Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/2946 Esas 2020/3146 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/2946
Karar No : 2020/3146


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF: I- (DAVALILAR):1- …
2- … Bakanlığı … İdaresi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
II-DAVALILAR YANINDA MÜDAHİL : … Deri Ürn. ve Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 09/07/2020 tarih ve E:2019/312, K:2020/6998 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan, İzmir ili, Menderes ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel, … ada, … parsel, … ada, … parsel, … ada, … parsel ve … ada, … parsel (eski … ve … sayılı parseller) sayılı taşınmazlara ilişkin 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama imar planı değişikliğine askı süresinde yapılan itirazların kısmen kabul edilmesi üzerine hazırlanan ve Cumhurbaşkanlığının … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanarak 14/12/2018 tarih ve 30625 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1/5.000 ölçekli Nazım ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliklerinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 09/07/2020 tarih ve E:2019/312, K:2020/6998 sayılı kararıyla;
Dava konusu 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği ile, 210 kişi/ha yoğunlukta gelişme konut alanı, belediye hizmet alanı, park ve 10 metre genişliğinde yol, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı ile, konut alanı (E:0.80, Yençok:4 kat), belediye hizmet alanı (E:1.00, Yençok:4 kat), park ve 10 ve 7 metre genişliğinde yol kullanım kararlarının getirildiği,
Bu kullanımların, Danıştay Altıncı Dairesinin 28/06/2016 tarih ve E:2012/4413, K:2016/4628 sayılı kararıyla iptaline karar verilen Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliklerindeki hukuka aykırılıkları gidermek için yargı kararının gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla belirlendiği,
1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı notlarının 7.38.9.1.1 sayılı maddesinde; "İzmir Büyükşehir Bütünü 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planından önce, onanlı çevre düzeni planlarına ve revizyonlarına uygun olarak İZSU Genel Müdürlüğünün uygun görüşü alınarak onaylanmış alt ölçekli imar planları geçerlidir. Bu planlarda yoğunluk artırıcı değişiklik ve/veya revizyon yapılamaz." hükmünün yer aldığı, buna göre İzmir Büyükşehir Bütünü 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planından önce 12/02/2007 tarihinde İZSU Genel Müdürlüğü uygun görüşü alınarak onaylanan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonunda dava konusu alanın E:0.80, Hmaks:12.80 yapılaşma koşullarına sahip olduğu,
Dava konusu plan değişikliği ile getirilen yoğunluk ve yapılaşma değerlerinin bu plan ile uyumlu olduğu, dolayısıyla, dava konusu imar planı değişikliği ile İzmir Büyükşehir Bütünü 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Planından önce onaylanmış olan alt ölçekli imar planı yoğunluk değerlerinin aşılmadığı,
Dava konusu taşınmazların çevresindeki E:0.90 ve E:1.50 yoğunluk değerleri göz önüne alındığında dava konusu parsellere ilişkin konut alanlarındaki E:0.80, Yençok:4 kat ve belediye hizmet alanlarındaki E:1.00, Yençok:4 kat değerlerinin çevre imar bütünlüğü ile uyum gösterdiği ve Tahtalı Barajı Çevre Düzeni Planı notlarındaki Kentsel Konut Gelişme Alanlarına (Menderes) ilişkin belirlenen E:0.80, maksh:4 kat yapılaşma koşullarına uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı notlarına göre İZSU Genel Müdürlüğünün uygun görüşünün alınması zorunlu olduğundan verilen olumsuz görüşe rağmen plan değişikliğinin onaylanmasının hukuka aykırı olduğu, özel mülkiyete konu olan taşınmazların bulunduğu alanda 3194 sayılı İmar Kanunu'nun Ek-3. maddesi uyarınca davalı Özelleştirme İdaresinin plan yapma yetkisinin bulunmadığı, parçacıl bazda plan kararlarının üretildiği, söz konusu plan değişikliğinin Danıştay Altıncı Dairesinin 28/06/2016 tarih ve E:2012/4413, K:2016/4628 sayılı kararıyla iptaline karar verilen bir önceki imar planları ile benzer içerikte olduğu ve anılan Danıştay kararına aykırı şekilde yapıldığı, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinde konut alanlarının yoğunluk değerinin 210 kişi/ha olarak belirlendiği, bölgeye ilave nüfus artışı getirilerek bu ilave nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanlarının ayrılmadığı, sağlık tesis alanının belediye hizmet alanına çevrilerek belediye hizmet alanındaki yapılaşma koşullarının E:1.00, Yençok:Serbest olarak belirlendiği, oysa planlama alanının mania sınırı içinde kalması nedeniyle Yençok:4 kat olarak belirlenmesinin gerektiği, belediye hizmet alanına ilişkin olarak "… ada, … sayılı parsel ve … ada, … sayılı parseldeki belediye hizmet alanlarının İzmir Büyükşehir Belediyesine bedelsiz tapu devri yapılmadan … ada, … sayılı parsel, … ada, … sayılı parsel ve … ada, … sayılı parsele yapı ruhsatı verilemez" plan notunun ilave edilmesi gerektiği yönündeki görüşlerinin dikkate alınmadığı, konut alanı olarak gösterilen ancak ticaret taraması yapılan alanlara ilişkin gösterimin Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'ne aykırı olduğu, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin güncel plan paftaların hazırlanmadığı, plan notlarında 1/25.000 ölçekli Tahtalı Barajı Çevre Düzeni Planına atıfta bulunulduğu, ancak ilgili plan notlarının yürürlükte olan plan olması nedeniyle 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı olarak düzenlenmesi, düzenleme ortaklık payı oranının %27 olarak değil %40 olarak belirlenmesi, planlama alanının özel niteliklerinin yanı sıra plan bütünlüğü göz önünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkileri kapsamlı bir biçimde ele alınarak plan değişikliğinde kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılmasının gerektiği, söz konusu imar planı değişikliklerinin hukuka aykırı olduğundan iptalinin gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler yanında müdahil tarafından, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş; davalı idareler tarafından ise savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ :Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliklerinin yargı kararıyla iptaline karar verildiğinden, uyuşmazlık konusu alan plansız alan haline gelmiştir.
Dava konusu alanda, Özelleştirme Yüksek Kurulunun 24/01/2012 tarihli planlarından önce yürürlükte olan imar planlarının yeniden yürürlük kazandığının kabulüne imar mevzuatı ve yerleşik Danıştay kararları çerçevesinde imkan bulunmamaktadır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu alana yönelik 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı yürürlüktedir ve bu planda "Kentsel Yerleşik (Meskun) Alanlar: Seyrek Yoğunluklu Kentsel Yerleşme Alanları (Ortalama yoğunluk değeri: 90-180 kişi/ha) ve Hmaks:3 kat", "Kentsel Gelişme Alanları: Çok Seyrek Yoğunluklu Kentsel Yerleşme Alanı (Ortalama yoğunluk değeri:0-90 kişi/ha) Hmaks:3 kat" yapılaşma koşulları belirlenmiştir.
Söz konusu alana yönelik olarak dava konusu imar planları yapılırken anılan plan yapılaşma koşullarına uyulması ve İZSU Genel Müdürlüğünün uygun görüşünün alınması gerekmektedir.
08/10/2012 onaylı 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı ve İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Su Havzaları Koruma Yönetmeliği hükümleri bağlamında, uyuşmazlık konusu alanın yürürlükteki çevre düzeni planı ile belirlenen yapılaşma koşullarına uygun şekilde planlanmasının ve bu planlama gerçekleştirilirken İZSU Genel Müdürlüğünün olumlu görüşünün alınmasının zorunluluk arz etmesi karşısında, İZSU Genel Müdürlüğünün olumlu görüşü alınmadan, 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planının (90-180 kişi/ha) ve Hmaks:3 kat ile (0-90 kişi/ha) ve Hmaks:3 kat yapılaşma koşulları dikkate alınmaksızın, konut alanlarında E:0.80, Yençok:4 kat ve belediye hizmet alanlarında E:1.00, Yençok:4 kat yapılaşma koşullarının belirlenmesine yönelik dava konusu imar planlarının planlama esaslarına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile Daire kararı bozularak, dava konusu imar planlarının iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Mülkiyeti Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.'ye ait olan ve … tarih ve … sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararıyla özelleştirme kapsamına alınan İzmir ili, Menderes ilçesi, … Mevkii, … ve … sayılı parseller, 16/06/2006 onay tarihli 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planında "belediye hizmet alanı, resmi kurum alanı (R) ve konut alanı", 12/02/2007 onaylı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonunda "belediye hizmet alanı, resmi kurum alanı, E:0.80, Hmaks:12.80 yapılaşma koşullarında konut alanı ve park" kullanım kararlarına ayrılmıştır.
Anılan parsellere ilişkin 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişiklikleri, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun Ek-3 maddesi uyarınca Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanmıştır.
Söz konusu imar planı değişiklikleri ile konut alanı (E:1.50, Hmaks:Serbest), konut+ticaret alanı (E:1.50, Hmaks:Serbest), sağlık tesis alanı (E:0.60, Hmaks:Serbest), belediye hizmet alanı (E:1.00, Hmaks:Serbest), park ve yol kullanım kararları getirilmiş, anılan bu imar planı değişikliklerinin iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen Danıştay Altıncı Dairesinin 28/06/2016 tarih ve E:2012/4413, K:2016/4628 sayılı kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 06/07/2017 tarih ve E:2017/1147, K:2017/2774 sayılı kararıyla onanarak kesinleşmiştir.
Anılan kararlar üzerine aynı alana ilişkin olarak 1/5.000 ölçekli Nazım ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği Özelleştirme Yüksek Kurulunun 06/11/2017 tarih ve 2017/110 sayılı kararıyla onaylanmıştır.
Bu imar planlarında; 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile, 210 kişi/ha yoğunlukta gelişme konut alanı, belediye hizmet alanı, park ve 10 metre genişliğinde yol, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile, konut alanı (E:0.80, Yençok:4 kat), belediye hizmet alanı (E:1.00, Yençok:Serbest), park ve 10 ve 7 metre genişliğinde yol kullanım kararları belirlenerek, konut alanlarında kısmen ticaret taraması getirilmiştir. Ticaret taraması yapılan bu kısımlara yönelik olarak; "Ticaret taramasının olduğu adalar bodrum ve zemin katlarda ticaret olmak üzere üst katlarda konut yapılacak olan alanlardır." plan notu düzenlenmiştir.
Söz konusu imar planlarına askı sürecinde yapılan itirazlar üzerine belediye hizmet alanlarında Yençok:Serbest olan yükseklik Yençok:4 kat olarak değiştirilmiş, imar planı notlarında 1/25.000 ölçekli Tahtalı Barajı Çevre Düzeni Planına atıfta bulunulan kısımlar 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı olarak düzeltilmiş ve anılan imar planı değişikliği 13/12/2018 tarih ve 466 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararıyla onaylanarak kesinleşmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3194 sayılı İmar Kanunu'nun "İmar Planlarında Bakanlığın Yetkisi"ni düzenleyen 9. maddesine 4046 sayılı Kanun'un 41. maddesiyle eklenen 2. fıkrasında; "Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlardan (Belediye) gerekli görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve buna uygun imar durumları; Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremezler. İlgili belediyeler görüşlerini onbeş gün içinde bildirir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun'a 5398 sayılı Kanun'un 12. maddesiyle eklenen ve 5793 sayılı Kanun'un 15. maddesiyle değiştirilen Ek-3. maddesinde; "Özelleştirme programındaki kuruluşlara ait veya kuruluş lehine irtifak ve/veya kullanım hakkı alınmış arsa ve araziler ile özel kanunları uyarınca özelleştirilmek üzere özelleştirme programına alınan arsa ve arazilerin, 3621 sayılı Kıyı Kanunu veya 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalan yerler dahil olmak üzere genel ve özel kanun hükümleri kapsamında yer alan tüm alanlarda imar planlarını yapmaya ve onaylamaya yetkili olan kurum veya kuruluşlardan görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak her tür ve ölçekte plan, imar planı ile değişiklik ve revizyonları müellifi şehir plancısı olmak üzere Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılarak veya yaptırılarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle kesinleşir, yürürlüğe girer. İlgili kuruluşlar bu madde kapsamında yapılan planları devir tarihinden itibaren beş yıl süreyle değiştiremezler. Bu süre içerisinde imar planlarına ilişkin olarak, verilecek mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen yapılacak imar planı değişikliğine ilişkin iş ve işlemler Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleştirilir. İlgili kuruluşlar görüşlerini onbeş gün içinde bildirirler. Bu madde kapsamında yapılan her ölçekteki plan ve imar planlarında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17 nci maddesinin (a) bendinin ikinci ve sekizinci paragrafındaki hükümler uygulanmaz. Özelleştirme sürecinde ihtiyaç duyulması halinde, bu planlara göre yapılacak imar uygulamasına ilişkin parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca onaylanır. Bu planlara göre yapılacak yapılarda her türlü ruhsat ve diğer belgeler ile izinler, ilgili mevzuat çerçevesinde yetkili kurum ve kuruluşlarca verilir." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda ayrıntılı bir şekilde yer verilen Daire kararındaki gerekçeler, Kurulumuzca da isabetli görülmüştür.
Öte yandan, dava konusu imar planlarından önce Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Nazım ve Uygulama İmar Planları Değişikliklerine karşı açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesinin 28/06/2016 tarih ve E:2012/4413, K:2016/4628 sayılı iptal kararında, artan nüfus için yeterli kentsel donatı alanı sağlanmamış olduğu gerekçesinin de yer alması ve bakılan davada davacı tarafından bölgeye ilave nüfus artışı getirilerek bu ilave nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanlarının ayrılmadığının iddia edilmesi karşısında, uyuşmazlıkta bu hususun da açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Dava konusu parseller,16/06/2006 onay tarihli 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planında "belediye hizmet alanı, resmi kurum alanı (R) ve konut alanı", 12/02/2007 onaylı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonunda "belediye hizmet alanı, resmi kurum alanı, E:0.80, Hmaks:12.80 yapılaşma koşullarında konut alanı ve park" kullanım kararlarına ayrılmış olup, Özelleştirme Yüksek Kurulunca hazırlanan uyuşmazlık konusu imar planları ile alana, bu planlardan farklı bir kullanım kararı ya da yapılaşma koşulu getirilmemiştir.
Dolayısıyla, genel planlama yetkisine sahip Menderes Belediye Başkanlığı ile İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından bölgenin geneline yönelik hazırlanan imar planlarında dava konusu parsellere getirilen kullanım kararları ile aynı nitelikte olan ve bu planlardaki yoğunluk değerlerini aşmayan dava konusu imar planları ile bölgeye ilave bir nüfusun getirildiğinden söz edilebilmesine olanak bulunmamaktadır.
Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan dava konusu imar planlarının üst ölçekli Çevre Düzeni Planındaki yapılaşma koşullarına uygun olduğu ve ilgili idarelerce bölgenin geneline yönelik yapılan imar planındaki kullanım kararları ile yoğunluk değerlerinin korunduğu göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu imar planları ile bölgeye ilave nüfus artışı getirilerek bu ilave nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanlarının ayrılmadığına yönelik davacı iddiasına katılmak mümkün görülmemiştir.
Bu durumda, dava konusu imar planları ile öngörülen sosyal donatı alanları yönünden şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırılık bulunmamakta olup, Daire kararının bu gerekçenin eklenmesi suretiyle onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Nitekim, aynı parsellere yönelik olarak Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/5.000 ölçekli Nazım ve 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliğinin iptali istemiyle açılan davanın reddi yolunda verilen Danıştay Altıncı Dairesinin 09/07/2020 tarih ve E:2017/8094, K:2020/6997 sayılı kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26/11/2020 tarih ve E:2020/2786, K:2020/2732 sayılı kararıyla, yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 09/07/2020 tarih ve E:2019/312, K:2020/6998 sayılı kararının, yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 14/12/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.