MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : İŞKOLU TESPİTİNE İTİRAZ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar ... ile ... vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davalı şirketin ... Devlet Hastanesinde ihale ile iş aldığını, hizmet alım sözleşmesine göre, her türlü bilgi yönetim sistemi, veri hazırlama, yazılım, bilgi işlem, hasta kabul, hasta taburcu, muayene ve tedavi giderlerinin faturalandırılması, raportörlük, polikliniklerde sekreterlik, arşivleme, bilgilendirme gibi hizmetlerin yapılmasına rağmen yapılan işlerin işkolları tüzüğünün 28 numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, davalı şirket işçilerinin günde bir saat temizlik işi yaptıktan sonra yardımcı sağlık hizmetlerinde çalıştırıldıklarını, bu işçilerin işe alınmasında, işten çıkarılmasında, denetiminde ve gözetiminde kısaca işverenin tüm yetkilerinde hastanenin söz sahibi olduğunu, işçilerin esas olarak hastaların getirtilip götürülmesi, tahlil sonuçlarının getirip götürülmesi gibi işleri yaptıklarını, işyerinde yapılan işin 24 nolu “sağlık” işkoluna girdiğini, ayrıca asıl işveren- alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayalı olduğunu, bu sebeple yapılan işlerinde sağlık işkoluna girdiğinin açık olduğunu, taşeronların değişmesine rağmen yapılan işin ve işyerinin hiç değişmediğini işçilerin sağlık işkoluna dair bütün riskleri taşıdıklarını ifade ederek davalı bakanlığın 2011/137 sayılı işkolu tespit kararının iptali ile ... Devlet Hastanesi işyerinde hizmet ihalesi ile yapılan işlerin 24 numaralı “sağlık” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Cevap veren davalılar davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kabulü ile “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 31/12/2011 tarih 28159 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2011/137 Karar nolu işkolu tespit kararında yer alan şirket tarafından hizmet ihalesi ile alınan ... Devlet Hastanesi ve bağlı polikliniklerde yapılan işlerin 28 nolu genel işler işkoluna girdiğine dair kararın İPTALİ ile bu işyerlerinin ve yapılan işlerin İşkolları Tüzüğünün 24 nolu Sağlık iş koluna girdiğinin TESPİTİNE” karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı ... vekili ile ... Sendikası vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Dava, ... tarafından yapılan işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
Dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu"nun 3. maddesinde sendikaların işkolu esasına göre kurulacakları belirtilmiştir. Bu itibarla, işkolu kavramının, sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öge olduğu söylenebilir. İşkolu kavramı ile, benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak tanımlanmıştır. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
İşçi ve işveren sendikalarının kurulabilecekleri işkolları, 2821 sayılı Kanun"un 60. maddesinde gösterilmiştir. Anılan maddede, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılacağı ifade edilmiştir. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağı, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü de alınarak ve uluslararası normlar da gözönünde bulundurularak bir tüzükle düzenleneceği belirtilmiştir. Söz konusu tüzükte işkollarına giren işler, tüzüğe ekli listede belirtilmiştir. Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılacağı tüzüğün 3. maddesinde vurgulanmıştır.
İşkolu tespit davalarında her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyla işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenden ayrı olarak yapılmalıdır. Alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4/2. maddesindeki "Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır" kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. Çünkü İşkolu tespitinde birim olarak "işyeri" esas alınır. İşyeri organizasyonu içerisinde asıl işin gerçekleşmesini sağlayan diğer işler ise yardımcı işlerdir.
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta, ... tarafından 31/12/2011 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan tespite göre “İtemsan Temizlik Güvenlik Sistemleri Taşıma İkram Hizmetleri Turizm Dış Tic. ve Paz. Ltd. Şti."de Bakanlığımızca yapılan incelemede; şirket tarafından Sağlık Bakanlığı ... Devlet Hastanesi ve bağlı poliklinikde ihale ile alınan hastane temizlik hizmeti işinin yapıldığı merkez büroyla birlikte yapılan işlerin İşkolları Tüzüğü"nün 28 sıra numaralı "Genel işler" işkolunda yer aldığı”na dair işkolu tespit kararı verilmiştir.
İnceleme konusu davada, davalı İtemsan Temizlik Güvenlik Sistemleri Taşıma İkram Hizmetleri Turizm Dış Tic. ve Paz. Ltd. Şti. tarafından ... Devlet Hastanesi ve bağlı poliklinikte hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösterildiği, hizmet alım sözleşmesinin konusunun 67 kişi ile genel temizlik hizmet alımı şeklinde olduğu ve alt işveren işçilerinin temizlik görevini icra ettiği anlaşılmaktadır. İş müfettişinin, ağırlıklı işin belirlenmesi bakımından mahallinde yapmış olduğu tespitler de aynı yöndedir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgulara göre ve alt işveren işyerinde yapılan işlere dair işkolu tespitinin, asıl işveren işyerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerekliliği karşısında, alt işveren İtemsan Temizlik Güvenlik Sistemleri Taşıma İkram Hizmetleri Turizm Dış Tic. ve Paz. Ltd. Şti. işçileri tarafından ... Devlet Hastanesi ve bağlı poliklinikte yürütülen işler, niteliği itibariyle İşkolları Tüzüğünün 28 sıra numaralı “Genel işler” işkolunda yer almaktadır. Buna göre ... tarafından verilen işkolu tespit kararı isabetli olduğundan mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetli olmamıştır.
Belirtilen sebeplerle, 6356 sayılı Kanun"un 5. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ile
1-Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davanın REDDİNE,
3-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli olan 59,30 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 21,15 TL harcın mahsubu ile bakiye 38,15 TL karar ve ilam harcının davacıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, davalı Bakanlığın yaptığı 300,70 TL yargılama giderinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 4.080,00 TL ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalılar ..., ..., ... ve İtemsan Temizlik Güvenlik Sistemleri Taşıma İkram Hizmetleri Turizm Dış Tic. ve Paz. Ltd. Şti."ne müştereken verilmesine,
6-Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 17/06/2021 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.