Taraflar arasında görülen davada;
Davacılar; miras bırakan R..C.’un 68 parsel sayılı taşınmazdaki payını davalı kızına satış suretiyle devrettiğini, yapılan temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek mirasçılar adına iptal tescil ya da tenkise karar verilmesini istemişler, A.Ö. haricindeki diğer davacılar davalarından feragat etmişlerdir.
Davalı; murisin sağlığında paraya ihtiyacı olduğunu, gelini ve torunlarına baktığını, üst kattaki dairenin murisin rızası ile kendisinin ve eşinin yaptırdığını, diğer katları ise bedeli karşılığında satın aldığını belirtip davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; miras bırakanın yaptığı temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu gerekçesi ile tenkis isteğinin kabulüne karar verilmiştir.
Karar; davacı A. Ö.vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü.
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil, olmadığı takdirde tenkis isteklerine ilişkindir.
Mahkemece, tenkise karar verilmiş, hüküm davacı A.Ö.tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; çekişme konusu 68 parsel sayılı taşınmazda 100/218 pay miras bırakan R.C.adına kayıtlı iken satış suretiyle davalı kızına devredildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere; uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa,niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu Muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda yerleşmiş Yargıtay İçtihatlarında ve l-4-1974 tarih 1/2 sayılı İnançları Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmeside Medeni Kanunun 706, Borçlar Kanunun 213 ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tesbitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki, bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşınmaktadır. Bunun içinde ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirası bırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alış gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Somut olaya gelince; miras bırakanın dava konusu taşınmazı önce davalıya vasiyet ettiği, daha sonra da satış biçiminde temlik ettiği, davalı ile birlikte kaldığı, davalının ev hanımı olup düzenli bir geliri ve alım gücünün bulunmadığı, değerler arasında açık fark bulunduğu olguları yukarıda değinilen ilkeler çerçevesinde değerlendirildiğinde temlikin mirasçıdan mal kaçırma amaçlı bedelsiz ve muvazaalı olduğu sonucuna varılmaktadır.
Hal böyle olunca, davacı A.yönünden muvazaa nedeni ile payı oranında tapu iptal ve tescile karar verilmesi gerekirken, tenkise karar verilmesi doğru değildir.
Davacı A.Ö.’in, temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle HUMK."nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 12.11.2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.