BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 45. Hukuk Dairesi 2020/70 Esas 2020/347 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
45. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2020/70
KARAR NO: 2020/347
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2015/152
KARAR NO: 2017/969
KARAR TARİHİ: 27/09/2017
DAVA: Sigorta (Yangın Sigortası Kaynaklı)
KARAR TARİHİ: 15/12/2020
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353. Maddesi uyarınca dosya incelendi,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesi ile; müvekkilinin 21.03.2013 başlangıç tarihli 120121002246-2 numaralı Kobi Paket Sigorta Poliçesi ile, ... A.Ş.'ye ait ... Caddesi No:.../... Gülsuyu-İstanbul adresindeki "..." isimli işyerini sigortalamış olduğunu, 11.10.2013 günü sigortalı işyerinde yangın meydana geldiğini, yapılan incelemede anılan yangının davalı ... San. Ve Tic. A.Ş/ ye ait ve onun "..." marka dondurmalarının muhafazası için sigortalı işyerine bıraktığı dondurma dolabının motor elektrik aksamında kısa devre oluşması suretiyle meydana geldiğinin tespit edilmiş olduğunu, kaza sonrası yapılan ekspertiz çalışmasında sağlam emtia bedeli ve sovtaj tenzili yapıldıktan sonra tespit edilen zarar için müvekkili tarafından 14.01.2014 Tarihinde 449.033,00TL, 10/01/2014 tarihinde 48.378,32 TL olmak üzere toplamda 497.531,00 TL sigorta ödemesi yapıldığını, müvekkilinin böylece TTK nun 1472/1 uyarınca sigortalısının dava ve talep haklarının halefi olduğunu, söz konusu hakların sigortalı tarafça tanzim ve imza edilen ibranameye binaen temlik yolu ile de müvekkiline intikal ettirilmiş olduğunu, daha öncesinde gönderilen ihbarnamelere rağmen ödeme yapılmadığından, müvekkilince ödenen tazminatın rücuen tahsili için işbu davanın açıldığını, davalı ...'...AŞ.nin kusuru nedeniyle yangına ve zarara sebep olan dondurma makinasının sahibi olması nedeniyle dava konusu zarardan sorumlu olduğunu, diğer davalı ... şirketinin ise yangına sebep olan dondurma makinasını sigortalamış olmakla, düzenlendiği poliçedeki koşul ve sınırlamalar dahilinde dava konusu zarardan sorumlu olduklarını iddia ederek müvekkilinin sigortalısına ödediği 497.531,00TL nin ödeme tarihlerinden itibaren işletilecek avans faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı .... vekili cevap dilekçesinde özetle; diğer davalı ... A.Ş. nin 30.09.2013-30.09.2015 vadeli ... nolu Üçüncü Şahıs Sorumluluk Sigorta Poliçesi'nin müvekkili şirket nezdinde düzenlenmiş olduğunu, bu poliçe ile diğer davalı ... San. Ve Tic. A.Ş. nin mülkiyetinde bulunan soğutucu dolapların Türkiye sınırları içerisinde farklı noktalarda bulundukları yerlere verebilecekleri maddi manevi ve bedeni zararların poliçede belirtilen limitler dahilinde teminat altına alınmış olduğunu, davacının, dava dilekçesinde yapılan incelemelerde dava konusu hasarın ... A.Ş. ye ait ve onun ... marka dondurmalarının muhafazası için sigortalı işyerine bırakıldığı dondurma dolabının motor elektrik aksamında kısa devre oluşması suretiyle oluştuğunu iddia ettiğini, ancak zarara sebebiyet veren buzdolabının davalı ...'ya ait olduğuna ilişkin hiçbir belgeye dayanılmadığını, zarara sebebiyet veren buzdolabının sigortalı ... A.Ş. ye ait olduğunun ispatının gerektiğini, davacının aksi yöndeki iddialarının dava dışı sigortalısı ... A.Ş. çalışanlarının beyanlarına dayalı olup bu beyanları destekleyen ve sigortalının mülkiyetini ispat eden hiçbir somut belge sunulmamış olduğunu, hasarın, dava dışı ... A.Ş. nin kusurlu davranışından ve dava dışı sigortalı şirketin işyerinde elektrik tesisat bağlantılarının tekniğine uygun taktırılmamasından dolayı meydana geldiğini, bu duruma davacının dayanak delilleri arasında yer alan Endüstriyel Yangın ve Patlayıcı Maddeleri Uzmanı ...' ın Yangın Yeri İnceleme raporunda yer verildiğini, bilirkişi incelemeleri ile de bu durumun kesinlik kazanacağını, sigortacının kanuni halefiyetinin söz konusu olabilmesi için hukuken geçerli bir sigorta sözleşmesinin varlığı; sigorta tazminatının ödenmesi, sigortalının zarar sorumlusuna karşı dava hakkının bulunması gerektiğini, davacı poliçesi teminatları zararın teminat kapsamında olup olmadığı, halefiyet hakkı olup olmadığı muafiyetlerin incelenmesi gerektiğini, hiçbir şekilde kabul anlamına gelmemek kaydıyla talep edilen tazminat bedelinin fahiş olduğunu, müvekkil şirketin dava açılmasına sebebiyet vermediği gibi temerrüdü de oluşmamış olduğunu, bu nedenle faiz taleplerinin de haksız olduğunu beyan ederek davanın reddini savunmuştur. Davalı ... ... A.Ş. Vekili cevap dilekçesinde özetle; dava dışı ... firmasına ödenen hasar bedelinden müvekkilinin sorumlu olduğu yönündeki iddiaları kabul etmediklerini, tarafları ve konusu aynı olan bir diğer davanın mahkememizin 2015/153 esasında derdest olduğunu ve bu davayı da davacının açmış olduğunu, söz konusu dosyanın tarafları aynı olup dava dışı marketin Alibeyköy mağazasında 30.09.2013 tarihinde meydana gelen yangından doğan zararın talep edildiğini, bu nedenle sigorta zararının doğduğu yer farklı olmakla birlikte tarafları aynı ve konuları aynı mahiyette olan dosyaların birleştirilmesinin usul ekonomisi bakımından yararlı olacağının düşünüldüğünü, yangın mülkiyeti müvekkili şirkete ait dolapta meydana gelen arızadan kaynaklanmış olsa bile huzurdaki davanın ariyet veren olarak müvekkili şirkete karşı dava açılmasının mümkün olmadığını, dava dışı marketin olayın meydana gelmesinde teknik anlamda kusurlu olduğunu, kabul edilmemekle birlikte zarara sebep olan yangın söz konusu dolaptan kaynaklanmış olsa bile yangının dava dışı olan ve davacı tarafından ödeme yapılan ... Market işletmecisinin ihmal ve kusurundan meydana gelmesi nedeniyle zarardan müvekkili şirketi sorumlu tutmanın mümkün olmadığını, davacının dayanak gösterdiği ekspertiz raporu ve sair tespitleri kabul etmediklerini, bu belgelerin kendilerine tebliğ edilmediğini iddia edilen zarar tutarının fahiş olduğunu, davanın dava dışı dolapları üreten firma olan ... A.Ş. ne ihbar edilmesini talep ederek davanın reddini savunmuştur.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI Mahkemece, " Dosyada yapılan yargılama ve toplanan deliller itibariyle dava dışı sigortalı işyerinde bulunan yangının çıkış sebebi olarak gösterilen soğutma dolabının davalı ....AŞ. tarafından sigortalı işyerine ariyet olarak verildiği, ancak aralarında yazılı bir sözleşmenin bulunmadığı sabittir. TBK 379 ve devamı maddelerinde kullanım ödüncü(ariyet), (eski BK 229 ve devamı maddeleri)düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre ariyet veren, ariyet sözleşmesi gereğince ariyet sözleşmesinin konusu olan şeyi ariyet alana teslim etmek borcu altındadır. Ariyet veren, bu teslim borcunu yerine getirirken ariyet alanın maksadına uygun surette kullanılmaya elverişli şekilde teslim etmek mecburiyetindedir. Ne var ki kiradan farklı olarak ariyet akdinin niteliği itibariyle kullanım herhangi bir karşılık alınmadan devredildiği için ariyet verenin şeyi akit süresince kullanmaya elverişli bir halde bulundurma borcu yoktur. Ariyet veren ayrıca açık biçimde üstlenmedikçe ariyet konusu malın ayıplı olmasından ya da zapta karşı tekeffül sorumluluğu da yoktur. Ariyet konusundaki bir ayıbı ariyet veren bilerek gizlemiş ve bu ayıp yüzünden ariyet alan zarara uğramışsa artık bu ariyet verenin sorumlu olmasını gerektiren bir durumdur. Ancak ayıbın varlığı ariyet alan tarafından zaten biliniyorsa yine ariyet verenin sorumluluğuna gidilemeyecektir. Somut olayda gizlenen bir ayıp nedeniyle doğmuş bir zarar söz konusu değildir. Bu nedenle ariyet veren durumundaki ...AŞ.ye ve onun mülkiyetinde olup soğutucu dolapların sebep olabileceği zararları poliçe limitleri dahilinde teminat altına alan diğer davalı ... şirketine sorumluluk yüklenebilmesi de mümkün olmadığından davanın reddine " karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ Davacı vekili yasal süresi içinde sunmuş olduğu istinaf dilekçesinde; "İlk derece mahkemesinin, ariyet sözleşmesinin niteliği ile ilgili itirazlarımızı da dikkate almayıp ariyet sözleşmesine ilişkin mevzuat hükümlerini de hatalı yorumladığı, dosyada yapılan bilirkişi incelemelerinde, yangın olayının sebebinin bir yandan soğutucu dolapta bulunması gereken dolabın kendini koruma sisteminin bulunmaması olduğu belirtilirken bir yandan da 1 nolu davalı tarafından üstlenilen dolabın bakım ve onarım yükümlülüğünün yerine getirilmemesi olduğu isabetle tespit edildiği, hal böyle iken, 1 nolu davalının ve dolayısıyla 2 nolu davalı’nın huzurdaki davaya konu hasardan sorumlu oldukları da sübut bulduğu, 28.02.2017 tarihli dilekçemizde de detaylı şekilde belirttiğimiz gibi, bizzat 1 nolu davalı tarafından dosyaya sunulan 25.02.2013 tarihli ‘Emanet Dolapların Geçici Kullanılması Hakkında Teslim ve İzin Belgesi’ başlıklı belgede açıkça bahse konu soğutucunun bakım ve onarımı doğrudan 1 nolu davalı tarafından üstlenildiği, Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında da, dava konusu olayda olduğu gibi ariyet verilen eşyanın bakım ve onarımını üstlendiği durumda bu sebeple oluşacak hasarlardan doğrudan sorumlu tutulduğu, Mahkemece, davalı tarafından bilerek gizlenen bir ayıp olmaması sebebiyle davalıların sorumlu olmayacaklarını tespit edilmiş ise de ne var ki yargılama sırasında gizli ayıbın varlığı hususunda herhangi bir inceleme yapılmadığı, Ayrıca hasara sebebiyet veren soğutucu dolapta bulunması gerekli koruma sisteminin bulunmadığı sabit olup bu doğrultuda, yine ek bilirkişi raporu’nda açıkça bu koruma sistemi bulunsa idi hasara sebep olan yangın olayının da meydana gelmeyeceği ve bundan kaynaklanan sorumluluk da doğrudan 1 nolu davalıya ait olduğu belirtildiği, bu doğrultuda, 1 nolu davalının yukarıda açıklandığı üzere soğutucu dolabın gerekli ve zorunlu bakımını yaptırmaması nedeniyle hasara sebep olmasının yanında aynı zamanda kusurlu hareketi sebebiyle de hasarın oluşmasına sebep olduğu" hususları istinaf nedeni olarak ileri sürülmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE HMK'nın 355. ve 357. maddeleri gereğince istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle bağlı olarak ve kamu düzenine aykırılık hususları da gözetilerek yapılan inceleme neticesinde; Dava, sigortalı iş yerinde çıkan yangında sigortalıya ödenen hasar bedelinin, 6102 Sayılı TTK'nın 1472 maddesi uyarınca rücuen tazmini istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı şirketlerin zarardan sorumlu olup olmadığı ve davalı ... şirketi yönünden hasarın teminat kapsamında kalıp kalkmadığı tespiti noktasında toplanmaktadır. Dosya kapsamından, davacı ... şirketi ile dava dışı sigortalı ... Şti arasında başlangıç tarihi 21/03/2013, bitiş tarihi 21/03/2014 olan, “Kobi Paket Sigorta Poliçesi “ düzenlendiği, sigortalı işyerinde 11/10/2013 tarihinde meydana gelen yangın neticesinde maddi hasar meydana geldiği, hasar bedelini ödeyen davacı ... şirketinin halefiyet ilkesi gereğince iş bu davayı açtığı anlaşılmıştır. Diğer taraftan davalılar ... A.Ş. İle ... Sigorta şirketi arasında 30.09.2013-30.09.2015 vadeli Üçüncü Şahıs Sorumluluk Sigorta Poliçesi düzenlenmiş, bu poliçe ile diğer davalı ... San. Ve Tic. A.Ş. nin mülkiyetinde bulunan soğutucu dolapların Türkiye sınırları içerisinde farklı noktalarda bulundukları yerlere verebilecekleri maddi manevi ve bedeni zararların poliçede belirtilen limitler dahilinde teminat altına alınmıştır. 13.10.2013 tarihli İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İtfaiye Daire Başkanlığı, yangın raporuna göre, olayın çıkış sebebi olarak; işyeri dahilinde bulunan dondurucu dolabın elektrik tesisat kablosunda meydana gelen kısa devre sonucu yangın olayının meydana geldiği kanaatine varıldığı tespiti yapılmıştır. 20.12.2013 tarihli ... A.Ş. tarafından hazırlanan yangın ekspertiz raporuna göre, yangının 11.10.2013 tarih, saat 02:10 sıralarında marketin çıkışındaki yazar kasa bölümlerinde ve 1 nolu vazar kasa yanında bulunan "... Dondurma" reklamlı ... A.S. firmasına ait dondurma dolaplarında başladığı, mezkur dolabın yan cephesinin ateşe maruz kaldığı, kompresör bakır hortumunun patlamış/yırtılmış, motor aksamının hasarlanmış olduğunun görüldüğü, buna mukabil yine "..." reklam çıkartmalı ... marka havuz tip dondurma dolabının daha yoğun şekilde yanmış olduğunun ve dolaptaki yanma seklinin, metallerdeki renkler dikkate alındığında söz konusu yangının bu dolaptan cıkmıs olabilecek görünüme sahip olduğunun görüldüğü, kamera kayıtlarında yapılan gözlemde, söz konusu yangın hadisesinin ... marka havuz dolap bölümünde başlamış olabileceğinin görüldüğü belirtilmiştir. Olayın teknik boyutu bulunması nedeniyle mahkemece yedi kişilik bilirkişi heyetinden rapor aldırılmıştır. 07/02/2017 tarihli bilirkişi heyeti kök raporunda ; " İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İtfaiye Daire Başkanlığı, yangın raporu ve ... A.Ş. tarafından hazırlanan yangın ekspertiz raporlarında, yangının ... marka dondurucu dolabın elektrik tesisat kablosunda meydana gelen kısa devre sonucu, dondurucunun alt kısmında çıktığı şeklinde tespitler bulunduğunu, ayrıca bu husus CCTV Kapalı Devre TV Sistemine ait CD kayıtları incelendiğinde de, yangının ... marka dolaba bitişik olarak duran ... marka olduğu belirtilen soğutma dolabının motor kısmında bulunan, muhtemelen motor enerji bağlantılarının vapıldığı kabloların klemens bağlantılarında mevdana gelen elektrik kısa devresinden kaynaklandığı anlaşıldığı, ayrıca çoklu olarak kullanılan uzatma kablolarının prizlerinde sorunlar ihtimalinin yüksek olduğu, normal şartlar altında bir prizden sadece bir cihaz beslenmesi gerekirken, bu tek prize çoklu priz takarak birden fazla cihazın beslenmiş olduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla ortaya aşırı yüklenme ve aşırı derecede akım artışı ile oluşan ısınma nedeniyle elektrik kısa devresinin meydana gelmesiyle doğal olarak yangın tehlikesinin ortaya çıktığı, kabloların izolasyon testlerinin yaptırılmamış ve elektrik panolarına kaçak akım rölelerinin takılmamış olması ile de yangının çıkmasına sebep tüm şartların oluştuğu, sonuç olarak kabloların ve elektrik sisteminin testlerinin yeterli bir şekilde ve zamanında yapılmaması, yangının, olay anındaki kamera kayıtları incelendiğinde elektriğin defalarca ark yapmasına karşın, enerjinin kesilmesini otomatik sağlayan elektrik panolarında kaçak akım rölesinin bulunmaması ihtimali göz önünde bulundurularak ... market çıkışında, markasının ve menşeinin tam olarak belirlenemediği soğutucu dolabın motor kısmındaki elektrik bağlantılarının kısa devre yapması sonucu yangının başladığı ve yangının çıktığı bu arklar sırasında soğutucularda soğutma işlemini sağlayan gaz borusunun patlaması neticesinde açığa çıkan gazın yanmayı hızlandırdığı kanaati hasıl olduğu, Dava dosyası içeriği ve raporumuzun yukarıda kısmındaki tespitlerden; 1 nolu davalı/... Şirketinin yangının çıkmasına yol açan buzdolabının maliki durumunda olduğu, nitekim bu davalı, cevap dilekçesinde de bu hususu kabul edildiği, Davalı/... şirketinin cevap dilekçesindeki beyanlarından, yangına sebebiyet veren buzdolabını, davadışı/... şirketine ariyet sözleşmesine istinaden verdiği anlaşıldığı, bu duruma göre, davalı/... Şirketinin, davadışı/... Şirketine karşı, öncelikle, aralarında akdedilmiş olan ariyet sözleşmesinden doğan borçlarının kusurlu olarak ihlalinden (gereği gibi ifa edilmemesinden) doğan akdi sorumluluğu olup olmadığı araştırılmalısı gerektiği, eğer söz konusu buzdolabının imalatında hata varsa ise ve davalı/... şirketi de, ariyet konusu makinenin imalat hatalı olduğunu bildiği halde ya da bilmesi gerektiği halde (yani kusurlu olarak) bu makineyi ariyet olarak vermiş ise, davadışı/... Şirketine karşı, ariyet sözleşmesinden doğan borçlarını gereği gibi ifa etmemesinden kaynaklanan akdi sorumluluğu doğacağı (TBK.md.112 vd.). fakat dava dosyası içeriğinden bu durumların varlığı anlaşılmadığı Bu durum nedeniyle, davalı/... Şirketi'nin davadışı/... Şirketine karşı, ariyet sözleşmesinden kaynaklanan borçlarının kusurlu olarak ihlalinden kaynaklanan akdi sorumluluğunun (TBK.md.112) bulunmadığı, Diğer davalı/... Sigorta şirketinin bizzat cevap dilekçesindeki beyanlarından ve dava dosyasında yer alan sigorta poliçesinden; bu davalının, davalı/... şirketinin mülkiyetinde olduğu anlaşılan ve de yangına yol açmış olan buzdolabını Üçüncü Şahıs Sorumluluk Sigortası ile sigortalamış olan sigorta şirketi durumunda olduğu anlaşıldığı, Sigorta limitinin ise, 581.425 TL olduğu, bu sigorta poliçesiyle davalı/... Sigorta, sigorta konusu buzdolabının sebep olacağı yangın gibi olaylardan dolayı bu buzdolabının bulunduğu yerin (süpermarket, bakkal vb.) uğrayacağı zararları tazmin etmeyi üstlendiği, bu duruma göre, kanaatimizce davalı/... Sigorta Şirketi'nin dava konusu buzdolabının sebep olduğu yangından kaynaklanan zararları, sigorta poliçesinden kaynaklanan sorumluluğu dolayısıyla, sigortalısı durumunda olan davadışı/... Şirketine ödeme yükümlülüğü bulunduğu " yönünde tespit ve değerlendirme de bulunmuştur. Tarafların itirazların değerlendirilmesi bakımından bilirkişi heyetinden ek rapor alınmış, ek raporda özetle; " Yangının orjin noktasının 1. davalının ariyet sözleşmesiyle davacı sigortalısına teslim ettiği ... marka soğutucudan başladığını dosyasına ibraz edilen itfaiye Raporu, ...'ın raporu, eksper raporu ve CD kayıtlarından görüldüğü, bu nedenle yangının ... marka soğutucudan çıktığının heyetimiz tarafından düzenlenen rapor ile ortaya konulduğu, ... marka bu soğutucu üzerinde kendisine ait bir koruma sisteminin bulunmadığı, bu sistemin kapağı kilitli bir kutu içinde soğutucunun kapasite ve büyüklüğüne göre çekeceği akım için tasarlanmış bir adet pako şalter ve / veya start-stop butonlu bir adet kontaktör, bir adet Kaçak Akım Rölesi ve 1 adet K-Otomattan ibaret olduğu, bu sistemin soğutucu dolap üzerine monte edilmesi halinde market içinde her hangi bir priz veya farklı yerden uygun elektrik kablosunun bağlanmasının gerekli bulunduğu, bu durumda soğtucunun kendi içinde gelen arızayı önlemiş olacağı, 1. davalı tarafından bu hususun yerine getirilmediği, diğer taraftan dava dosyasına ibraz edilen ekspertiz ve ...'a ait raporlar ile davacı sigortlasına ait mahalde kurulu olan ve soğutucunun da bağlandığı elektrik tesisatında gerekli olan Kaçak Akım Rölesi'nin bulun madiği, koruma sistemlerinin ve soğutucuyu besleyen kabloların yetersiz olduğu ancak soğutucuyu besleyen grup priz bağlantılarında yüzeysel islenme dışında herhangi bir yanık ve kısa devre veya ark izine rastlanılmadığının gösterilmesi bakımından davacı sigortlısma ait mahalde gerekli korumanın olmadığı, soğutucunun uygun şekilde beslenmediği, meydana gelen yangın olayında davacı ... şirketi sigortalısı dava dışı şirketin ariyet sözleşmesiyle alınan soğutucunun bulunduğu mahalde ve zorunlu olan gerekli korumaları yapmadığından meydana gelen yangın olayında %50 oranında, 1. davalı şirketin de ariyet sözleşmesiyle davacı sigortalısına bıraktığı soğutucunun gerekli ve zorunlu periyodik bakımlarını yapmadığı gibi soğutucunun kendi koruma sistemi de bulunmadığından meydana gelen olayda %50 oranında kusurlu olduğu, Düzenlenen ekspertiz raporunda meydana gelen hasarın bedeli eski yeni tenzili ve sovtaj tenzili bedelleri minha edildikten sonra sigortalıya ödenecek hasar bedelinin 490.133,41 Tl halinde belirlendiği, heyetimiz tarafından olay sonrası oluşan hasarın bedeli de itfaiye yangın raporu, ekspertiz raporu, özel rapor, defter kayıtları, CD, mahallinde yapılan keşif/ve dava dosyasına ibraz edilen tüm bilgi ve belgeler ışığında 490.133,41 TL olarak piyasa rayiç değerlerine uygun ve kadri marufunda olduğunun belirlendiği, davacının hasar için dava dışı sigortalısına 14.01.2014 tarihinde 449.033,00 TL ve 10.01.2014 tarihinde 48.378,32 Tl ödeme yaptığının banka dekontlarından görüldüğü ancak 497.531,00 Tl ödendiği halde hasar bedelinin 490.133,41 TL olarark belirlendiği, davalı ... şirketi ile 2.davalı ... şirketi arasında akdedilen sigorta poliçesinin 30.09.2013 - 30.09.2014 vade aralığında olduğu, 11.10.2013 olay tarihi itibariyle hasarın sigorta poliçesi kapsamında ve sigorta teminatı dahilinde bulunduğu, tarafların kusur oranların göre hesaplanan 245.066,71 TL bedelden davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları," tespitinde bulunmuşlardır. Dosya kapsamına göre; davacı ... şirketinin sigortalısının işyerinde meydana gelen yangının çıkış sebebinin ... marka değil ... marka dondurucu dolaptan kaynaklandığı, ... marka dondurucu dolabın elektrik tesisat kablosunda meydana gelen kısa devre sonucu, dondurucunun alt kısmında yangının çıktığı dosyasına ibraz edilen itfaiye Raporu, ...'ın raporu, eksper raporu ve CD kayıtlarından anlaşılmıştır. Bilirkişi raporuna göre meydana gelen yangın olayında davacı ... şirketi sigortalısının, ariyet sözleşmesiyle alınan soğutucunun bulunduğu mahalde ve zorunlu olan gerekli korumaları yapmadığından %50 oranında, davalı ... şirketin de ariyet sözleşmesiyle davacı sigortalısına bıraktığı soğutucunun gerekli ve zorunlu periyodik bakımlarını yapmadığı gibi soğutucunun kendi koruma sistemi de bulunmadığından %50 oranında kusurlu olduğu tespiti yapılmıştır. TBK. M. 379 da; “ödünç verenin bir şeyin karşılıksız olarak kullanılmasını ödünç alana bırakmayı ve ödünç alanın da o şeyi kullandıktan sonra geri vermeyi üstlendiği sözleşmedir.” şeklinde kullanım ödüncü sözleşmesinin tanımı yapılmaktadır. TBK. m. 380 f. 1’e göre “Ödünç alan, ödünç konusunu ancak sözleşmede kararlaştırılan şekilde, sözleşmede hüküm yoksa niteliğine veya özgülendiği amaca göre kullanabilir”. Yasada ifade edildiği gibi, ödünç alan, ödünç aldığı şeyi sözleşmede kararlaştırıldığı şekilde kullanmalıdır. Ödünç alan, kullanım ödüncü konusunu sözleşmede nasıl kullanılacağı açıkça belirtilmediği hallerde örfe uygun olarak, ödünç aldığı şeyi özenle kullanmalıdır. Özenle kullanmanın ölçüsü de kendi malını nasıl kullanıyorsa ve kendi malını nasıl muhafaza ediyorsa ödünç aldığı şeye de aynı özeni göstermesidir. TBK. m. 380 f. 3 gereğince “Ödünç alan, bu hükümlere aykırı davrandığı durumlarda, beklenmedik hallerden (kazalardan) doğan zararlardan da sorumludur. Ancak, bu hükümlere uymuş olsaydı bile zararın doğacağını ispat ederse sorumluluktan kurtulur.” Ayrıca ödünç alan, şeyi karşılıksız kullanmakta ve ondan faydalanmaktadır. Ödünç verene herhangi bir bedel ödeme borcu yoktur. Ancak ödünç aldığı şeyin de bakım ve muhafaza masraflarını karşılamak zorundadır. TBK. m. 381’e göre “Ödünç alan, ödünç konusunun olağan bakım ve koruma giderlerini karşılamakla yükümlüdür.” Belirtilen yasal düzenlemeler ve açıklamalar doğrultusunda somut olay değerlendirildiğinde; dava dışı sigortalı iş yerinde bulunan yangının çıkış sebebi olarak gösterilen ... markalı soğutma dolabının davalı .... şirketi tarafından ariyet olarak verildiği konusunda taraflar taraflar arasında ihtilaf yoktur. Ancak dosyaya ibraz edilen ariyet sözleşmesinin ... marka soğutucu dolap için düzenlendiği, ... marka soğutucu dolap için düzenlenmiş bir ariyet sözleşmesi olmadığı anlaşılmıştır. Davalı ... şirketi vekili de, ... marka soğutucu dolabın da mülkiyetinin müvekkiline ait olduğunu, dolabın ariyet olarak davacı sigortacının sigortalısına verildiğini ancak bu dolap için bir ariyet sözleşmesi düzenlenmediğini beyan etmiştir. Nitekim taraflarca da dosyaya, yangının çıkış sebebi olan ... marka soğutucu dolap için düzenlenmiş bir ariyet sözleşmesi sunulmamıştır. O halde sigortalıya ariyet olarak verilen soğutucu dolabın bakımının ariyet veren davalı ... şirketi tarafından yerine getirileceğine dair sözleşme hükümleri bulunmadığından soğutucu dolabının bakımlarından hangi tarafının sorumlu olduğu, ariyet sözleşmesinin düzenlendiği TBK ilgili maddelerine göre belirlenmesi gerekmektedir. Davacı vekili her ne kadar istinaf dilekçesinde yangına sebebiyet veren soğutucunun bakım ve muhafazasından ariyet veren davalının sorumlu olduğuna ilişkin Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 2011/8497 E. 2012/15678 K. 10/10/2012 tarihli ilamına dayanmış ise de Yargıtay ilamının " ... davacının sigortalısı ile davalı ... A.Ş. arasındaki sözleşmede, sigortalıya ariyet olarak verilen soğutucunun bakımının davalı tarafından yapılacağı, sigortalının ise buna yardımcı olacağı kararlaştırılmıştır. Mahkemece hükme asas alınan bilirkişi raporunda da yangının soğutucunun bakım hatasından çıktığı tespit edildiğine göre, bu durumda asıl sorumlunun gerekli bakımı yapmayan soğutucunun maliki davalı ... A.Ş. olduğunun, sigortalının uyarı yapmamasının ise kendisi yönünden müterafik kusur oluşturduğunun kabulü gerekir. " şeklindeki kararında belirtildiği gibi sigortalıya ariyet olarak verilen soğutucunun bakımınından hangi tarafın sorumlu olduğu sözleşmede kararlaştırılmış ise sorumluluğun ona göre aksi halde yukarıda açıklandığı gibi ariyet sözleşmesinin düzenlendiği TBK ilgili maddelerine göre belirlenmesi gerekmektedir. TBK m. 380 f.1-3 ve 381 f.1 ariyet alan ariyet alan ödünç aldığı şeyi özenle kullanma borcu olduğu ve ödünç aldığı şeyi bakmak ve korumak, özellikle malın yok olmasını hasara uğramasını engelleyecek her türlü önlemi almak zorunda olduğundan soğutucunun bakım ve muhafazasındaki kusurdan ariyet alan davacının sigortalısı sorumludur. Diğer bir uyuşmazlık konusu ise soğutucunun kendi koruma sistemi bulunmamasından dolayı davalının sorumluluğu noktasındadır. "....ariyet sözleşmesini düzenleyen TBK 379 (BK 299) vd. maddelerinde, ariyet veren ariyet sözleşmesi gereğince ariyet sözleşmesinin konusu olan şeyi veya hakkı ariyet alana teslim etmek borcu altındadır. Ariyet veren bu teslim borcunu BK 96 ve müteakip maddeleri gereğince ariyet alanın maksadına uygun şekilde teslim etmek mecburiyetindedir. Ne var ki kiradan farklı olarak ariyet akdinin niteliği itibariyle, diğer deyişle kullanılma herhangi bir karşılık alınmadan devredildiği için, ariyet verenin şeyi veya hakkı akit süresince kullanmaya elverişli halde bulundurma mecburiyeti yoktur (Turgut Uygur, Borçlar Kanunu Şerhi, cilt 6s:7082). Kanunda bu teslim borcuna bağlı olarak kullanım ödüncü verenin ayıptan ve zapttan sorumluluğu öngörülmüş değildir. O halde ariyet veren ayrıca ve açıkça üstlenmedikçe, ariyet konusu malın ayıplı olmasından ya da zapta karşı tekeffül sorumluluğu bulunmamaktadır. Ancak kullanım ödüncünün konusu olan malda var olan bir ayıp ya da kusuru ödünç veren özellikle saklamış ve ödünç alana belirtmemişse; bu gizlemeden dolayı ödünç alan zarara uğraşmışsa ödünç verenin sorumluluğu söz konusu olacaktır. Ayrıca " kullanım ödüncü alanın menfaati üzerine kurulu bir sözleşme olmasından dolayı sorumluluğu bağış sözleşmesinin sorumluluğu gibidir. Bu bakımdan ödünç verenin ağır ihmali ya da kasti zararından dolayı oluşan zararlardan; bir de açıkça belirtilen ödünç alana karşı sorumlu olduğu durumlarda ortaya çıkar." ( Aydoğdu Nalan, a.g.e. s. 629.) Açıklanan nedenlerle soğutucunun kendi koruma sisteminin bulunmaması, ariyet veren davalı tarafça gizlenen bir ayıp olarak değerlendirilemez. Üretimli ilgili varsa kusurlardan bundan üretici firma sorumludur. Ariyet veren davalı, söz konusu soğutucunun üretimle ilgili bir hatası olduğunu biliyorsa o zaman sorumluluğu söz konusu olacaktır. Ancak, davalının soğutucunun üretimle ilgili bir hatası olduğunu bildiği ve bunu dava dışı ariyet alan davacının sigortalısından sakladığı dava konusu edilmediği gibi ispatlanamadığından davacının tüm istinaf nedenleri yerinde görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle ilk derece mahkemesince verilen karar esas ve usul yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nun 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaatindeyim.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere; 1-HMK' nın 353/1.b.1 Maddesi gereğince davacı tarafın istinaf başvurusunun esastan REDDİNE, 2- Harçlar Kanunu gereğince istinaf eden tarafından yatırılan 85,70 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, 3-Karar tarihi itibariyle Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 54,40 TL istinaf karar harcından, istinaf eden tarafından yatırılan 31,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 23 TL.' nin istinaf eden taraftan tahsili ile hazineye gelir kaydına, 4-Davacının yapmış olduğu istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerine bırakılmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 361.1 maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren iki hafta süre içerisinde Temyiz Kanun Yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi.15/12/2020