Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
...

Dava, davacının davalı Kooperatif nezdinde 01/09/2006-01/09/2012 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma kararına uyularak ilâmında belirtildiği şekilde “davanın reddine,” karar verilmiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Uyuşmazlık somut olayda, davalı kooperatif ortaklarına ait villalarda ve sosyal tesislerde, güvenlik, bahçe işleri gibi çalışmalar konusunda davacı ile davalı Kooperatif arasında hizmet ilişkisinin bulunup bulunmadığı, fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda Mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Hizmet tespiti davalarının amacı, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Eldeki davada, Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesi davacının çalışmalarına ilişkin herhangi yazılı bir belge bulunmadığı gözetilerek yazılı şekilde sonuca gidilmiş ise de uyulmasına karar verilen bozma ilamında dava konusu Kooperatif işyerinin denetime tabi işyerlerinden olması, bu denetim sonucu düzenlenen tutanakların da delil mahiyetinde olduğu, varsa bunların temin edilmesi gerektiği hususuna değinilmiş olup dosya kapsamında davacının çalışmalarını doğrulayan bir kısım kamu tanık beyanları karşısında oluşan çelişkinin giderilmesi gerekir.
Mahkemece yapılacak iş, hizmet tespiti davasının her türlü delil ile ispat edilebileceği gözetilerek davacının davalı işyerince sigortasız çalıştırıldığı iddiası ile Kuruma yapmış olduğu 04/02/2014 tarihli yeni bir müracaatı bulunup Kurum tarafından davacının bu talebine ilişkin yapılmış herhangi bir işlemin olup olmadığı araştırılmalı, varsa düzenlenmiş denetim raporu ve ekleri getirtilerek bu raporda yer alan tespitler ile 08/11/2012 tarihli AKK/221 sayılı Kurum denetim raporunda yer alan tespitler birlikte değerlendirilmeli, duruşmalarda daha önce dinlenen kamu tanıklarının beyanlarına da itibar edilerek çalışma sürelerinin başlangıç ve bitişi konusunda ihtilaf konusu dönemde davalı Kooperatife ait ... Villaları Kumluca-Antalya adresindeki işyerine komşu konut sahipleri ve çalışanları ile işyerinin bulunduğu yer mahalle muhtar ve azaları yapılacak zabıta araştırması ile belirlenerek bunların duruşmalarda beyanlarına başvurulmalı, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp gerektiğinde araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine 11/03/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.