MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


DAVA : Davacı, ... Bakanlığı tarafından, davalı sendikanın işyeri/işletmede yetkili olduğu yönünde yapılan tespitin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkili şirketin un üretim ve satım işiyle iştigal ettiğini, davalı Bakanlık tarafından 09.10.2015 tarihi itibariyle davalı sendikanın yetkili olduğunun tebliğ edildiğini, ancak şirketin yetki belgesinde de görüleceği üzere, “.... ....:...” adresinde fabrikası mevcut olup bu işyerinde 150 sigortalı işçi çalıştığını, bu işyerinin müvekkil şirketin merkezi olduğunu, “.......” adresinde fabrika mevcut olup bu işyerinde 36 sigortalı işçi çalıştığını ve bu işyerinde un fabrikası olduğunu, “....ş........adresinde un siloları ve kantarı olup bu işyerinde de 5 sigortalı işçi çalıştığını, izah edilen sebeplerle müvekkil şirkete bağlı olarak çalışanların toplam sayısının 204 kişi olduğunu, toplam yedi işveren vekilinin düşülmesi durumunda toplam işçi sayısının 197 olduğunu ve buna göre davalı sendikanın yetkili olmadığını ileri sürerek ....nın müvekkil şirket işyerlerinde toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili olduğunu dair ... Bakanlığı tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Bakanlığı vekili, Bakanlık tespitinin yerinde olduğunu ve davacının itirazında ileri sürdüğü diğer işyerlerinin farklı işkolunda yer aldığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı Sendika vekili, davacının itirazında ileri sürdüğü işyerlerinin farklı işkollarında yer aldığını ve bu sebeple tespitte dikkate alınmadığını, kabul ve ikrar anlamına gelmemek üzere bir an için işveren kayıtları dikkate alınsa bile işletme çoğunluğunun sağlandığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacının tespitte dikkate alınması gerektiğini ileri sürdüğü işyerlerinin farklı işkollarında yer aldığı ve bu sebeple başvuru tarihi itibariyle dikkate alınmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Toplu iş sözleşmesi yetkisi, toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip kuruluş veya kişinin belli bir toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için Kanunun aradığı niteliğe sahip olmasını gösterir.(.........)
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun “Yetki” başlıklı 41. maddesinin birinci fıkrasına göre “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
6356 sayılı Kanun"un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” başlıklı 42. maddesine göre ise “Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir. Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı iş günü içinde bildirir. İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir. Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz…”
Yine aynı Kanun"un “Yetki İtirazı” başlıklı 43. maddesine göre de, “Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir. İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde üçünden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz. İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı iş günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve karar temyiz edildiği takdirde Yargıtay tarafından on beş gün içinde kesin olarak karara bağlanır. 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı iş günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde üçünü üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır. İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
Diğer taraftan 6356 sayılı Kanun’un 34. maddesinin ikinci fıkrasında, bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesinin ancak işletme düzeyinde yapılabileceği ifade edilmiştir. Belirtilen düzenleme emredici nitelikte olup, kamu düzenine ilişkindir. (..........................................) Dairemizin uygulaması da, işletme toplu iş sözleşmesine ilişkin hükmün kamu düzenine ilişkin olduğu yönündedir. (...... Hukuk Dairesi, 2013/15050 esas, 2013/15221 karar sayılı ilâmı)
Bu genel açıklamalar ışığında davacının temyiz itirazları değerlendirildiğinde;
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Dosya içeriğine göre, davalı sendika tarafından yapılan 09.10.2015 tarihli başvuru üzerine ... Bakanlığınca 15.10.2015 tarih ve 22959 sayılı yetki tespiti kararı ile davacıya ait “....................”, “.................” ve “..... .....” adreslerinde bulunan işyerlerinde çalışan işçi sayısının 182 ve sendika üye sayısının 77 olmasına göre davalı sendikanın kanunun aradığı gerekli çoğunluğu sağladığı tespit edilmiştir.
Davacı vekili tarafından, yetki tespitine, müvekkiline ait .... ve ..... adreslerinde bulunan birimlerin de nazara alınması gerektiği gerekçeleriyle itiraz edilmiştir. Mahkemece, diğer birimlerin farklı işkolunda yer aldığı gerekçesiyle dava reddedilmiş ise de, yapılan araştırma eksik ve hüküm kurmaya yeterli bulunmamaktadır.
Somut olayda, davacı işverene ait yetki tespitine esas alınan birimler.... nolu “.....” işkolunda yer almaktadır. İtiraz konusu işyerlerinden, 5210.1095228 sicil numaralı olup .... adresinde bulunan ve ...... sicil numaralı olup ....."da bulunan birimler ... nolu “......k” işkolunda yer almakta ve nace koduna göre “Depolama ve Ambarlama” niteliğinde faaliyet yürütüldüğü anlaşılmaktadır. Son birim ise ....... sicil numaralı olup, “.... Sanatlar” işkolunda yer almaktadır. Mahkemece, itiraz konusu birimlerin farklı işkolunda yer aldığı gerekçesiyle işletme kavramı kapsamında değerlendirilemeyeceği yönünde yapılan tespit isabetlidir. Bununla birlikte, somut olayda, davacı işverene ait yukarıda belirtilen farklı yerde bulunan birimlerin, tek bir işyeri niteliğinde olup olmadığının duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmesi gerekmektedir.
6356 sayılı Kanun"un 2. maddesinin üçüncü fıkrasında işyeri kavramı yönünden 4857 sayılı Kanun"a atıf yapılmıştır. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma şartlarının aranacağı düzenlenmiştir. Öte yandan, teknolojik ve ekonomik gelişmeler doğrultusunda, bir işyeri çerçevesinde mal ve hizmet üretimi, pazarlama ve müşterilere sunum hususlarının çok yönlü bir yapısal değişikliği gerektirmesi sebebiyle, bir işyerinin amacının gerçekleşmesinde işlerin görülmesi işyerinin kurulu bulunduğu “yerin” dışına taşmış, özellikle “iş organizasyonu” içerisinde, işyeri niteliğinde olmayan irtibat bürolarına veya yurt genelinde veya ilin içinde işlerin yürütüldüğü örgütlenmeye kadar genişletmek ihtiyacı duyulmuştur. Bu bağlamda 4857 sayılı Kanun"un 2. maddesinde “İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür.” hükmü düzenlenmiştir.
Bütün bu açıklamalar karşısında, mahkemece, davacıya ait farklı adreslerde bulunan birimler yönünden gerekli araştırma yapılmalı, ... Bakanlığından tescil tarihinden itibaren tüm kayıt ve belgeler getirtilmeli, her bir birimin mahallinde yöntemince keşif ve uzman bilirkişi incelemesi gerçekleştirilmeli, yapılacak incelemede Bakanlık tespitine esas alınan birimlerde yapılan faaliyetin niteliği belirlenmeli, .... ve ....."da yer alan birimlerde sadece fabrikada un üretimi amacıyla buğday depolama faaliyeti yürütülüp yürütülmediği tespit edilmeli, İstanbul adresinde yer alan birimin de sadece işveren tarafından imal edilen ürünlerin satışı işi ile iştigal edip etmediği tespit edilmeli, bu suretle davacıya ait birimlerin iş organizasyonu kapsamında tek bir işyeri niteliğinde bulunup bulunmadığının duraksamaya yer vermeyecek şekilde tespiti ile oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 04.04.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.