........

Dava, yersiz aylıkların tahsili istemine ilişkindir
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dosya içindeki kayıt ve belgelerden; davalılardan ... murisi sigortalı İsa Çelik’in 20.04.2005 tarihinde vefat ettiği, sigortalının son çalışmalarının 506 sayılı Yasa kapsamında olması nedeniyle davalı ...’e 506 sayılı Yasa kapsamında ölüm aylığı bağlandığı, 21.06.2012 tarihli denetmen raporu ile murisin 01.09.2004 - 20.09.2004 tarihleri arasındaki hizmetinin iptal edilmesi sonucu son çalışmaların 1479 sayılı Yasa kapsamında kalması sonucu aslında bu yasa üzerinden ölüm aylığı bağlanması yerine 506 sayılı Yasa kapsamında aylık bağlandığının anlaşılması ve buna göre mahsuplaşma yapılarak geri kalan miktarın 5510 sayılı Yasa’nın 96/a maddesi kapsamında tahsili için işbu davanın açıldığı, sigortalı .... . ile diğer davalı ... ve dava dışı şahıslar hakkında yürütülen soruşturmada sigortalının vefat etmesi, diğer şahıslar yönünden de suç zamanaşımının dolması sonucu kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar verildiği, yine diğer davalımız ... yönünden başka şahıslar yönünden sahte sigortalılık bildirimi nedeniyle belgede sahtecilik suçundan yapılan yargılamada, suç kastı olmadığından bahisle beraat kararı verildiği, işbu davada kolluk araştırmasında sigortalının vefat tarihine kadar çeşitli şirketlerde çalıştığının beyan edildiği, öte yandan çiftçilik yaptığının da belirtildiği, yine emniyet araştırmasında, söz konusu inşaatı yaptıran ...’nın oğlu ile yapılan görüşmede, söz konusu alanda inşaat bulunmadığının, otopark olarak kullanıldığı belirtilmiş, yapılan araştırmada da inşaat alanı olarak gösterilen yerde söz konusu inşaatın bulunmadığı tespit edilmiştir. Mahkemece, murisin çalışmalarının bulunduğu yerde herhangi bir çalışma faaliyetinin bulunmadığı, sigortalı ........ bir çalışmasının da bulunmadığı, diğer davalı ...’ın da sigortalı........ fiilen çalışmadığını kabul ettiği hataen sigortalılığını bildirdiği bu beyanın atılı suçtan kurtulmaya yönelik olarak üretildiği kanaatini oluştuğu bu beyan doğru olsa bile sonuçta ......sigortalılığının iptal edilmesi gerektiğinden bahisle davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmış ise de, söz konusu hüküm eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79. Maddesi ile 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Yukarıda anlatılanlar nazarında mahkemece, çalışmanın geçtiği iddia edilen işyerinden bildirimi bulunan bordrolu tanıkların (her ne kadar sigortalılıkları iptal edilmiş ise de) yeteri kadarının beyanlarına başvurulmalı, ilgili işyerinin hangi tarihten itibaren faal olduğu ile çalışma ruhsatı alıp almadığı araştırılmalı, vergi kayıtları getirtilip incelenmeli, çalışmanın geçtiği iddia edilen işyerine komşu işyeri bordrolu tanıkları tespit edilip beyanlarına başvurulmalı, her ne kadar yürütülen ceza soruşturmalarında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar ile beraat kararları verilmiş ise de, ilgili kararlarda suçun oluştuğuna dair bir tespit yapılmadığı, zira zamanaşımı nedeniyle takipsizlik kararı verildiği gibi diğer dava dosyasında ise sigortalımız dışındaki başka şahıslar yönünden yargılama yapıldığı hususları göz önünde tutulmak suretiyle, varsa diğer bildirimi yapılan sigortalılar yönünden de haklarında açılmış ceza veya hukuk dava (gerek bildirimi iptal edilenlerin kurum işleminin iptali istemli, gerekse de kurumun yersiz ödemelerden kaynaklı alacağına ilişkin) dosyaları bulunup bulunmadığı ile var ise bunların ikmal edilerek incelenmesi sonucu uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
O halde, temyiz eden davalılardan ..."ın bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halninde davalılardan ..."a iadesine, 12.12.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.



.........