Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/645 Esas 2020/3156 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/645
Karar No : 2020/3156

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Müfettişleri Derneği adına Yönetim Kurulu Başkanı ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 23/05/2019 tarih ve E:2013/7726, K:2019/4351 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 11/10/2013 tarih ve 28792 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesiyle değişen İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 4 numaralı alt bendinde yer alan "iş sağlığı ve güvenliği alanında" ve "mühendis, mimar veya teknik eleman" ibarelerinin, (b) bendinin 3 numaralı alt bendinin, (c) bendinin 2 numaralı alt bendinin ve geçici 2. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 23/05/2019 tarih ve E:2013/7726, K:2019/4351 sayılı kararıyla;
Dava konusu Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 4. alt bendinde yer alan "iş sağlığı ve güvenliği alanında" ve "mühendis, mimar veya teknik eleman" ibarelerinin, (b) bendinin 3. alt bendinin ve (c) bendinin 2. alt bendinin incelenmesi:
Yönetmeliğin 8. maddesi ile (A), (B) ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi alınmasının şartlarının düzenlendiği; getirilen hükümle iş sağlığı ve güvenliği alanında müfettiş yardımcılığı süresi dâhil en az on yıl görev yapmış mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişlerine (A) sınıfı belge verilmesi, iş sağlığı ve güvenliği alanında teftiş yapan mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri hariç, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında müfettiş yardımcılığı süresi dahil en az on yıl görev yapan müfettişlerden (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (B) sınıfı ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılanlara ise (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi verilmesinin öngörüldüğü,
Böylece iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmış mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri ile Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer müfettişlerin farklı uygulamaya tabi tutulduğu,
Hukuk devleti ilkesi uyarınca, idari düzenlemelerin, öngörülebilir olması ve keyfiliğe neden olabilecek uygulamalara yol açmaması, hukuk devletinde kişilerin, haklarını kullanırken belli kısıtlamalara tabi olacağını önceden bilmesi ve bu kısıtlamaların da somut, objektif ve öngörülebilir nitelikte olması gerektiği,
Esasen, doğrudan A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi alabilecek olanların sayıldığı Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin dava konusu 4. alt bendinin mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri ibaresine yer vermesi itibarıyla sadece mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunları ile teknik elemanların sayıldığı 2., 3. ve 5. alt bentler ile aynı doğrultuda getirilmiş bir düzenleme olduğu,
Bu durumda, Yönetmeliğin 8. maddesinin (b) bendinin 3. alt bendi ve (c) bendinin 2. alt bendi ile Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer müfettişlerin doğrudan (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi alması yerine (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara (B) sınıfı ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılanlara ise (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi verilmesine yönelik düzenlemelerin bu kişilerin belli bir süre iş güvenliği uzmanı olarak görev yaparak iş sağlığı ve güvenliği alanında tecrübe kazanmalarını sağlayacağında kuşku bulunmadığı,
Dolayısıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Yönetmeliği'nde yapılan idari teftiş ve iş teftişi ayrımı da dikkate alındığında, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin eğitimleri ve belgelendirilmeleri ve unvanlarına göre kimlerin hangi sınıf belge alabilecekleri hususlarını Yönetmelikle düzenleme yetkisi verilen davalı idare tarafından getirilen düzenlemede dayanağı olan Kanun hükmüne ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı,
Dava konusu Yönetmeliğin geçici 2. maddesinin incelenmesi:
İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek amacıyla çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 8. maddesinin 5. fıkrasında, "İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranır. Bakanlık, iş güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel alanda özel düzenleme yapabilir." hükmüne yer verildiği; 9. maddesinde, işyeri tehlike sınıflarının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak tebliğle tespit edileceğinin öngörüldüğü; (davanın açıldığı tarih itibarıyla yürürlükteki haliyle) geçici 4. maddesinde, "(1) Bu Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi; tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılır. (2) Bakanlık, usul ve esaslarını belirlemek kaydıyla, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlara, Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmiş olan prim gün sayısı ile sahip oldukları belge sınıfı gibi hususları dikkate alarak üst sınıflardaki iş güvenliği uzmanlığı belgesi alabilmeleri için fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde kullanılmak şartıyla en fazla iki sınav hakkı verilmesine dair gerekli düzenlemeyi yapmaya yetkilidir." kuralının yer aldığı,
Aynı Kanunun 30. maddesinin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde, işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik biriminde görev alacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin nitelikleri, işe alınmaları, görevlendirilmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları, görevlerini nasıl yürütecekleri, işyerinde çalışan sayısı ve işyerinin yer aldığı tehlike sınıfı göz önünde bulundurularak asgari çalışma süreleri, işyerlerindeki tehlikeli hususları nasıl bildirecekleri, sahip oldukları belgelere göre hangi işyerlerinde görev alabileceklerine ilişkin usul ve esasların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceğinin kurala bağlandığı, 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 2. maddesinin (r) bendinde, işyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önleyici ve koruyucu hizmetleri yürütenlerin niteliklerini belirlemek, eğitimlerini ve sertifikalandırılmalarını sağlamak; 12. maddesinin (k) bendinde, işyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri yürütmek üzere görevlendirilecek işyeri hekimleri, iş güvenliği uzmanları ve diğer görevlilerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim ve belgelendirme usul ve esaslarını belirlemek; (l) bendinde ise, iş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak hususlarının davalı Bakanlığın görevleri arasında sayıldığı,
Yukarıda aktarılan Kanun hükümlerine dayanılarak yürürlüğe konulan ve 29/12/2012 tarih ve 28512 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik"in iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevli iş güvenliği uzmanlarının nitelikleri, eğitimleri ve belgelendirilmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla kabul edildiği; aynı Yönetmeliğin 7. maddesinin 2. fıkrasında, iş güvenliği uzmanlarından (C) sınıfı belgeye sahip olanların az tehlikeli sınıfta, (B) sınıfı belgeye sahip olanların az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, (A) sınıfı belgeye sahip olanların ise bütün tehlikeli sınıflarda yer alan işyerlerinde çalışabileceklerinin öngörüldüğü; 8. maddesinde ise, (A), (B) ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi alınmasının şartlarının düzenlendiği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun geçici 4. maddesinin 2. fıkrasına istinaden 11/10/2013 tarih ve 28792 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan dava konusu Yönetmelikle İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin geçici 2. maddesinde değişiklik yapıldığı; "Sınıflar arası yükselme" başlıklı anılan maddede, "(1) (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlardan; a) Başvurdukları tarihte adlarına 1500 gün prim ödenenler, (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belge sınavına, b) Başvurdukları tarihte adlarına 3000 gün prim ödenenler, (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belge sınavına, girmeye hak kazanırlar. (2) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlardan; a) Başvurdukları tarihte adlarına 1800 gün prim ödenenler, (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belge sınavına, girmeye hak kazanırlar. (3) Birinci ve ikinci fıkrada sayılanlar Kanunun Geçici 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde düzenlenecek sınavlara iki defaya mahsus girme hakkı kazanırlar. Başvuruda istenecek belgeler Bakanlıkça ilan edilir. (4) Birinci ve ikinci fıkrada sayılanlar, yapılacak sınavda başarılı olamadıkları takdirde sahip oldukları belge ile çalışmaya devam ederler." düzenlemesinin yer aldığı,
6331 sayılı Kanunun geçici 4. maddesinin 2. fıkrasının, iş güvenliği uzmanlık belgesi sahibi olanların sınavla üst sınıflara geçişine olanak sağladığı; ancak sınava girebilmek için de sosyal güvenlik kurumuna ödenmiş prim gün sayısı ve sahip olunan belge sınıfına göre davalı Bakanlıkça düzenleme yapılmasının öngörüldüğü; anılan madde hükmünde işgüvenliği uzmanlık belgesi sahibi olanların, üst sınıfa geçiş sınavına girebilmeleri için aranan sosyal güvenlik kurumuna ödenmiş prim gün sayısının, herhangi bir çalışma alanına değil, iş sağlığı ve güvenliği alanına ilişkin olması gerektiğinin açık olduğu; ayrıca anılan madde hükmüyle davalı idarece yapılacak düzenlemede, belge sınıfı dikkate alınarak bir üst sınıfa geçişin usul ve esaslarının belirlenmesinin öngörüldüğü,
Dava konusu Yönetmelik maddesinde ise, bir üst sınıf iş güvenliği uzmanlığı belgesi alınmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesi gerekirken, kanuna aykırı olarak (C) sınıfı işgüvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanların (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi sınavına girebilmesine olanak tanındığı; yine anılan Kanun uyarınca, üst sınıflara geçiş sınavına girilebilmesi için aranan sosyal güvenlik kurumuna ödenmiş prim gün sayısının hesabında, iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan çalışmaların dikkate alınması gerekirken düzenleyici işlemlerin açık ve belirgin olması niteliğine aykırı olarak, anılan hususa ilişkin herhangi bir belirleme yapılmadığı; bu nedenlerle dava konusu Yönetmelik maddesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle,
Dava konusu Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 4 numaralı alt bendinde yer alan "iş sağlığı ve güvenliği alanında" ve "mühendis, mimar veya teknik eleman" ibareleri, (b) bendinin 3 numaralı alt bendi ve (c) bendinin 2 numaralı alt bendi yönünden davanın reddine, Yönetmeliğin geçici 2. maddesinin ise iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu Yönetmeliğin geçici 2. maddesiyle en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlara ödenen prim gün sayıları kıstas alınarak üst sınıflardaki iş güvenliği uzmanlığı belge sınavına girme hakkı tanındığı, bu sayede Bakanlıkça daha önceden belgelendirilen kişilerin çalışma hayatında geçen süreler göz önünde bulundurularak belgelerini üst sınıfa taşıma imkanına kavuştuğu, Daire kararında belirtildiğinin aksine dayanak hükümde "bir üst sınıf" ibaresinin geçmediği, bu haliyle iptal edilen hükümde Kanuna aykırılık bulunmadığı belirtilerek, temyize konu Daire kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu Yönetmeliğin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolundaki Danıştay Onuncu Dairesinin 23/05/2019 tarih ve E:2013/7726, K:2019/4351 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının ONANMASINA,
3.Kesin olarak, 14/12/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.