Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesi


İş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; İlk Derece Mahkemesince ilâmda yazılı nedenlerle davanın davalı ... Turizm İnşaat Peyzaj Tem. Güv. Pet. San. ve Tic. Ltd. Şti. yönünden reddine, diğer davalılar yönünden maddi tazminat isteminin kabulüne, manevi tazminat isteminin ise kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalılar ... ve Yön Temizlik Peyzaj İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun manevi tazminat hükmü yönünden kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davalı .... Turizm İnşaat Peyzaj Tem. Güv. Pet. San. ve Tic. Ltd. Şti. Yönünden reddine, diğer davalılar yönünden maddi tazminat isteminin kabulüne, manevi tazminat isteminin ise kısmen kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 29 Hukuk Dairesince verilen kararın davacı ile davalılardan ... ve Yön Temizlik Peyzaj İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. avukatlarınca temyiz edilmesi ve davalı Yön Temizlik Peyzaj İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. avukatı tarafından da duruşma talep edilmesi üzerine, dosya incelenerek, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 02/02/2021 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına Av. ... ile davalı ... adına Av. ... ve davalı Yön Temizlik Peyzaj İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. adına Av. ... geldiler. Diğer davalı adına gelen olmadı. Duruşmaya başlanarak, hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı günde Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
I-İSTEM
Davacı asıl dava dosyasında ıslahla birlikte 132.179,98 TL maddi, 100.000,00 TL manevi tazminatın, birleşen dava dosyasında ise 143.549,53 TL maddi tazminatın tahsilini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalılar, davaya cevaplarında özetle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuşlardır.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece mahkemesince asıl dosyanın davalısı ...Tur. İnş. Peyz. Tem. Güc. Pet. San. ve Tic. Ltd. Şti. şirketi açısından davanın reddine, toplam 275.729,51 TL maddi, 40.000,00 TL manevi tazminatın davalılar ... ve Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nden tahsiline karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece mahkemesi kararına karşı davalılar ... ve Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının manevi tazminat hükmü yönünden kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, asıl dava dosyasının davalısı davalı ... Tur. İnş. Peyz. Tem. Güc. Pet. San. ve Tic. Ltd. Şti. yönünden davanın reddine, diğer davalılar yönünden maddi tazminat istemlerinin kabulüne, davacı lehine 25.000,00 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle, maddi tazminat yönünden hükmün onanmasını talep ettiklerini, manevi tazminatın az olduğunu,
Davalı ... temyiz dilekçesinde özetle, kendileri yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, adam çalıştıran sıfatları olmadığını, bir an için işveren kabul edildiklerinde dahi illiyet bağının davacının ve dava dışı Zikrullah’ın ağır kusurları nedeniyle kesildiğini, %5 kusurlu kabul edilmelerine rağmen zararın tamamından müteselsilen sorumlu tutulmalarının hatalı olduğunu, aynı olaya ilişkin olarak 2 dava açıldığını, buna karşın sonuç olarak birbirleri ile örtüşmeyen tespit ve kararlar ortaya çıktığını, diğer davada tespit edilen kusur, maluliyet oranı ve hüküm altına alınan maddi tazminatın eldeki dosyadakilerden farklı olduğunu, aynı somut olayda diğer dava dosyasında maddi tazminatın daha az hesaplanmasına karşın eldeki dosyada daha fazla hesaplandığını, sonuç olarak iki davadan birinde verilen hükmün diğerinin iki katından fazla olduğunu, eldeki dosyaya bakan ilk derece mahkemesi ve bölge adliye mahkemesi tarafından diğer dava dosyası yokmuşçasına o dosya ile çelişir hüküm verildiğini, bilirkişi kusur raporları arasındaki çelişki noktasında bölge adliye mahkemesi tarafından gerekli hukuki değerlendirmenin yapılmadığını,
Davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. temyiz dilekçesinde özetle davacının diğer dava dosyasında 132.179,98 TL maddi tazminatı temyiz etmemesi nedeniyle eldeki dava dosyasında bu tazminat tutarını aşar şekilde karar tesis edilmesinin açıkça hukuka aykırı olduğunu, kaldı ki davacının eldeki dosyada davasını ilk olarak 132.179,98 TL’ye ıslah ederek o tutarı kabul ettiğini, ıslah ve birleşen dava yönünden zamanaşımının söz konusu olduğunu, davacı dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi‘nin işçisi olduğundan kendileri yönünden davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, birleşen dosya yönünden savunma haklarının kısıtlandığını, kendilerine herhangi bir tebligat yapılmadan ve davaya ilişkin cevap ve savunmaları alınmadan dosya üzerinden birleştirme kararı verildiğini, birleştirme kararından bir sonraki celsede davanın birleştirilen dosya ile birlikte karara çıkarıldığını, ilk derece mahkemesinin kısa kararı ve gerekçeli kararı arasında çelişki olduğunu, kaza sonrasında davacıya işverence yapılan 14.500 tl ödemenin tazminattan indirilmediğini, aynı olaya ilişkin olarak 2 dava açıldığını, buna karşın sonuç olarak birbirleri ile örtüşmeyen tespit ve kararlar ortaya çıktığını, diğer davada tespit edilen kusur, maluliyet oranı ve hüküm altına alınan maddi tazminatın eldeki dosyadakilerden farklı olduğunu, aynı somut olayda diğer dava dosyasında maddi tazminatın daha az hesaplanmasına karşın eldeki dosyada daha fazla hesaplandığını, sonuç olarak iki davadan birinde verilen hükmün diğerinin iki katından fazla olduğunu, bilirkişi raporunda çöplerin sağdan toplanması yönünde talimat bulunduğu ama imzasız olduğunun iddia edildiğini, kendi bünyelerinde yüzlerce işçi çalıştırıldığından, talimatnameler ve iş güvenliğine ilişkin belgelerin toplu olarak işçilere imzalatıldığını, davacının açıkça, çöplerin sağdan toplanması gerektiğini bilmesine rağmen bu talimata aykırı davrandığını, dolayısıyla, bilirkişi tarafından kendilerine atfedilen kusur oranının hukuka aykırı olduğunu, davacının hem dikkatsiz ve özensiz olarak karşıdan karşıya geçmek istemesi, hem de iş güvenliğine ilişkin talimatnameye aykırı davranmasının karşılığı olarak davacıya %5 kusur verilmesinin hatalı olduğunu, diğer dava dosyasında davacıya %25 kusur verildiğini, davacıya eğitim verildiğine dair belgeler dosyada mübrez olmasına karşın eğitim verilmediğinden bahisle kusur atfedilmesinin hatalı olduğunu, onlarca çöp toplama aracı sürekli gezdiği için, kendilerinin bu çöp toplama faaliyetini an be an denetlemeleri ve müdahalede bulunmalarının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacının ücreti asgari ücret olduğunu, davacının diğer dava dosyasında asgari ücretten yapılan hesaplamaya itiraz etmediğini, eldeki dosyadaki ıslahta da o dosyadaki tutar söyleyenerek ıslah yapıldığına göre asgari ücretin davacı tarafça kabul edildiğini, diğer dava dosyasında davacı lehine 25.000,00 TL manevi tazminat verilmişken eldeki dosyada 40.000,00 TL manevi tazminat verilmesinin doğru olmadığını, diğer dava dosyasının işbu dosyaya celbi ile her iki dava dosyasında mübrez, maluliyet, kusur ve zarara ilişkin raporlar ve dosyalardaki tüm deliller birlikte değerlendirilerek, davacının gerçek zararlarının nelerden ibaret olduğu, her iki dosyadaki tüm tarafların kusur durumlarının denetime elverişli raporlarla tespitine ihtiyaç duyulduğunu, kendilerine %15 kusur verilmesine karşın zararın tamamından müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarının doğru olmadığını, kendileri ile kaza arasındaki illiyet bağının koptuğunu, zararın dava dışı üçüncü kişinin ağır kusuru ve davacı kusurundan kaynaklandığını, davacının zararının tazmininin diğer dava dosyasının davalısı sigorta şirketi tarafından garanti altına alındığını, aynı olaya ilişkin ikinci bir tazminata hükmedilmesinin tazminatın zenginleşme aracı olarak kullanılamayacağı ilkesine açıkça aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden kaza tarihinde davacının dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi sigortalısı olduğu, iş kazasına ilişkin olarak Kurum tarafından yapılan inceleme sonucunda Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı baş müfettişi tarafından düzenlenen raporda da işverenin dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi olarak tespit edildiği, kaza tarihinde yürürlükte olan 26/11/2007 tarihli hizmet alım sözleşmesini davalı ... ile imzalayan şirketin davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. olduğu, davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz dilekçesinde dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi ile kendi aralarındaki ilişkiyi açıklarken bu şirketin kendi alt taşeronları olduğunu söylediği, aynı davalı vekilinin aşamalardaki cevap dilekçesinde ise .... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi‘nin kendi gurup şirketlerinden biri olduğunu beyan ettiği, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı baş müfettişi tarafından düzenlenen inceleme raporu ekindeki 09/10/2008 tarihli kayıt inceleme tutanağında detay belirtilmemekle birlikte dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi‘nin Kurum kayıtlarında davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nin taşeronu olarak işlem gördüğünün belirtildiği, eldeki dosya kapsamında bu taşeron ilişkisini gösteren davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti ile dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi arasında düzenlenmiş bir sözleşmenin, başka bir bilgi veya belgenin bulunmadığı, davacı ile birlikte aynı çöp toplama aracında çalışan ve kazaya tanık olup da kaza günü kollukta ifade veren iki tanık Raif ve İsmet‘in kendilerinin Yön şirketinin işçileri olduğu yönünde beyanda bulundukları, bölge adliye mahkemesi ve ilk derece mahkemesi kararlarının gerekçelerinde davacının işvereni olan dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi ile davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasındaki ilişki konusunda bir açıklama yapılmadığı, bölge adliye mahkemesi tarafından alınan son bilirkişi kusur raporunda davacının dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi‘nin işçisi olduğunun tespit edildiği ancak davalı ...’den asıl işin bir bölümü olan çöp toplama işini alan alt işveren Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nin Alt İşverenlik Yönetmeliği 11/4. maddesi gereğince üstlendiği işi bölerek başka işverene veremeyeceğinden bahisle davacının Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nin çalışanı olarak nitelendirildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 297/1-c. maddesi, bir mahkeme hükmünün kapsamının ne şekilde olması gerektiğini açıklamıştır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Hükmün Kapsamı” başlıklı 297. maddesinde:
“(1)Hüküm "Türk Milleti Adına" verilir ve bu ibareden sonra aşağıdaki hususları kapsar:
a)Hükmü veren mahkeme ile hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiğini.
b)Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adreslerini.
c)Tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri.
ç)Hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresini.
d)Hükmün verildiği tarih ve hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin imzalarını.
e)Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi.
(2)Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir.” düzenlemesi getirilmiştir.
Bu düzenleme uyarınca, tarafların kimliklerinin, varsa kanuni temsilcilerinin ad ve soyadları ile adreslerinin tarafların iddia ve savunmalarının özetinin, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususların, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delillerin, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesinin, sabit görülen vakıalarla, bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebeplerin birer birer, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde hükümde gösterilmesi gereklidir.
Bu kısım, hükmün gerekçe bölümüdür. Gerekçe, hakimin (mahkemenin) tespit etmiş olduğu maddi vakıalar ile hüküm fıkrası arasında bir köprü görevi yapar. Gerekçe bölümünde hükmün dayandığı hukuki esaslar açıklanır. Hakim, tarafların kendisine sundukları maddi vakıaların hukuki niteliğini kendiliğinden araştırıp bularak hükmünü dayandırdığı hukuk kurallarını ve bunun nedenlerini gerekçede açıklar.
Hakim, gerekçe sayesinde verdiği hükmün doğru olup olmadığını, yani kendini denetler. Üst mahkeme de, bir hükmün hukuka uygun olup olmadığını ancak gerekçe sayesinde denetleyebilir. Taraflar da ancak gerekçe sayesinde haklı olup olmadıklarını daha iyi anlayabilirler. Bir hüküm, ne kadar haklı olursa olsun, gerekçesiz ise tarafları doyurmaz (Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder; Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı 6100 sayılı HMK’na Göre Yeniden Yazılmış, 22 Baskı, ... 2011, s.472).
Anayasa’nın 141. maddesi gereğince bütün mahkemelerin her türlü kararlarının gerekçeli olması gereklidir. Gerekçenin önemi Anayasal olarak hükme bağlanmakla gösterilmiş olup gerekçe ve hüküm birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.
Yasanın aradığı anlamda oluşturulacak kararların hüküm fıkralarının açık, anlaşılır, çelişkisiz, uygulanabilir olmasının gerekliliği kadar; kararın gerekçesinin de, sonucu ile tam bir uyum içinde, o davaya konu maddi olguların mahkemece nasıl nitelendirildiğini, kurulan hükmün hangi nedenlere ve hukuksal düzenlemelere dayandırıldığını ortaya koyacak; kısaca, maddi olgular ile hüküm arasındaki mantıksal bağlantıyı gösterecek nitelikte olması gerekir.
Zira tarafların o dava yönünden, hukuk düzenince hangi nedenle haklı veya haksız görüldüklerini anlayıp değerlendirebilmeleri ve Yargıtay’ın hukuka uygunluk denetimini yapabilmesi için, ortada, usulüne uygun şekilde oluşturulmuş; hükmün hangi nedenle o içerik ve kapsamda verildiğini ayrıntılarıyla gösteren, ifadeleri özenle seçilmiş ve kuşkuya yer vermeyecek açıklıktaki bir gerekçe bölümünün ve buna uyumlu hüküm fıkralarının bulunması zorunludur.
Somut olayda, ilk derece mahkemesi ve bölge adliye mahkemesince davacının Kurum kayıtlarında işvereni olarak görülen dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi ile davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasındaki ilişki konusunda herhangi bir niteleme ve hangi gerekçeye dayanılarak adı geçen davalının hüküm altına alınan tazminat tutarlarından sorumlu tutulması gerektiğine ilişkin belirleme yapılmadan karar verilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş dava dışı... Yapı Taah. Tur. Tem. San. ve Tic. Ltd. Şirketi ile davalı ... ve davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasındaki hukuki ilişkiyi tespit edip irdeleyerek işverenlik sıfatları ve sürelerini belirlemek, işverenlik sıfatı yoksa 3. kişi olarak kusurları bulunup bulunmadığı da irdelenerek varılacak sonuca göre karar vermekten ibarettir.
O halde, davacı ile davalılardan ... ve davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. Vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Makemesi 29. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK"nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, Temyiz harcının istek halinde davacı ile davalılardan ... ve davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti."ne iadesine, davacı avukatı yararına takdir edilen 3.050.00 TL. duruşma avukatlık parasının davalılardan ... ve davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti."ne yükletilmesine, davalılardan ... ve davalı Yön Tem. Pey. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. avukatları yararına takdir edilen 3.050.00 TL. duruşma avukatlık parasının davacıya yükletilmesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 26/03/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.