Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2020/7563 Esas 2022/962 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada Menderes 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 13.05.2016 tarih ve 2016/183 E. - 2016/230 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkillerinin borçlu ...'a kefil olduklarını, teminat senedi ibaresi yazılı bonoyu alacaklı-davalı ...'e teslim ettiklerini, alacaklı-davalının bono kenarında yazılı olan teminat senedi olduğunu belirten bölümü keserek, Menderes İcra Müdürlüğü'nün 2013/680 esas sayılı ödeme emriyle takip başlattığını, Menderes İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2013/69 esas sayılı dosyayla ödeme emrinin iptali için dava açıldığını, davanın kabul edildiğini, kararın genel mahkemelerde görülmesi gerektiği gerekçesiyle bozulduğunu, Cumhuriyet Başsavcılığına sahtecilik suçu nedeniyle şikayette bulunulduğunu, soruşturma sonucunda hakkında iddianame düzenlenerek resmi belgede sahtecilik suçundan dava açıldığını, alacaklı-davalının yapmış olduğu takip nedeniyle zararının olduğunu ileri sürerek ceza davası kararı kesinleşinceye kadar takibin ve satışın durdurulmasına, ceza davasının bekletici mesele yapılmasına, takibin iptaline, haksız ve kötüniyetli olarak sahtecilik yaparak takip yapması nedeniyle davalı-alacaklı hakkında % 20 tazminata mahkum edilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı vekili, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, Menderes İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2016/69 esas sayılı dava dosyası getirtilip incelendiğinde, davacının dava dilekçesine esas tüm taleplerinin icra hukuk mahkemesinde ileri sürüldüğü, dosyanın derdest olduğu ve tensip zaptının 8.bendi uyarınca takibin durdurulmasının reddine karar verildiği, yargılamasının henüz devam ettiği, davacının taleplerinin İİK 71 maddesi anlamında icra mahkemesinin görev ve yetki alanına girdiği, derdest olduğu gerekçesiyle HMK 114/I, 115/2 maddesi uyarınca dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, bonoya dayalı icra takibi nedeniyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Davacı tarafından açılan işbu davada mahkemece, taraflara herhangi bir tebligat yapılmaksızın tensiple HMK m.114, 1/ı, 115/2 uyarınca derdest olan bu ikinci davanın dava şartı eksikliği nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Hukuki dinlenilme hakkı çeşitli unsurları içerir. Bunlardan en önemlilerinden biri de bilgi sahibi olunma (bilgi edinme) hakkıdır (HMK m.27/2.). Buna göre, hak sahibinin kendisi ile ilgili yargılama ve yargılamanın içeriği hakkında tam bir şekilde bilgi sahibi oması sağlanmalıdır. Bilgilenme hakkı, gerek karşı taraf, gerekse yargı organlarının işlemleri ve dosya kapsamında girip yargılamayı etkileyici herşeyi kapsar. Tarafların bilgi sahibi olmadığı işlemler, belge ve bilgiler yargılamada esas alınmaz. Bilgelenmenin şekli bakımından, hukuka uygun davranılmalıdır. İlgilinin bilgilenmesi şeklen değil, gerçekten sağlanmaya çalışılmalıdır. Özellikle mahkemenin değişmesini sağlıyan görevsizlik ve yetkisizlik kararları dışında kalan ve davayı sonuçlandıran kararlarda bilgilendirmeye özel bir önem verilmelidir. Özellikle tebligat ve davetiye kurallarının uygulanmasında özen gösterilmelidir. Usulüne uygun tebligat yapılmadan, davetiye çıkarılmadan yapılan işlemler taraflar bakımından sonuç doğurmaz. Kısaca usulüne uygun tebligat olmaksızın yargılama yapılması, savunma hakkının dolasıyla, en temel insan haklarından birinin ihlali anlamına gelecektir. Bu çıkarımlardan sonra somut olaya gelindiğinde, taraflara yöntemince tebligat yapılıp, taraf teşkili sağlandıktan sonra karar verilmesi gerekirken, tensiple davanın usulden reddine karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine, 10/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.