Danıştay 7. Daire 2016/4247 Esas 2020/5104 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/4247
Karar No : 2020/5104

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Nakliyat İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri muhteviyatı olup, … gümrük tarife ve istatistik pozisyonunda beyan olunan, Gürcistan menşeli ayçiçeği tohumunun un ve kaba unları (yağlı ayçiçeği tohumu küspesi) cinsi eşya ile ilgili ibraz edilen EUR.1 belgesinin menşe kriterlerinde uyumsuzluk bulunduğundan bahisle, 2009/86 sayılı Genelge uyarınca İthalat Rejimi Kararına ek listede tercihli rejim için geçerli olan tavizli vergi oranı ile "diğer ülkeler" sütunundaki vergi oranı arasındaki farka tekabül eden gümrük ve katma değer vergilerinin ödenmemesi veya karşılığı teminat mektubunun süresi içerisinde verilmemesi nedeniyle söz konusu vergilerin tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Olayda, 2009 yılında tescilli beyannamelere konu vergilerin tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin, gümrük vergileri için öngörülen üç yıllık zamanaşımı süresi geçtikten sonra 15/05/2015 tarihinde tebliğ edildiği, ilgililer hakkında ceza davası açıldığına ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin de bulunmadığının anlaşılması karşısında zamanaşımına uğrayan vergilerin tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 6183 sayılı Kanun'un 102. maddesinde öngörülen tahsil zamanaşımı süresi içinde düzenlenen ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Mahkemece, tahakkuk zamanaşımı hükümleri dikkate alınmışsa da; ortada tahakkuk ettirilmiş bir vergi değil, alınamayan teminatın karşılığı olan vergilerin tahsili amacıyla düzenlemiş bir ödeme emri söz konusu olduğundan dava konusu ödeme emri içeriği vergilerin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hakkındaki değerlendirmenin 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılması gerekmekte olup, zamanaşımı bulunmadığının anlaşılması halinde ödeme emrinin diğer yönlerden hukuka uygunluğu incelenerek karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Davacı şirket adına tescilli … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri muhteviyatı Gürcistan menşeli ayçiçeği tohumu küspesi (ayçiçeği tohumunun un ve kaba unları) isimli eşyalara ait EUR.1 dolaşım belgelerinin menşe kriterlerinde uyumsuzluklar bulunduğundan bahisle 2009/86 sayılı Genelge uyarınca İthalat Rejim Kararına ek listede tercihli rejim için geçerli olan tavizli vergi oranı ile "Diğer Ülkeler" sütunundaki vergi oranı arasındaki farka tekabül eden ithalat vergilerinin tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 181. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinin 1. fıkrasının (a) bendinde, ithalatta gümrük yükümlülüğünün, ithalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girmesiyle doğacağı; 2. fıkrasında, gümrük yükümlülüğünün, söz konusu gümrük beyannamesinin tescil tarihinde başlayacağı; 74. maddesinde, Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişinin; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkün olduğu belirtilmiş; 197. maddesinin 1. fıkrasında, gümrük vergilerinin, tahakkukundan hemen sonra beyanname veya beyanname yerine geçen belge üzerinde yükümlüye tebliğ edileceği; 2. fıkrasında, yapılan denetlemeler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenen veya 1. fıkrada belirtilen şekilde tebliğ edilemeyen gümrük vergilerine ilişkin tebligatın, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren üç yıl içinde yapılacağı; şu kadar ki, gümrük yükümlülüğünün doğduğu olayla ilgili olarak dava açılmasının zamanaşımını durduracağı; 4. fıkrasında da, gümrük vergileri alacaklarının, ceza uygulanmasını gerektiren bir fiile ilişkin olması ve suçun zamanaşımı süresinin daha uzun bulunması halinde, bu alacakların, Türk Ceza Kanunundaki dava ve ceza zamanaşımı sürelerinde kovuşturulup tahsil edileceği; 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 58. maddesinde, kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı iddialarıyla tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde dava açabileceği; 102. Maddesinde ise, amme alacağının vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrayacağı, para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zamanaşımı hükümlerinin mahfuz olduğu, zamanaşımından sonra mükelleflerinin rızaen yapacağı ödemelerin kabul olunacağı
hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda değinilen hükümlerden anlaşıldığı üzere, ithalatta gümrük yükümlülüğünün ithalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girmesiyle doğacağı ve söz konusu eşya ile ilgili sonradan tahakkuk ettirilecek gümrük vergilerinin 3 yıllık tahakkuk zamanaşımı süresinde mükellefinden aranacağı, tahakkuk etmiş gümrük vergilerinin ise ödeme emri ile tahsil edilmek istenilmesi halinde 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 5 yıllık tahsil zamanaşımı süresine tabi olacağı tartışmasızdır.
Dosyanın UYAP kayıtlarıyla birlikte incelenmesinden, aynı olay nedeniyle gümrük ve katma değer vergilerinin ödenmesi veya karşılığında teminat istenilmesi yolunda tesis edilen işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların reddedilmesi üzerine alınamayan teminat karşılığı olan vergilerin tahsili amacıyla ödeme emri düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Olayda, dava konusu ödeme emrine konu vergilerin ödenmesi veya karşılığında teminat istenilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ve davacının bu teminatları davalı idareye vermesi gerektiği hususu kesinleşen mahkeme kararlarıyla ortaya konulmuştur. Dolayısıyla alınamayan teminat tutarı karşılığı olan vergilerin ödeme emriyle istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, her ne kadar Mahkemece, tahakkuk zamanaşımı hükümleri dikkate alınmışsa da, ortada tahakkuk ettirilmiş bir vergi değil, alınamayan teminatın karşılığı olan vergilerin tahsili amacıyla düzenlemiş bir ödeme emri söz konusu olduğundan dava konusu ödeme emri içeriği vergilerin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hakkındaki değerlendirmenin 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılması gerekmekte olup, zamanaşımı bulunmadığının anlaşılması halinde ödeme emrinin diğer yönlerden hukuka uygunluğu incelenerek karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …., K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 10/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.