Davalı      : A.Elektrik Dağıtım A.Ş. – Denizli İl Müdürlüğü

Vekili      : Av. T.Z. 

O L A Y: Davacı dava dilekçesinde özetle; Meslek Yüksek Okulu Elektrik mezunu olduğunu, “ Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” uyarınca 2. Grup Fen Adamı unvanı ile çalışmak üzere, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. İl Müdürlüğü’ne 31.01.2013 tarihli dilekçe ile Denizli Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü’ne ait 410 tesisat numaralı 15 KV, 400 KVA olan özel trafolu aboneliğe ilişkin işletme sorumluluğu üstlenme talebinde bulunduğunu açıklayarak, yaptığı başvurunun davalı şirket tarafından reddine  ilişkin 01.02.2013 tarih ve DNZ-MHY/162-5326 sayılı işlemin iptali istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı şirketin Kamu İktisadi Teşebbüsü yanı “idare” olmadığını, Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş ve sermayesinin tamamı özel sektöre ait olan; EPKD’dan almış olduğu lisans üzerine elektrik dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinde bulunan bir özel hukuk tüzel kişisi olması nedeniyle davaya bakmakla görevli yargı yerinin adli yargı olduğunu açıklayarak görev itirazında bulunmuştur.

DENİZLİ İDARE MAHKEMESİ: 15.05.2013 gün ve E:2013/325 sayılı kararında “… davalı şirketin imtiyaz sözleşmesi ile Denizli-Muğla ve Aydın illerinde elektrik dağıtımı hizmeti yürütme hakkı elde ettiği, bu hizmeti yürütmek amacıyla imzalanan sözleşme ile bir kısım kamusal ayrıcalıklar ve yükümlülüklerinin bulunduğu, bu ayrıcalıkları ile davalı şirketin normal bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statüsünün bulunduğu, bu haliyle dava konusu işlem tesis edilirken ve davalı şirketin kamu gücü ve kamu kudreti kullanarak idare işlevine ilişkin olarak bir işlem tesis ettiği göz önüne alındığında uyuşmazlığın görümü ve çözümü idari yargı merciinin görevindedir…” gerekçesiyle davalı idarenin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin adli yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine dava dosyası Yargıtay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI: Türkiye Elektrik Kurumu 233 sayılı KHK.nin verdiği yetki ile Resmi Gazetenin 9 Kasım 1984 sayısında yayımlanan Ana Statü ile kurulmuş olup, Statünün 3.maddesinde kurumun tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk, hususi hukuk hükümlerine tabi ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı bir Kamu İktisadi Kuruluşu olduğu açıklanmıştır. 12.8.1993 gün ve 93/4789 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Elektrik Üretim, İletim A.Ş. (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) unvanı ile İktisadi Devlet Teşekkülleri oluşturulduğunu; Elektrik Piyasası Kanunu’na göre, dağıtım sektörü, EPDK tarafından verilen dağıtım lisanslarıyla bölgesel tekeller olarak işletilecektir. 17 Mart 2004 tarihli Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi (Strateji Belgesi) ile Türkiye’nin dağıtım şebekesi coğrafi yakınlık, yönetimsel yapı, enerji talebi ve diğer teknik/mali etkenler dikkate alınarak 21 dağıtım bölgesine bölünmüş ve Özelleştirme programına alınan bölgelerin her birinde anonim şirket statüsünde dağıtım şirketi kurulmuştur. Dağıtım şirketlerinden biri olan davalı şirket A.Elektrik Dağıtım Şirketi olarak ayrıldıktan sonra özelleştirilme programına alınmıştır. Aydın, Denizli, Muğla bölgesinde elektrik dağıtım faaliyetleri, A.tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu bölgenin devri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapıldığını; A.Elektrik Dağıtım A.Ş., 15.08.2008 tarihinde Elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetlerini yürütme faaliyetlerine başlamıştır. Bu tarihten itibaren, Elektrik Piyasası Kanunu’na göre hizmet veren Aydem, sektörde faaliyet gösteren lisanslı ilk özel elektrik dağıtım ve perakende satış şirketi olmuştur. Aydın, Denizli, Muğla illerini kapsayan elektrik dağıtım bölgesinde 3096 sayılı kanunun ilgili hükümlerine uygun olarak Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ile İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi imzalayarak elektrik dağıtım ve perakende satış hizmeti vermektedir. A.Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi adı altında Denizli Ticaret Sicil Memurluğunda Anonim Şirket olarak tescil edilmiştir. Bu niteliği itibariyle de sermayesinin tamamı özel sektörde gerçek ve tüzel kişiler tarafından konulan Ticaret Kanunu ve Elektrik Piyasası konusundaki mevzuat hükümlerine faaliyet gösteren Anonim Şirkettir. Davalı Şirketin, dava tarihinde kamu tüzel kişisi olmadığı, özel hukuk tüzel kişisi olarak genel hükümlere tabi olduğu, dolayısı ile, davacının başvurusu hakkındaki işleminin de özel hukuk hükümlerine göre değerlendirilmesi ve taraflar arasındaki bir çeşit lisans başvurusu niteliğindeki uyuşmazlığın adli yargı yerinde çözülmesi gerektiğini belirterek; 2247 sayılı Kanun"un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan Akarsu ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa"nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Başsavcısı"nca, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ve Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, elektrik teknikeri olan davacının, 09/02/2012 gün ve 28199 sayılı RG.de yayımlanan "Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik"" in 4/d maddesi kapsamında bağlantı gücü 1000 KVA kadar olan tesislerin bakım ve ölçü işlerinde yetkili olması nedeniyle bu yetki belgesinin onanması ve izin verilmesi istemi ile davalı şirkete yaptığı başvurunun reddine dair işlemin iptali istemi ile açılmıştır.

Elektrik sektöründeki dağınık yapıyı ortadan kaldırmak ve işletme bütünlüğünü sağlamak amacıyla Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) kurulmuş, imtiyazlı şirketlerin görev bölgeleri ve belediye sınırları dışında tüm yurtta elektriğin üretim, iletim, dağıtım ve satış hizmetleri TEK bünyesinde toplanmıştır. Hizmetlerin daha etkin, daha verimli ve çağdaş bir şekilde sürdürülebilmesi amacıyla ve özelleştirme politikaları çerçevesinde TEK, Bakanlar Kurulunun 12.8.1993 tarih ve 93/4789 sayılı Kararı ile, Türkiye Elektrik Üretim-İletim A.Ş. (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) adı altında iki ayrı İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yeniden yapılandırılmıştır.

233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname"nin (KHK) 3.maddesine ve 20.02.2001 tarih ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa dayanılarak çıkarılan ve 02.03.2001 tarihinde yürürlüğe giren 05.02.2001 tarih ye 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca TEAŞ;Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ), Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ) unvanlarında, anonim şirket statüsünde, üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü şeklinde teşkilatlandırılmıştır.

TEİAŞ Devletin genel enerji politikasına uygun olarak, ülkedeki tüm iletim tesislerini devralmak, elektrik iletimi, yük tevzi ve işletme planlaması hizmetlerini yürütmek üzere 01.10.2001 tarihinde faaliyete geçirilmiştir. TEİAŞ, 233 sayılı KHK sistemi içinde, iktisadi devlet teşekkülü olarak ve mevcut mevzuat ve ana statüsü hükümleri çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) 13.03.2003 tarihinde aldığı iletim lisansı çerçevesinde, yeni piyasa yapısına uygun olarak faaliyetlerini yürütmektedir.

 Yüksek Planlama Kurulunun (YPK) 11.06.2001 tarih ve 2001/T-19 sayılı kararı ile onaylanmış, 29.06.2001 tarih ve 24447 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren TEİAŞ ana statüsünün 3.maddesinde "Bu Ana statü ile teşkil olunan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (Teşekkül) tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir İktisadi Devlet Teşekkülüdür." hükmü,21 maddesinde ise, "Bu Ana statüde bulunmayan hususlarda K.H.K. hükümleri uygulanır" hükmü bulunmaktadır.233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 4. maddesindeki "1. Teşebbüsler tüzel kişiliğe sahiptir. /2. Teşebbüsler, bu Kanun Hükmünde Kararname ile saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir. /3. Teşebbüsler, Genel Muhasebe Kanunu ile Devlet İhale Kanunu hükümlerine ve denetimine tabi değildir. /4. Teşebbüslerin sorumlulukları sermayeleri ile sınırlıdır. Teşebbüslerin sermayesi, ilgili bakanlığın talebi üzerine Koordinasyon Kurulunca tespit edilir." hükmü ile teşebbüslerin faaliyetlerinde özel hukuk hükümlerine tabi olacağı belirlenmiştir.

Elektrik dağıtım ve perakende satış sektöründe rekabete dayalı bir ortamın oluşturulması ve gerekli reformların yapılmasını teminen dağıtım bölgeleri baz alınarak kamu mülkiyetindeki elektrik işletmelerinin yeniden yapılandırılması suretiyle elektrik enerjisi dağıtım hizmetlerinin özelleştirilmesine karar verilmiş ve TEDAŞ 2.4.2004 tarih ve 2004/22 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır. Dağıtım bölgeleri yeniden belirlenerek, Türkiye 21 dağıtım bölgesine ayrılmıştır.

Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan TEDAŞ; özelleştirme sürecinde bulunan ve sermayesinin tamamı T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ait bir kuruluştur.

Amacı, elektrik enerjisinin dağıtımı, perakende satışı ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini karlılık ve verimlilik ilkesi çerçevesinde, ticari, ekonomik ve sosyal gereklere uygun biçimde yürütmek olan TEDAŞ’ın ve buna bağlı olarak bölgesel dağıtım şirketlerinden biri olan A.Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin yaptığı hizmetin kamu hizmeti niteliğinde olduğu açıktır.

Buna karşın, Kamu iktisadi teşebbüsleri, ticari işletme kurup işlettikleri için tacirdirler. KİT"lerin sermayelerinin devlete ait olması ve bazı yönetim organlarının tayin usullerinin özellik arz etmesi, bu kurumlara kamu hukuku müessesi vasfı vermeyip, bu kuruluşlar özel hukuk tüzel kişisi olup, ticari ilişkileri hakkında özel hukuk hükümleri uygulanır. Kaldı ki, elektrik dağıtım şirketlerinden biri olan davalı şirketin A.Elektrik Dağıtım Şirketi’ne Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından 17.01.2008 tarih Lisans No: ED/1678-1/1215 sayılı ile verilen Dağıtım Lisansı’nda: A.Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’ne, Aydın, Denizli, Muğla illerinde 16.08.2008 tarihinden itibaren 30 yıl süreyle elektrik dağıtım faaliyeti göstermek üzere 4628 sayılı Enerji Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 17.07.2008 tarihli ve 1678-1 sayılı kararı verilmiştir.

Dolayısıyla, davalı şirketin bu tarihten sonra tamamen özel hukuk hükümlerine tabi bir şirket olduğu anlaşılmaktadır.

Olayda, elektrik teknikeri olan davacının, 09/02/2012 gün ve 28199 sayılı RG.de yayımlanan "Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik""in 4/d maddesi kapsamında bağlantı gücü 1000 KVA kadar olan tesislerin bakım ve ölçü işlerinde yetkili olması nedeniyle bu yetki belgesinin onanması ve izin verilmesi istemi ile davalı Şirkete yaptığı başvurunun; davacının gerekli yeterliliğe sahip olmadığı gerekçesi ile reddine dair işlemin iptali ile gerekli izinlerin verilmesinin sağlanması olduğu anlaşılmaktadır.

                2577 sayılı “İdari Yargılama Usulü Kanunu”nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2.maddesinde İdari dava türleri sayılmış olup,

                a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,

                b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

                c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar idari dava türleri olarak sayılmıştır.

                Bununla birlikte kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilirken olayda, idare aleyhine dava açılmayıp davalı mevkiinde özel hukuk tüzel kişisinin bulunması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Belirtilen tüm bu hususlara göre, davacının, davalı şirkete yaptığı başvurunun reddine dair işlemin iptali istemine ilişkin bulunan davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin görev itirazının Denizli İdare Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir. 

SONUÇ    : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Denizli İdare Mahkemesi’nin 15.05.2013 gün ve E:2013/325 sayılı  REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.