Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2020/3109 Esas 2021/2848 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacılar vekili; davalı ... şirketine ait dava dışı sürücü idaresindeki aracın karıştığı tek taraflı kazada araçta yolcu olarak bulunan davacıların desteğinin vefat ettiğini belirterek davacıların her biri için 1.000,00"er TL destekten yoksun kalma tazminatının davalıdan tahsilini talep ve dava etmiş, 26.02.2016 tarihli dilekçesi ile talebini yükseltmiştir.
Davalı vekili; davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Yapılan yargılama sonucunda yerel mahkemece verilen; davanın kısmen kabulüne dair karar; davalı vekilinin temyiz başvurusu üzerine Dairemizin 09.05.2019 tarihli ve 2016/13515-2019/5860 sayılı ilamı ile bozulmuştur.
Mahkemece uyulan bozma ilamı, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davanın kısmen kabulü ile davacılar ... için 34.540,16 TL, ... için 37.553,76 TL tazminatın sigorta şirketinin temerrüt tarihi olan 24/12/2012 tarihinden itibaren işleyecek olan yasal faizi ile birlikte (poliçe teminatı ile sınırlı olmak üzere) davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
2-Dava ölümlü trafik kazası nedeni ile maddi tazminat istemine ilişkindir.
1086 sayılı HUMK"nın yürürlükte olduğu dönemde çıkarılan 09.05.1960 tarih, 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı"nda; Yargıtay bozma kararına uyulmakla orada belirtilen biçimde işlem yapılması yolunda lehine bozma yapılan taraf yararına usulî kazanılmış hak, aynı doğrultuda işlem yapılması yolunda yerel mahkeme için de zorunluluk doğacağı, usulî kazanılmış hakka ilişkin açık kanun hükmü olmasa da temyiz sonucu verilecek bozma kararının hukuka ve usule uygun karar verilmesini sağlamaktan ibaret olan amacı ve muhakeme usulünün hakka varma ve hakkı bulma maksadıyla kabul edilmiş olması yanında hukuki alanda istikrar amacıyla kabul edilmiş bulunması bakımından usulî kazanılmış hak müessesesi usul hukukunun dayandığı ana esaslardan olup kamu düzeniyle de ilgili olduğu belirtilmiştir. 6100 sayılı HMK"da da usulî kazanılmış hakka ilişkin açık bir düzenleme bulunmamakta ise de, bu ilkenin uygulanma gerekliliği HMK hükümleri karşısında da varlığını sürdürmektedir. Yargıtay"ın bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararı uyarınca işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep hak doğmuştur.
Yargısal ve bilimsel içtihatlarda “usulî kazanılmış hak” ya da “usulî müktesep hak” olarak adlandırılan bu ilke, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 10.02.1988 tarih, 1987/2-520 Esas, 1988/89 Karar sayılı ilâmında “Mahkemenin bozma kararına uymasıyla meydana gelen bozma gereğince işlem yapma ve hüküm verme durumu, taraflardan birisinin lehine ve diğeri aleyhine hüküm verme neticesini doğuracak bir durumdur ve buna usulî kazanılmış hak denilmektedir...” şeklinde tanımlanmaktadır.
Eldeki dosyada, Dairemiz bozmasından önce yerel mahkemece verilen kararda, destekten yoksun kalma tazminatından %30 kusur indirimi yapılmak suretiyle karar verilmiş, karar davacı tarafça temyiz edilmemekle; Mahkemece uygulanan kusur indirimi oranı davalı taraf yararına usuli kazanılmış hak teşkil etmiş olup, bu yöne ilişkin davalı tarafın usuli kazanılmış hakkına aykırı olarak karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde davalıya geri verilmesine, 17/03/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.