E

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 01/01/1992-03/03/1993 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum ve M.. B.. vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R

Dava, davacının 01/01/1992-03/03/1993 tarihleri arasında davalı Bakanlığa bağlı i Ç.. M.."nde ders ücreti karşılığı Öğretmen olarak çalışmış olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile “davacının 01/01/1992-03/03/1993 tarihleri arasında davalıya ait merkezde aralıksız çalıştığının tespitine” karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden; 01/01/1992 tarihli işe giriş bildirgesinin 36537.63 işyeri sicil numaralı Devrek Ç.. M.. Müdürlüğü"nce düzenlenmiş olup Kurum kayıtlarına intikal ettiği, davacının hizmet cetvelinden 03/03/1993 tarihinden itibaren dava dışı işyerlerinde geçen SSK lı hizmetlerinin Kurum"a bildirilmiş

- olduğu, Kurum"un cevabî yazısı ile ihtilaf konusu dönem olan 01/02/1992-03/03/1993 tarihleri arası davalı işyerine ait dönem bordrolarının Kurum kayıtlarında mevcut olmadığının Mahkeme"ye bildirildiği, davalı Ç.. M.."nde 1992-1993 Eğitim yılı dönemine ilişkin olarak derslerle ilgili toplantı tutanaklarının dosyaya eklendiği, 22/10/1992 tarihli toplantı tutanağının davacının adı-soyadı yer almakla birlikte davacının atılı imzasını da içerdiği, davacının 06/12/1991 ve 24/09/1992 tarihli davalı işyerinde Eğitimci olarak çalışma isteğine yönelik olarak Kaymakamlık makamına sunulmuş olan iş başvurusuna ait dilekçeler ile ekli işe başvurusuna ilişkin olarak düzenlenmiş 24/09/1992 tarihli sabıka kaydının dosyaya eklendiği, davalı işyeri haberleşme birimince düzenlenen evrak kayıt defterinin 21/01/1992 tarihli evrak kaydında davacının adı-soyadının yer alıp “sınav programının verildiği -530” açıklamasına yer verildiği, duruşmalarda davalı işyerinde tespiti istenen dönemde çalışmasının bulunduğu belirtilen davacı tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda davacının çalışmalarının geçtiğini ileri sürdüğü işyeri M.. B.. olup bir kamu kuruluşudur. Bu nedenle, davalı işyerinde resmi kayıtlara dayanılması ve ücretlerin yazılı belge ile ödenmesi esastır. Kurum"a bildirilmeyen dönemlerdeki ücret belgeleri ve bu dönemde davacıya ücret ödenip ödenmediği, ödeme yapılmışsa kim tarafından ödendiğinin araştırılması gerekir.
Yapılacak iş; davacının davalı M.. B.. nezdinde “Usta Öğretici” olarak çalıştığının anlaşılması karşısında, davalı işyerine ait ihtilaflı döneme ait ücret tediye bordrolarının ve puantaj kayıtlarının tamamının aslını veya onaylı ve okunaklı örneklerini getirtmek, ücret ödeme bordrolarında davacının imzasının bulunup bulunmadığını saptamak, davacının işyeri özlük dosyasının eksiksiz ve onaylı bir örneğini işyerinden istemek, işveren kuruluşun davacı ile ilgili yetkili şef, amir, müdür, muhasebe çalışanı gibi yetkili kişilerini dinlemek, davacının dönem bordrolarındaki çalışmalarının dışındaki dönemde ücretini ne şekilde aldığını araştırmak, bu dönemde çalıştığına ve ücret aldığına ilişkin belgeleri getirtmek, davacının resmi kayıtlara geçmeyen dönemlerde çalıştığını ve ücretini aldığını gösterir belgelerin ibraz edilememesi halinde bunun nedenini araştırmak; yangın, sel, deprem vb. gibi sebeplerle belgenin tahrip olması, yok olması veya kaybolması gibi haklı ve izah edilebilir bir nedene dayanmasının söz konusu olması halinde bu takdirde tanık sözlerine itibar etmek, davacının davalı işyerinde geçen çalışmalarının kısmi veya tam süreli olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak davacının günlük mesaisinin tamamını bu işe ayırıp ayırmadığını ve aynı işyerinde tam gün süreli çalışan emsal çalışanlarla aynı işi yapıp yapmadığını ya da tam gün süreli çalışan emsal çalışanlara göre önemli ölçüde daha az çalışıp çalışmadığını belirlemek, davacının günlük girilen ders saati itibariyle mesaisini tam gün olarak davalı işveren nezdinde geçirip geçirmediğini, diğer bir anlatımla, bir günlük çalışma mesaisinin tümünü davalı işyerine hasredip etmediğini saptamak, daha az saat derse girilen günlerde tam gün mesaisinin davalı işveren nezdinde geçtiği kabul edilemeyeceğine göre 7,5 saatlik çalışmanın 1 gün kabul edilmek suretiyle hesap yapılmak suretiyle davacının çalışmasını somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı M.. B.. ve davalı Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 14.12.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.