Esas No: 2020/7207
Karar No: 2022/1433
Karar Tarihi: 02.03.2022
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2020/7207 Esas 2022/1433 Karar Sayılı İlamı
Özet:
İstanbul (Kapatılan) 31. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde görülen bir davada, davacı banka müşterisi M.G.T. Marmara Global Tekstil Tic. San. A.Ş'nin 70.000 TL'lik çekinin iade edilmesi sırasında müşterinin tekrar tedavüle çıkardığı çekin karşılıksız çıkması üzerine, çekin hamili T. İş Bankası tarafından icra takibi yapılmıştır. Müvekkili banka, icra dosyasına 162.313,11 TL ödeme yapmak zorunda kalmıştır. Davacı banka, çekin arkasındaki banka kaşesinin iptal edilmesinin unutulduğunu savunarak bankadan ödenen tutarın istirdadına karar verilmesini talep etmiştir. Ancak davalı vekili, çekte mücerretlik ilkesi gereğince muhatabın cirosunun batıl olduğunu, muhatap bankanın sadece şubeleri arasında cironun mümkün olduğunu, muhatap bankanın bir şubesinin cirosundan sonra çekin tekrar dolaşıma çıkarılamayacağını ileri sürmüştür. Mahkeme, TTK 701. madde hükmüne göre muhatabın cirosunun batıl olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir. Ancak Yargıtay, mülga TTK 701. maddesi (6102 sayılı TTK 789
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :(KAPATILAN) 31. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen davada İstanbul(Kapatılan) 31. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 12.03.2014 tarih ve 2013/27 E. - 2014/58 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili banka müşterisi M.G.T. Marmara Global Tekstil Tic. San. A.Ş. tarafından 30.01.2009 tarihli ve 70.000.- TL bedelli çekin 27.10.2008 tarihinde YKB ... Şubesi'ne teminat olarak tevdi edilen ve arkasına müvekkili banka şubesinin kaşesi vurularak teslim alınmış olan çekin müşterinin talebi üzerine hiç bir işlem yapılmadan iade edildiğini çekin iadesi sırasında müvekkili banka kaşesinin iptalinin unutulduğunu, iade işleminden sonra müşteri tarafından tekrar tedavüle çıkarılan çekin karşılıksız çıkması üzerine çekin hamili T. İş Bankası tarafından icra takibi yapıldığını, müvekkili bankanın icra dosyasına 162.313,11 TL ödemek zorunda kaldığını, takip dayanağı çekin arkasında yer alan banka kaşesinin ciro hükmünde olmayıp, usulsüz ve geçersiz olduğundan müvekkili bankaya müracaat edilmeyeceğini, müvekkili bankanın aynı zamanda takip dayanağı çekin muhatabı konumunda olduğunu, TTK 789. maddesi uyarınca muhataba yapılan cironun makbuz hükmünde olduğunu, takibe konu çekin arkasında tek imza bulunduğundan müvekkili banka açısından bağlayıcılığının bulunmadığını ileri sürerek müvekkili banka aleyhine başlatılan İstanbul 8. İcra Müdürlüğü'nün 2009/21091 E. sayılı dosyasına ödenen 162.313,11 TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, müvekkili şirketin temlik nedeniyle Türkiye İş Bankası yerine geçerek devam eden icra takiplerinde taraf olduğunu, icra takibinin keşideci ve tüm cirantalar hakkında yapılmış olduğunu, çekte mücerrettik ilkesi gereğince temlik veren bankanın çeki son hamil olarak tevdi alması sırasında çek üzerinde imzaları bulunan cirantalar ile keşidecinin imzalarının sıhhatini inceleme durumunda olamayacağını, TTK 701/4.md göre
muhatap banka şubesi lehine yapılacak cironun makbuz hükmünde olacağı, ancak muhatap bankanın başka bir şubesine yapılan cironun ise makbuz hükmünde olmayacağını, davacı bankanın muhatap konumunda bulunan ... Şubesi dışında diğer bir şubesi olan ... Şubesi'nin çek üzerinde bulunan cirosunun batıl sayılamayacağını, çekte mücerretlik ilkesinin geçerli olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma,bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; mülga 6762 sayılı TTK 701. madde hükmüne göre muhatabın cirosunun batıl olduğu, muhatap bankanın sadece şubeleri arasında cironun mümkün olduğu, muhatap bankanın bir şubesinin cirosundan sonra çekin tekrar dolaşıma çıkarılamayacağı, söz konusu kanun hükmüne aykırı olarak dava konusu çekin muhatap bankanın ... şubesinin cirosundan sonra tekrar dolaşıma çıkarıldığı, davacı muhatap bankanın bir ciranta olarak kabul edilip müracaat borçluları arasında yer almasının mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, istirdat talebine ilişkin olup, mahkemece mülga 6762 sayılı TTK 701. maddesi hükmü uyarınca muhatap bankanın cirosunun batıl olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Uyuşmazlık konusu çek M.G.T. Marmara Global Tekstil Tic. San. A.Ş. tarafından beyaz ciro ile Yapı Kredi Bankası A.Ş. ... Şubesi'ne temlik edilmiş olup, nitekim bu şube tarafından da yine beyaz ciro ile müteakip cirantaya temlik edildiği görülmüştür. Çekte son hamil olan Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından müracaat borçlularına yönelik icra takibinde bulunulması üzerine Yapı Kredi Bankası A.Ş. tarafından icra dosyasına ödemede bulunularak müteakiben işbu dava açılmışsa da; mülga 6762 sayılı TTK 701. maddesi (6102 sayılı TTK 789. maddesi) Muhatap lehindeki ciro yalnız makbuz hükmündedir; meğer ki, muhatabın birden fazla şubesi olup da ciro, çekin üzerine çekildiği şubeden başka bir şube üzerine yazılmış bulunsun.” hükmünü amir olup, anılan madde uyarınca muhatabın birden fazla şubesi bulunup da ciro muhatap bankadan başka bir şube üzerine yapılmışsa cironun geçerli olacağına dair istisnai hüküm nazara alınarak davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle temyiz eden davalı yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün BOZULMASINA, 02/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.