10. Hukuk Dairesi 2020/6316 E. , 2021/3226 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
...
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, (kapatılan) 21. Hukuk Dairesi bozma kararına uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun ispatı konusunda, ilk derece Mahkemesince yapılan araştırma ve incelemenin hüküm kurmaya elverişli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Somut olay değerlendirildiğinde, davalı Kuruma bildirimi yapılmayan ihtilaf konusu dönem (01/01/1999-16/08/2012 tarihleri arası) içerisinde davacının davalı Belediye’ye(kapanan) ait araçla yapmış olduğu trafik iş kazası nedeniyle 17/08/2012 tarihli 1 günlük sigortalılığının Kurum denetimi sonrası sağlandığı, duruşmalarda tanık olarak dinlenen ve davalı Belediyenin(kapanan) ücret ödemekle görevli olan yetkililerinin “davacının çalışmalarının ve ücret ödemelerinin kayıtlarda mevcut olduğunu” beyan etmesine rağmen davalı Belediye (kapanan) tarafından davacı adına düzenlenmiş herhangi bir belge ve kaydın olmadığının Mahkemeye bildirildiği, ücret ödemelerine ilişkin belgelerin dosyaya sunulamadığı, belgelerin neden sunulamadığına ilişkin olarak da belgelendirilmiş haklı bir gerekçenin belirtilmemiş olduğu, mahkemece salt kamu tanık beyanları esas alınarak yazılı şekilde sonuca gidildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilmiştir. Ancak bozmaya uyulduğu halde, bozma gereği yerine getirilmemiştir. 09/05/1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca bozma kararına uyan Mahkeme artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır.
Davacının çalışmalarının geçtiğini ileri sürdüğü işyeri bir yerel yönetim kuruluşu olan belediyeye ait işyeridir. Bozma ilamında da belirtildiği üzere bu tür kamu kuruluşlarında çalışanların kayıtlara geçirilmesi ve ücret ödemelerinin belgelere dayandırılması asıldır. Dairemizin yerleşmiş görüşleri de bu yönde olup davalı işverence 1 günlük sigortalı bildiriminin yapılmış olması ve kamu tanığı beyanları; ihtilaf konusu uzun süreli hizmet döneminde ( 01/01/1999-17/08/2012 tarihleri arası ) davacının çalışmalarını ve ücret ödemelerini gösteren hiçbir yazılı belgenin mevcut olmaması karşısında hizmet akdine dayalı olarak eylemli veya gerçek biçimde çalışmanın varlığının ispatı açısından yeterli görülmemiştir.
Mahkemece yapılacak iş; ihtilaf konusu dönem içerisinde davacının sigortasız çalıştığı, davacıya çalışmasının karşılığının davalı işverence elden ödeme şeklinde yapıldığının açık olması karşısında, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının ve ücret ödemelerinin hangi nedenlerle kayıtlara geçmediğini ya da hangi nedenlerle bildirim dışı kaldığını gereğince ve yeterince araştırmak, işverence deprem, yangın, su baskını, SEKA’ya gönderilmesi gibi fiili imkansızlık nedeniyle kayıt ve belgelerin gönderilememesi ve buna dair dayanakların belgelendirilmesi halinde, yazılı belge ibraz olunmayan çalışma süreleri yönünden ihtilaf konusu dönemde, Belediyede (kapanan) görev yapan Belediye Başkanı, Belediye Meclis Üyesi gibi yetkilileri tespit ederek bunların da beyanlarına başvurmak, toplanan tüm delilleri birlikte değerlendirerek sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ve davalı ... vekillerinin temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalı ..."ne iadesine, 18/03/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.