.600 yatak üzerinden 30 ayda toplam 36.000,00 TL (3.600 x 10=36.000) maddi zarara uğradığı" şeklinde görüş ve kanaat bildirildiği, Asliye Hukuk Mahkemesi'nce taraflara tebliğ edilen Bilirkişi Raporu'na davalı idarece yapılan itirazın, ayrıntılı ve bilimsel verileri içeren söz konusu Rapor'u kusurlandırıcı nitelikte görülmediği, söz konusu Rapor'un hükme esas alınabilecek nitelikte olduğu sonucuna varıldığı, buna göre, tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davalı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, …-… Devlet yol yapım çalışması sırasında, davacıya ait pansiyonun 30 ay boyunca yolunun kapatılması suretiyle, davacının 36.000,00 TL maddi zarara uğramış olduğu anlaşıldığından, dava konusu tazminat miktarının 36.000,00 TL'lik kısmının görevsiz mahkemede dava açma tarihi olan 28.08.2008 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi, tazminat isteminin fazlaya ilişkin kısmı ile yasal faiz isteminin fazlaya ilişkin kısmının ise reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, yeni yapılan karayolu nedeniyle davacının müşteri sayısında artış olacağı, tazminat talebinin varsayıma dayalı olduğu, hükmedilen tazminatın yüksek olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, davacıya ait Düzce ili, … ilçesi, … köyü, … parsele kayıtlı olan taşınmaz üzerinde bulunan pansiyon ve konutun yolunun davalı idarece yapılan çevre yolu nedeniyle kapandığından bahisle, uğranıldığı iddia edilen 40.000,00 TL maddi zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdare, kural olarak yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.
İdarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacıya ait Düzce ili, … ilçesi, … köyü … parsele kayıtlı olan taşınmaz üzerinde … Turizm ve Otelcilik İşl. Ltd. Şti. adıyla 20 yataklı pansiyon yapıldığı, davalı idarece …-… Devlet yolunun yapımı nedeniyle, … Köyü'nden gelip, dava konusu taşınmaza ve sonrasındaki taşınmazlara ulaşan eski yolun kesildiği ve kot farkı nedeniyle bu yolun kullanılamaz hale geldiğinden bahisle, bu dönemde davacıya ait pansiyonunun işletilememesi nedeniyle, uğranıldığı iddia olunan 10.000,00 TL maddi ve 10.000,00 TL manevi zararın tazmini istemiyle ilk olarak 28/08/2008 tarihinde … Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde dava açıldığı, … Asliye Hukuk Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu, davalı idarece yol yapımı nedeniyle davacının 30 ay boyunca pansiyonun işletilememesi nedeniyle 36.000,00 TL maddi zarara uğradığının tespiti nedeniyle, taleple bağlılık kuralı gereğince davacıya 10.000,00 TL maddi tazminat ödenmesine, manevi tazminat isteminin ise reddine karar verildiği, anılan kararın Yargıtay … Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla görev yönünden bozulduğu, … Asliye Hukuk Mahkemesi'nin bozma kararına uyarak verdiği … tarih ve E:…, K:… sayılı görevsizlik kararının kesinleşmesi üzerine, 40.000,00 TL maddi zararın 31/03/2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden tazmini istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, davalı idarece yapılan yol çalışmaları nedeniyle davacıya ait pansiyona ulaşılamaması nedeniyle uğranılan zararların tazmini gerektiği açıktır. Ancak, davacının uğramış olduğu maddi zarar tespit edilirken; uyuşmazlığa konu işyerinin yol çalışması nedeniyle kapandığı tarihten önceki son üç yıllık gelir durumunun resmi kayıtlardan araştırılması (vergi beyannameleri vb.), yine davaya konu pansiyonun doluluk oranının kapalı olduğu dönemden önceki yıllara ilişkin pansiyona ait kayıtlardan araştırılması, bu şekilde yapılacak inceleme sonucunda gerekli bilgilere ulaşılamaması durumunda ise, uyuşmazlığa konu pansiyonun yeri ve nitelikleri de belirtilmek suretiyle ilgili yerlerden, pansiyonun kapalı kaldığı dönemde aynı yerdeki benzer işletmelerin doluluk oranlarının ve yatak başına elde ettikleri net gelirlerin araştırılması gerekmektedir.
İdare Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporu incelendiğinde, rapordaki verilerin herhangi bir belgeye dayanmadığı, rapor hazırlanırken pansiyona ait defter ve belgelerin dikkate alınmadığı veya incelenmediği, yukarıda yer verilen araştırılması gerekli hususları içermediği görülmektedir.
Bu itibarla, yukarıda yer verilen hususlar araştırılmadan ve hükme esas alınabilecek yeterlilikte olmayan bilirkişi raporu dikkate alınarak verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu kabule ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.