Yapacak nitelikte emval veren ağaç kesme suçu - Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2016/1429 Esas 2019/530 Karar Sayılı İlamı

Ceza Genel Kurulu         2016/1429 E.  ,  2019/530 K.

"İçtihat Metni"

Kararı Veren
Yargıtay Dairesi : 19. Ceza Dairesi
Mahkemesi :Sulh Ceza
Sayısı : 60-196

Yapacak nitelikte emval veren ağaç kesme suçundan sanık ..."ın 6831 sayılı Kanun’un 91/1, 91/4, TCK’nın 37, 62, 52/2, 53/1, 54 maddeleri uyarınca 3 yıl 4 ay hapis ve 13.320 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, hak yoksunluğuna ve müsadereye ilişkin Kumru (Kapatılan) Sulh Ceza Mahkemesince verilen 05.06.2013 tarihli ve 60-196 sayılı hükmün, sanık müdafisi tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 19. Ceza Dairesince 19.04.2016 tarih ve 9248-15866 sayı ile TCK"nın 53. maddesinin uygulanması yönünden düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ise 19.07.2016 tarih ve 374182 sayı ile;
"...Sanık ..."ın dikiliden kesim ihalesini orman işletme şefliğinden aldıktan sonra kesim işini sanıklardan ..."a protokol ile devrettiği, diğer sanık ..."un da kesim işinde çalıştığı, haklarında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen bu nedenle kaçak orman emvalini nakletmekten mahkûmiyet hükmü kurulan sanıklar ...ve ..."un da kesilen emvali sanık ..."in orman emvali işleme atölyesine tonu 70,00 TL"den taşıma anlaşması yaptığı, işlenen orman emvalinin de yine taşıyıcı sanıklar tarafından tonu 70,00 TL"den Ordu"daki Çamsan parke fabrikasına taşınacağı üzerine sözleşmelerin yapıldığı anlaşılmaktadır.
Suç tarihi olan 24.11.2009 tarihinde sanık ..."un sevk ve idaresindeki ...plakalı araçta nakliye kağıdı olmayan orman emvalinin nakledildiği anlaşılması üzerine 25.11.2009 tarihli suç tutanağının sanık ... aleyhine tanzim edildiği, daha sonra 28.01.2010 tarihli ek suç tutanağı ile de kesim yerine gidilip 177 ve 197 no"lu bölmelerde kesilen ağaçlara dair tespitler yapıldığı, bu tespitlerden de sanık ..."ın dikiliden kesim yapılan yeri ihale ile aldığı ve damgalı ağaçlar dışında da ağaçların kesildiğinden bahisle sorumlu tutulduğu görülmektedir.
Kesim işinin sözleşme gereği orman işletme şefliği görevlilerinin gözetiminde yapılması, kesilen ağacın kesildiği yerin 15 cm kadar altının orman görevlileri tarafından mühürlenmesi, aynı mühür ile küçültülmüş ve nakliyeye hazır hale getirilmiş ağaçların da mühürlenmesi gerekmekte ve usulün bu şekilde işlemesi gerekliliği vardır.
Sanık ... savunmalarında kendi işletmesine hiçbir mühürsüz orman emvali getirilmediğini, kesim yerinden usulsüz yapılan kesimlerin nereye götürüldüğünü bilmediğini savunmuştur. Sanığın işletmesinde herhangi bir mühürsüz orman emvali de tespit edilememiştir. Sanığın bizzat kesim yapmadığı da sabittir.
Buna göre, sanığın atılı suçtan sorumu tutulabilmesi için kesim yapan kişilerle iştirak iradesinin olması gerekir. Yargılamaya konu olayın yukarıda açıklanış şekline göre iştirak iradesi öncelikle usulsüz kesilen en az bir kısım orman emvalinin sanık ..."in işletmesinde ele geçirilmesi ile mümkün olabileceği açıktır. Bu yönde bir tespit yoktur. Gelinen aşama itibarıyla da bu tespit mümkün değildir.
Bilindiği üzere sözleşme ile hukuki sorumluluk üstlenilebilir ancak cezai sorumluluk üstlenilemez. Ceza hukukunda her kişi eyleminden sorumludur.
Sanık ..."in ihale ile aldığı orman emvalinin kaç metreküp tomruk olabileceği, bu miktar tomruğun Çamsan işletmesine satılıp satılmadığı gerek sanık ..."in gerekse Çamsan işletmesinin ilgili tarih aralığında yer alan kayıtlarından araştırılarak temini mümkündür. Fazlaya dair satım varsa sanık ..."in bu fazlalığı ne şekilde temin ettiği araştırılabilir. Buna göre elde edilecek verilerle sanık ..."in kesim işini aldığı bölgede yapılan kesimin aşırı fazlalığı dikkate alınarak diğer sanıkların eylemine katılıp katılmadığına dair olumlu veya olumsuz bir kanaate varmak mümkün olabilecektir.
Bu yönden bir araştırma yapılmayarak sırf sanığın kesim yapılan bölgeyi ihale ile aldığı, sözleşmenin 31. maddesi uyarınca kaçak kesimden 6831 sayılı Kanun kapsamında sorumlu olacağının kabulüne dayanarak mahkûmiyet hükmü tesisi usul ve yasalara aykırıdır. Yerel Mahkeme hükmünün yukarıda açıklandığı şekli ile eksik inceleme ile bozulması gerekirken sair yönlerden düzeltilerek onanmasına karar verilmesi usul ve yasalara aykırı görülmüştür." düşüncesiyle itiraz kanun yoluna başvurmuştur.
CMK"nın 308. maddesi uyarınca inceleme yapan Yargıtay 19. Ceza Dairesince 07.11.2016 tarih ve 11545-22148 sayı ile itiraz nedenlerinin yerinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
Sanıklar ... ve ... hakkında kaçak orman emvali nakletme suçundan verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının itiraz yoluna tabi olması nedeniyle bu karara yönelik temyiz istemi hakkında Özel Dairece incelenmeksizin iade kararı verilmiş, sanıklar ..., ... ve ... hakkında yapacak nitelikte emval veren ağaç kesme suçundan verilen mahkûmiyet hükümleri ise Özel Dairece düzeltilerek onanmış olup itirazın kapsamına göre inceleme sanık ... hakkında verilen hükümle sınırlı olarak yapılmıştır.
Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanığın üzerine atılı yapacak nitelikte emval veren ağaç kesme suçundan eksik araştırmaya dayalı olarak mahkûmiyet hükmü kurulup kurulmadığının belirlenmesine ilişkindir.
İncelenen dosya kapsamından;
24.11.2009 tarihinde Ünye Orman İşletme Müdür Vekili Recep Temel ile orman muhafaza memurları Ali Üresin, İhsan Sevindik ve şoför Adem Yaldıran tarafından Kumru ilçe merkezine 5 dakika mesafede durdurulan ...ve... plakalı kamyonlardaki emvalin damgasız ve nakliye tezkeresiz olduğunun tespit edildiği, aynı anda gelen üçüncü aracın ise nakliye tezkeresinin bulunduğu, yakalanan araçların Ünye Orman İşletme Müdürlüğü görevlileri tarafından ... görevlilerine teslim edildiği,
Kumru Orman İşletme Şefliğince düzenlenen 25.11.2009 tarihli ve 97/31-32 no"lu suç tutanaklarına göre; 24.11.2009 tarihinde saat 20.15 sıralarında Ünye Orman İşletme Müdürlüğünde görevli Recep Temel"in nakliyesiz iki aracın yakalandığını haber vermesi üzerine olay yerine gidildiğinde, ..."un kullandığı... ve ..."un kullandığı ...plakalı araçların orman emvali yüklü oldukları ve nakliye tezkerelerinin olmadığının tespit edildiği, kamyon şoförlerinin emvalleri 197 no"lu açık artırmalı dikili satış üretim bölmesinden getirdiğini söylemesi üzerine aynı gün kamyonların muhafaza altına alınarak Kumru Orman İşletme Şefliğine götürüldüğü,
26.11.2009 tarihli yuvarlak ağaç ölçü tespit tutanağına ve yediemin senedine göre; 52 K 5822 plakalı kamyondaki 61 adet ve 22,149 metreküp orman emvali ile ...plakalı kamyondaki 33 adet ve 23,331 metreküp orman emvalinin ölçülerek yediemin sıfatıyla ..."a, 52 K 5822 plakalı kamyonun ..."a, ...plakalı kamyonun ise ..."a teslim edildiği,
11.12.2009 tarihli orman emvali ölçü tespit tutanağına göre; 52 K 5822 plakalı kamyonda 21 damgalı, 40 damgasız olmak üzere toplamda 61 adede denk 22,149 metreküp, ...plakalı kamyonda ise 31 damgalı ve 2 damgasız olmak üzere toplamda 33 adede denk 23,331 metreküp tomruk bulunduğunun tespit edildiği,
197 no"lu bölme nakliye döküm listesine göre; ...ve... plakalı kamyonların yakalandıkları tarihten öncesinde bir çok defa nakliyede kullanıldığı, 177 no"lu bölmede tespit edilen 74,501 metreküp tomruğun 21.10.2009 itibarıyla tamamının taşındığı, rampada taşınacak emvalin kalmadığı, nakliyede bakiye kalan 13 ster kayın, lif, yonga odununa rastlanılmadığı, 197 no"lu bölmede nakliye kesme yetkisi alınan 181,025 metreküp kayın tomruğunun 118,819 metreküplük kısmının taşındığı, 62,206 metreküplük kısmının ise bakiye kaldığı, araçlar üzerinde tahminen 42 metreküp tomruk bulunduğundan, rampada 20 metreküp tomruk olabileceği, 197 no"lu bölmede 09.06.2009-23.11.2009, 177/A no"lu bölmede ise 18.10.2009-11.11.2009 tarihleri arasında nakliye yapıldığı,
197 no"lu bölmedeki 144 adet 609,661 metreküp, 177/A no"lu bölmedeki 60 adet 316,554 metreküp dikili kayın ağacının kesme, sürütme ve taşıma işi için yapılan ihaleler sonucunda 197 no"lu bölmenin 18.03.2009, 177/A no"lu bölmenin ise 12.05.2009 tarihinde Yaylak isimli şirket tarafından alındığı, Orman İdaresi ile şirket arasında, 30.03.2009 ve 12.05.2009 tarihlerinde imzalanan açık artırmalı dikili satış şartnamelerinin 31. maddesinde; damgasız ve usulsüz ağaç kesildiği takdirde 6831 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağının, 33. maddesinde ise teslim alınan alandaki usulsüzlüklerin suçlusu bulunamadığında bu bölmeyi teslim alanların müteselsilen sorumlu olacaklarının belirtildiği, içerisinde normal veya usulsüz kesilip de dip kütükleri damgalanmamış herhangi bir ağaç bulunmadığı tespit edilen 197 no"lu iş sahasının 09.04.2009 tarihinde, 177/A no"lu iş sahasının ise 04.06.2009 tarihinde sanığa teslim edildiği,
İşi veren sıfatıyla Muhammer Yaylak, üstlenici sıfatıyla ... arasında imzalanan 29.03.2009 tarihli protokole göre; Orman İdaresine ait 197 no"lu bölmenin ihalesini Yaylak Petrol ve Kerestecilik San. Tic. Ltd. Şti. adına ..."ın aldığı, bu bölmedeki 144 adet ağacın kesilmesini, sürütmesini ve nakliyesini ..."un yapacağı, üretilen tomruk ve sanayi odunlarının Kumru merkezde bulunan Yaylak kerestecilik sahasına teslimi yapılacağı, her metreküp için 70 TL fiyat ödeneceği, çıkacak lif, yonga odunları Ordu"da bulunan Çamsan A.Ş."ye teslim edilerek her ton için 70 TL ödeneceği, bu bölme ve civar bölmelerdeki Orman Kanunu"na muhalefet, kaçak kesim, orman yangını gibi hususlarda sorumluluğun ..."a ait olduğu, 177/A no"lu bölmede bulunan 60 adet ağaç için de aynı şekilde 23.05.2009 tarihli protokol yapıldığı,
Sanığın müşteri bulamaması ve nakliyat işlerinin bitirilmemesi şeklindeki mazeretleri sebebiyle ek süre istemesi üzerine Ünye Orman İşletme Müdürlüğünce 197 no"lu bölme için daha önce verilen 150 günlük süreye ek olarak 05.12.2009 tarihine kadar 4. kez 30 gün ek süre verildiği, 177/A no"lu bölme için daha önce verilen 90 günlük süreye ek olarak 01.12.2009 tarihine kadar 3. kez 30 gün ek süre verildiği,
Kumru Orman İşletme Şefliğinin 04.12.2009 tarihli ve 97/35 no"lu suç tutanağına göre; zabıt tarihinden tahminen 15 gün önce 177/A no"lu üretim bölmesinde 55 adede denk 341,055 metreküp, 197 no"lu bölmede 122 adede denk 339,156 metreküp olmak üzere toplamda 177 adede denk 680,211 metreküp kayın ağacının usulsüz kesildiğinin tespit edildiği,
Orman mühendisi Mustafa Kıyak tarafından düzenlenen 26.11.2009 tarihli raporda; iki kamyonda ele geçirilen tomrukların çok taze olduğunun, 24.11.2009 tarihinde yapılan kontrolde tomruklar damgasız vaziyette olduğu hâlde bir gün sonra yapılan kontrolde tomrukların görünen kısımlarında damga izi bulunduğunun, damganın ise muhafaza memuru ..."da olduğunun ve 197 no"lu bölmede çok sayıda kaçak kesilmiş ağaca rastlanıldığının belirtildiği, yine 25.11.2009 tarihli arazi inceleme tutanağında; 197 no"lu bölmede 10-15 gün öncesinde kesim yapılmış çok sayıda damgasız ağaç olduğunun, bu damgasız ağaçlardan 10-15 adedinin köklerinin dibinde bulunduğunun, henüz sürütme yapılmadığının, rampada da kamyonların üzerindeki ağaçların benzerlerinden 30-40 adet tomruk ve çok miktarda odunluk ağaç olduğunun, bir kısım tomrukların Çatılı Deresi içinde damgasız-müsehasız, olarak bulunduğunun, rampadaki tomrukların da damgasız olduğunun, bir kısmında bulunan yazının üretim memurunca yazılmadığının, üretim ve nakliye memuru ..."ın 20 günden fazla bir süredir bu rampaya gelmediğini beyan ettiğinin, Çatılı Yolu üzerindeki ara rampada nakliye teskeresi düzenlediğinin belirtildiği,
Orman muhafaza memuru ... hakkında Kumru Orman İşletme Şefliğine teslim edilen damgasız orman emvalini damgalaması sebebiyle suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçundan Kumru Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kamu davası açıldığı ve yargılama sonucunda Kumru Asliye Ceza Mahkemesinin 09.12.2014 tarihli ve 16-221 sayılı kararıyla aynı suçtan hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği,
03.12.2009 tarihli arazi inceleme raporu ile 02-03.12.2009 tarihli usulsüz kesim tespit tutanağına göre; toplamda 177 adede denk 680,211 metreküp kayın ağacının usulsüz kesildiğinin tespit edildiği, usulsüz kesilen köklerin tahminen 15 günlük kesimler olduğu, 26 adede denk 55,250 metreküp emvalinin kökü dibinde bulunduğu,
11.12.2009 tarihli usulsüz kesim tespit ve arazi inceleme tutanağı ile 19.01.2010 tarihli rapora göre ise 197 ve 177/A no"lu bölmelerde 320 adet ağaca denk 769,392 metreküp kayın ağacının 11.12.2009 tarihinden 30-40 gün önce kaçak ve damgasız kesildiğinin belirtildiği,
Kumru Orman İşletme Şefliğinin 28.01.2010 tarihli ve 97/38 no"lu suç tutanağında; daha öncesinde tespit edilen miktarlara ek olarak 177 no"lu bölmede 120 adede denk 63,982 metreküp, 197 no"lu bölmede ise 23 adede denk 25,199 metreküp kayın ağacının daha usulsüz olarak kesildiğinin, daha önceki tespit ile birlikte usulsüz kesilen ağaç miktarının toplamda 769,392 metreküp olduğunun, ekindeki tutanakta ise belirtilen suçun dikiliden, yapacak nitelikte, motorlu testere kullanılarak, kesinleşmiş orman kadastrosu içerisinde bulunan ormandan ağaç kesmek suretiyle işlendiğinin belirtildiği,
Aydın ve ..."un Kumru Sulh Ceza Mahkemesinin 2010/60 esas sayılı dosyasında tanık olarak beyanları alındıktan sonra mahkemece suç duyurusunda bulunulması üzerine sanıklar hakkında ağaç kesme suçundan kamu davası açıldığı ve aynı mahkemenin 2012/31 esas sayılı dosyasının 2010/60 esas sayılı dosyasıyla birleştirildiği,
25.02.2012 tarihinde kaçak orman emvallerinin muhafaza altına alındığı depoda keşif yapıldığı, yapılan keşif sonucu düzenlenen 29.02.2012 tarihli teknik bilirkişi raporuna göre tutanaklarda belirtilen emvallerin cins, adet, ebat ve miktarlarının uyum sağladığı,
Kumru Orman İşletme Şefliğinin 04.06.2009 tarihli tutanağına göre; 197 no"lu bölmede satışı yapılan 144 adede denk 609,661 metreküp kayın ağacının kesiminin yapıldığı, kesimi yapılan ağaçlardan çıkan 250 ster odun emvalinin rampada ölçüldüğü, Ünye Orman İşletme Müdürlüğü tarafından da bu emvalin taşınması için izin verildiği, yine 11.06.2009 tarihli tutanağa göre; kesilen ağaçlardan çıkan 98 adede denk 75,880 metreküp tomruk emvalinin kökü dibinde ölçüldüğü, 17.06.2009 tarihli tutanağı göre; 268 adede denk 34,541 metreküp Kn. Yuv. sanayi emvali kökünün dibinde ölçüldüğü, 31.07.2009 tarihli tutanağı göre; 250 ster Kn. lif yonga emvalinin rampada ölçüldüğü, 22.10.2009 tarihli tutanağa göre; 115 adede denk 453,568 metreküp kayın ağacının kesiminin yapıldığı, ağaçlardan çıkan 315 adede denk 181,025 metreküp tomruk emvali kökünün dibinde ölçüldüğü, 22.10.2009 tarihli tutanağa göre; 177/A no"lu bölmede satışı yapılan 60 adede denk 316,554 metreküp kayın ağacının kesiminin yapıldığı, kesimi yapılan ağaçlardan çıkan 200 ster Kn. lif yonga emvalinin rampada ölçüldüğü, Ünye Orman İşletme Müdürlüğü tarafından da bu emvalin taşınması için izin verildiği, yine 03.09.2009 tarihli tutanağa göre; kesilen ağaçlardan çıkan 112 adede denk 74,501 metreküp tomruk emvalinin kökü dibinde ölçüldüğü, 28.10.2009 tarihli tutanağa göre ise; 60 ster Kn. lif yonga emvalinin rampada ölçüldüğü,
22-29.11.2012 tarihinde suça konu ormanlık alanda yapılan keşif sonucunda düzenlenen 05.12.2012 tarihli teknik bilirkişi raporunda; suça konu yerlerin Kumru ilçesi, Konaklı köyünde bulunan 131 ada 1 no"lu orman parselinin içerisinde kaldığı, 197 no"lu bölmenin 22,6 hektar ve 177 no"lu bölmenin ise 11,7 hektar olduğunun belirtildiği,
29.02.2012 tarihli bilirkişi kurulu raporunda; 177 no"lu bölmede 116 adede denk 345,228 metreküp, 197 no’lu bölmede ise 272 adede denk 392,937 metreküp olmak üzere toplamda 388 adede denk 738,165 metreküp kayın ağacına ait dip kök tespitinin yapıldığı, Orman İdaresi ile aradaki farklılığın ağaç adedi açısından gözden kaçan ince çaplı ağaçlardan, miktar yönüyle ise ölçüm esnasındaki tecvizi hatalardan kaynaklanabileceğini, araçlarda yakalanan emval ile olay yerinde tespit edilen usulsüz kesimlere ait dikili miktarın uyum sağladığını, dava konusu suçun işlendiği yerin tamamının kadastrosu kesinleşmiş orman sınırları içinde kalan orman sayılan yerlerden olduğu, sanıkların şartname hükümlerine uymadığı, şartnamenin 31. maddesi gereği usulsüz kesilen ağaçlardan alıcı ve çalıştırdığı kişilerin sorumlu olduğunun belirtildiği,
26.04.2013 tarihinde Yaylak şirketine ait iş yerinde yapılan keşif sonucunda düzenlenen 02.05.2013 tarihli teknik bilirkişi raporuna göre; kamyonlarda ele geçen emvalin 2009 yılı Eylül-Ekim ayları içerisinde elde edildiği, sanığın dava konusu suçu Kumru ilçesi Konaklı köyü civarı 177-A ve 197 no"lu bölmelerde dikili ve yaş kayın ağaçlarından temin ederek işlediği,
Çalışma programı ve koruma faaliyetleri kayıt-takip cetvellerine göre; 02.12.2009’da 177 ve 197 no"lu bölmelerde usulsüz kesim yapıldığının tespit edildiği, bu tespitten önce 177 no"lu bölmede 28.10.2009, 197 no"lu bölmede ise 03.11.2009 tarihinde kontrol yapıldığı,
Anlaşılmaktadır.
Tutanak tanıkları ..., ... ve ... Mahkemede; suç zaptı ile tutanaklarda yer alan imzaların kendilerine ait ve içeriklerinin doğru olduğunu,
Tanık ... Mahkemede; kesim sürecinde araziyi şefle birlikte kontrol eden orman muhafaza memurlarından birisi olduğunu, suça konu bu iki bölme dışında başka sorumluluk bölgeleriyle de ilgilendiğini, personelin az olduğunu, bu bölmede kontrol yaptığı zamanlarda bir usulsüzlük görmediğini, bu bölmelere her nakliye kesiminde olmak üzere iki veya üç kez kontrole gittiğini, nakliyesine izin verip damga vurduğu her ağacın kesime ait ağaçlardan olduğunu, suça konu tarihlerde o bölmelerde vukuat olmadığını, buna ilişkin vukuat yoktur belgesi düzenlendiğini, sonrasında böyle bir belge düzenlendi ise bunu bilmediğini, ... ve ... ile kesim yapıldıktan sonra bir kaç kere kesim sahasına birlikte gidip tomrukları ölçtüklerini, onun dışında sahada görmediğini, kimi zaman iş yoğunluğundan dolayı nakliye tezkeresini şefliğin önünde verdiklerini ancak bunu yapmadan önce bu emvallerin kesim izni verilen yerden olup olmadığının denetimini yaptıklarını, yükletme yerinde aracı gördüklerini, uygulamada bir araç durdurulduğunda araçtaki emvaller damgalı yani izinli olduğu hâlde aracın nakliye tezkeresi yoksa bu durumda idari para cezasının uygulandığını, el koyma yapılmayacağını, bu olayda muavin kontrol yaptıktan sonra mühendis aracılığıyla araştırma yapacağını söylediğini, ayrıca sanık ..."un işçilerini usulüne uygun kesim yaparken gördüğünü ancak usulsüz kesim yaparken görmediğini,
İnceleme dışı sanık ... tanık sıfatıyla Mahkemede; suça konu yerde ağaç kesim işinde çalıştığını, olay yerinde ..."ı sadece bir kez gördüğünü, ormancı yetkililerle birlikte gelerek damgalı ağaçlara bakıp yetkililerle birlikte ağaçları damgaladıklarını, daha sonra ..."ı hiç görmediğini, kesim sahasına hiç gelmediğini, ...’un kendisine kesecek ağaçları gösterdiğini, kendisinin kestiği bütün ağaçların damgalı olduğunu, damgasız ağaç kesmediğini, sahada kendisinden başka kesim yapan kimse olmadığını, ... ve ...’un arasında herhangi bir anlaşma olup olmadığını bilmediğini, ..."un iddia ettiği gibi ağaçları yüklemeleri için vermediğini, kendisinin ağaçları kestikten sonra ormancıların sanıklara ağaçları yüklemesini söylediğini,
İnceleme dışı sanık ... tanık sıfatıyla mahkemede; suça konu mahalde ..."ın işçisi olarak çalıştığını, vazifesinin çalışan personele kesilen ağaçları göstermek ve düzeni sağlamak olduğunu, çalıştıkları esnada ...’ın belirli aralıklarla ormancı yetkilileri ile birlikte gelerek ağaçları kontrol ettiğini, kendileri ağaçları kestikten sonra yetkililerin gelerek ağaçları kontrol ettiklerini ve ağaçları nakletmelerine izin verdiklerini ancak personel azlığı sebebiyle ağaçları yükledikten sonra orman işletmeye götürdüklerini, orada nakliye tezkeresinin kesildiğini, kaçak kesildiği iddia edilen ağaçların damgalı ağaçların parçaları olduğunu, kesilen ağaçların köklerine damga vurulduğu için diğer kısımlara damga vurulmadığını, işleri bitip kesim sahasından ayrıldıktan yaklaşık 1 ay sonra bu ağaçların kesilmiş olduğunu, suçun kendileri üzerine atıldığını, ağaçları kimin kestiğini bilmediğini, çalışmaları sırasında kesinlikle kaçak kesim yapılmadığını,
Beyan etmişlerdir.
İnceleme dışı sanık ... aşamalarda benzer şekilde; ..."un yanında yevmiye usulü çalıştığını, hatırlamadığı bir zamanda Muammer Yaylak, ..., Kumru Orman İşletme Şefi, Ünye Orman İşletme Müdürü ve orman muhafaza memurları ile birlikte ormanlık alana gittiklerini, daha sonra Kumru Orman İşletme Şefi ve Ünye Orman İşletme Müdürü olduğunu söyleyen kişilerin kendisine ağaçların köklerinin dibini baltayla açtırdıklarını, numaralandırma ve damgalama işlemlerini yaptıktan sonra ormanlık alandan hep birlikte ayrıldıklarını, bir hafta sonra aynı kişilerin kendisine 1 adet el testeresi alıp gelmesini söylediklerini, testereyi alıp ormana gittiğinde şef ve müdürün kendisine 72 no"lu ağacı bulup kesmesini söyledikleri için ağacı kestiğini, daha sonra başka bir ağacın kesilmesini istedikleri için aynı işlemleri tekrarladığını, ... Kardeşler isimli firmada yevmiyeli olarak 2-3 ay kadar çalıştığını, çalıştığı süre içinde her gün orman muhafaza memurlarının kendilerini denetlediklerini ve kesilecek ağaçları söylediklerini, kendi başına ağaç kesmediğini, kendisinin diğer işçi arkadaşlarıyla birlikte talimat üzerine ağaç kestiğini, suçu kabul etmediğini,
İnceleme dışı sanık ... aşamalarda benzer şekilde; ... ile imzaladığı protokoller ile kesim işinin işçiliğini üstlendiğini, kesim işlerini Orman İşletme Şefliğinin kontrolü altında gerçekleştirdiğini, damgalı ağaçların kesildiğini, kamyonlarda bulunan emvalin damgalı ve usulüne uygun olarak kesilmiş olduğunu, odun vasfında olan ağaçlara damga vurulmasının söz konusu olmadığını, güvenlik ve yükleme işinin geç saatte bitmesi nedeniyle orman muhafaza memurunun gelemediğini, kamyonların orman işletme şefliğinin bulunduğu yere gelerek nakliye tezkeresi almak için yola çıktıklarını, Orman İşletmeye çok kısa bir mesafe kala araçların durdurulduğunu, daha önceden de bu gibi durumların yaşandığını, araçlarına el koyma işleminin 24.11.2009 tarihinde gerçekleştiğini, kaçak kesimlerin tespitinin ise 11.12.2009 tarihinde yapıldığını, işlerini bitirdikten sonra kaçak kesim yapıldığını, kaçak kesim yapmış olsaydı araçları peş peşe göndermeyeceğini, üzerine atılı suçu kabul etmediğini,
İnceleme dışı sanık ... Mahkemede; kendisinin sadece nakliyeci olduğunu, kendisine verilen ağaçları taşıdığını, naklettiği ağaçların damgalı olup olmadığını kontrol ettiğini ve hepsinin damgalı olduğunu, sadece tomruk vasfında olmayan kesilen damgalı ağaçların dallarını kilo tutması için taşıdıklarını, damgasız olduğu iddia edilen ağaçların bunlar olduğunu, Muharrem’in kendilerinden nakliye işini yapmalarını istediğini, kendilerine ağaçları ..."un verdiğini, bu ağaçları alarak ..."ın fabrikasına götürdüklerini, ...’ın kiloyu kontrol edip teslim aldığını, kendisinin sadece verilen talimatları yerine getirdiğini, ..., ... ve onların arasında yapılan protokolden haberi olmadığını, kesim yapılan sahada yeterli orman memuru olmadığı için bazen kesim sahasında bazen de orman işletme şefliğinde kendilerine nakliye tezkeresi verildiğini, bu nedenle tezkeresiz yola çıktıklarını, olay anında yaklaşık 25-30 kamyon ağacı ..."ın atölyesine götürdüklerini,
İnceleme dışı sanık ... Mahkemede; sadece nakliyeci olarak çalıştığını, ...’ın belirli aralıklarla Orman İşletme Şefliği yetkilileri ile birlikte gelerek damga işlerine baktığını ancak ağaçları teslim ederken ...’ın ağaçları kontrol ederek teslim aldığını, aracında yakalanan kaçak olduğu iddia edilen ağaçların damgalı ağaçların parçaları olup, kaçak kesimin söz konusu olmadığını, bazen kesim sahasında bazen de şeflikte kendilerine nakliye tezkeresi verildiğini, bu nedenle tezkeresiz yola çıktıklarını, olay anında yaklaşık 25-30 kamyon ağacı ..."ın atölyesine götürdüklerini,
Sanık ... Şefliğinde; üretim sürecinde bölmelere sadece rampadaki tomruk ölçülürken gittiğini ve saha içinde çok fazla gezmediğini, 197 no"lu bölmede 23.10.2009 tarihinde yapılan 181.025 metreküp kayın tomruk ölçümünden sonra maktaya hiç gitmediğini, bu tomruğun büyük bir kısmının atölyeye geldiğini, 24.11.2009 tarihinde nakliyesiz olarak maktadan gelen tomruk yüklü iki kamyonun da kendisinden habersiz olarak yükleme yapılıp yola çıktığını, kamyondaki tomrukların 24.11.2009 tarihi itibarıyla rampada kalan yaklaşık 60 metreküp mesahalı tomruğundan olduğunu çünkü olaydan bir gün önce ... ile görüştüğünde kendisinin 60 metreküp ağacı olduğunu söylediğini, usulsüz ve damgasız kesilen ağaçlardan haberi olmadığını, böyle bir talimat da vermediğini,
Mahkemede; Kumru Orman İşletme Şefliğince 2009 yılının 3. ve 5. aylarında yapılan ihalelere katılıp kazandığını ve söz konusu arazilerde kesim hakkını elde ettiğini ancak ... ile yaptıkları anlaşma gereği kesim ve taşıma işlerini ..."a devrettiğini, ... ağaçları kesip fabrikasına getirdiğini, kesim işine hiç karışmadığını, ağaçları kestikten sonra Zekai’nin kendisine haber verdiğini, kendisinin de ormancılarla birlikte ağaçları kontrol etmeye gittiğini, gerekli ölçümleri yapıp geri döndüğünü, usulsüz ağaç kesimi ile ilgili herhangi bir bilgisinin olmadığını, bu durumu orman mühendisi Mustafa Kıyak"tan öğrendiğini, aynı bölgeden üçüncü kamyonun nakliye tezkereli geldiği hususunun doğru olmadığını çünkü 3. kamyonun kendilerine ait olmadığını, kaçak kesilen ağaçlardan kendisinin sorumlu olmadığını, üzerine atılı suçlamayı kabul etmediğini,
Savunmuştur.
Uyuşmazlık konusunun isabetli bir biçimde çözümlenmesi için "ormandan ağaç kesme" suçunun unsurlarının incelenmesinde fayda bulunmaktadır.
6831 sayılı Kanun’un 91. maddesi;
“14 üncü maddenin (A) ve (B) bentleri ile yasak edilen fiillerden dikiliden ağaç kesenler, kökünden sökenler veya hayatiyetini sona erdirecek şekilde boğanlar, ağaçlardan yalamuk, pedavra, hartama çıkaranlar üç aydan beş yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır. Ancak suçun konusunun münhasıran yakacak nitelikte emval veren ağaç olması halinde, verilecek ceza yarı oranında indirilir.
Suçun konusunun fidan olması halinde birinci fıkraya göre verilecek ceza bir kat artırılır.
Fidan ekim sahasını bozan kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Birinci fıkradaki ağaç kesme ve sökme fiillerinin işlenmesinde motorlu araç ve gereçler kullanılması halinde verilecek ceza bir kat artırılır. Ancak, fidanlar hakkında bu hüküm uygulanmaz.
14 üncü maddenin (A) ve (B) bentleriyle yasak edilen ve yukarıdaki fıkralarda yazılı bulunmayan fiilleri işleyenlere, ikiyüzelli Türk Lirasından ikibin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Bu fiillerin, 3 üncü madde gereğince orman rejimi altına alınan yerlerde veya 23 üncü, 24 üncü ve 25 inci maddeler gereğince muhafaza ormanı veya milli park olarak ayrılmış ormanlarda işlenmesi halinde verilecek idarî para cezası beşyüz Türk Lirasından az olamaz. Bu fiilin konusunu oluşturan veya işlenmesi suretiyle elde edilen eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verilir.
Bu Kanunun 14 üncü maddesinin (A) ve (B) bentlerine muhalif hareket edenler orman sahipleri ise iki seneye kadar hapis ve adlî para cezasıyla cezalandırılır. Ancak kendi arazisi üzerinde tohum ekmek veya fidan dikmek suretiyle yetiştirilecek ormanların sahipleri yukarıdaki fıkra hükmüne tabi değildir.”,
Aynı Kanun"un 14. maddesi;
“Devlet ormanlarında:
A) Yetişmiş veya yetiştirilmiş fidanları kesmek, sökmek, ekim sahalarını bozmak, yaş ağaçları boğmak, yaralamak, tepelerini veya dallarını kesmek veya koparmak veya ağaçlardan yalamuk, pedavra hartama çıkarmak;
B) Dikili yaş veya kuru ağaçları kesmek veya bunları kökünden sökmek veya bunlardan kabuk veya çıra veya katran veya sakız çıkarmak, yatık veya devrik ağaçları kesmek veya götürmek, kök sökmek, kömür yapmak;
C) Palamut, ıhlamur çiçeği, her çeşit orman örtüsü, mazı kozalağı tıbbi ve sınai nebatları veya orman tohumlarını toplayıp götürmek;
D) Ormanlardaki göl, gölet, baraj ve derelerde dinamit atmak veya zehir bırakmak suretiyle avlanmak;
E) Ticaret amacıyla olmaksızın kendi ihtiyacı için toprak, kum ve çakıl çıkarmak;
Yasaktır.”,
108. maddesi ise;
“Orman mallarının bu Kanun hükümlerine aykırı olarak kesildiğini, taşındığını veya toplandığını bildiği halde; taşıyanlar, biçenler, işleyenler, kabul edenler, kullananlar, satanlar, satın alanlar veya bulunduranlar bir seneye kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
Birinci fıkrada yazılı fiillerin, ticarethane sahibi olsun olmasın, her türlü orman ürünü ticareti ile uğraşanlarla, kar maksadıyla aldıkları orman mallarını işleyerek her ne şekilde olursa olsun alet ve eşya haline dönüştürdükten sonra satanlar tarafından işlenmesi halinde, bir seneden yedi seneye kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Suçun konusunu oluşturan orman ürünlerinin değerinin azlığı göz önünde bulundurularak verilecek cezalar yarısına kadar indirilebilir.
Bu Kanunda yazılı suça konu olan her türlü orman emvali, nakil vasıtaları ve suç aletleri Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre müsadere edilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Görüldüğü üzere, Devlet ormanlarında yapılması yasaklanan fiiller 6831 sayılı Kanun’un 14. maddesinde gösterilmiştir. Aynı Kanun’un 91. maddesinde ise 14. madde ile yasaklanan fiillere yaptırım öngörülmüştür. 6831 sayılı Kanun’un 91. maddesinin 1. fıkrasında; 14. maddenin (A) ve (B) bentlerinde sayılanlardan, dikili yaş veya kuru ağaçları kesmek, kökünden sökmek, boğmak, yalamuk, pedavra ve hartama çıkarmak şeklindeki fiiller suç olarak kabul edilmiş, geri kalan fiiller ise aynı Kanun’un suç tarihinden sonra 14.04.2011 tarihli ve 27905 sayılı Resmî Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 11. maddesi ile değişik 91. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca kabahat olarak düzenlenmiştir.
6831 sayılı Kanun’un 91. maddesinin 1. fıkrasının 1. cümlesinde yapacak vasıflı ağaçlara karşı işlenen fiillerin yaptırımı belirlendikten sonra ikinci cümlesinde ise suçun konusu münhasıran yakacak emval veren ağaç olması hâlinde birinci cümleye göre verilecek ceza yarı oranında indirileceği belirtilmiştir. Suçun konusunun fidan olması hâlinde birinci fıkraya göre verilecek ceza bir kat artırılacaktır. Ayrıca birinci fıkradaki ağaç kesme ve sökme fiillerinin işlenmesinde motorlu araç ve gereçler kullanılması hâlinde de verilecek ceza bir kat artırılacaktır.
Orman mallarının bu Kanun hükümlerine aykırı olarak kesildiğini, taşındığını veya toplandığını bildiği hâlde; taşıyanlar, biçenler, işleyenler, kabul edenler, kullananlar, satanlar, satın alanlar veya bulunduranlar hakkında 6831 sayılı Kanun’un 108/1. maddesi hükümleri uygulanır. Ormandan izinsiz olarak kestiği emvali taşıyan, biçen, işleyen, kabul eden, kullanan, satan, satın alan veya bulunduran kişi hakkında ise TCK"nın 44. maddesinde düzenlenen fikri içtima kuralı gereğince sadece en ağır cezayı içeren 6831 sayılı Kanun"un 91. maddesinde düzenlenen ormandan ağaç kesme suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde;
Sanık ..."ın yetkilisi olduğu Yaylak Petrol ve Kerestecilik San. Tic. Ltd. Şti. tarafından Kumru ilçesindeki Devlet ormanının 197 no"lu bölmesinde 144 adet ve 177/A no"lu bölmesinde 60 adet dikili kayın ağacının kesme, sürütme ve taşıma işinin 18.03.2009 ve 12.05.2009 tarihlerinde ihale yoluyla alınmasından sonra 24.11.2009 tarihinde Ünye Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri tarafından ormanlık alana 5 dakika mesafede durdurulan ...ve... plakalı kamyonlardaki emvalin damgasız ve nakliye tezkeresiz olduğunun tespit edilmesi üzerine 197 ve 177/A no"lu bölmelerde yapılan inceleme ve keşif sonucunda toplamda 388 adet damgasız ağacın usulsüz şekilde kesildiği anlaşılan olayda;
Ünye Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri tarafından durdurulan... ve ...plakalı kamyon sürücüleri ... ve ..."un yetkililere emvalleri 197 no"lu açık artırmalı dikili satış üretim bölmesinden getirdiklerini beyan etmeleri,
04.06.2009 tarihli tutanağa göre, 197 no"lu bölmede ihalede belirtilen toplam ağaç miktarı olan 144 adet kayın ağacının, 22.10.2009 tarihli tutanağa göre ise 177/A no"lu bölmede ihalede belirtilen toplam ağaç miktarı olan 60 adet kayın ağacının tamamının kesilmiş olduğu ve 197 no"lu bölmenin 09.04.2009, 177/A no"lu bölmenin ise 04.06.2009 tarihlerinde sanığa teslim edilmesine rağmen müşteri bulunamaması ve nakliyat işlerinin tamamlanamaması gerekçesiyle sanık tarafından son olarak 26.10.2009 tarihinde ek süre talebinde bulunulduğu, 177/A no"lu bölme için 01.12.2009, 197 no"lu bölme için 05.12.2009 tarihine kadar ormanlık sahada çalışmak için ek süre alındığı hususları dikkate alındığında; 197 no"lu bölme için 04.06.2009, 177/A no"lu bölme için ise 22.10.2009 tarihinde ihalede belirtilen tüm ağaçların kesilmesine rağmen sanık tarafından 26.10.2009 tarihinde ek süre talebinde bulunularak 25.11.2009 tarihli arazi inceleme tutanağı ile 03.12.2009 tarihli arazi inceleme raporu ve usulsüz kesim tespit tutanaklarına göre 10-15 gün önce kesim yapıldığının belirlenmesi, böylece sanığın kesim işlemini bitirmesine rağmen süre talep ederek ihale yoluyla kesim işini aldığı ormanlık alanda Kasım ayının ortalarına kadar usulsüz kesim yaptırmaya devam etmesi,
İlgili orman bölmelerinde usulsüz kesim yapıldığının tespit edildiği sırada izin verilen damgalı ağaçlara veya parçalarına herhangi bir yerde rastlanılmaması,
Açık artırmalı dikili satış şartnamesinde damgasız ve usulsüz ağaç kesildiği takdirde 6831 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı ve teslim alınan alandaki usulsüzlüklerin faili bulunamadığında bu bölmeyi teslim alanların müteselsil sorumlu olacaklarının belirtilmesi,
Protokolle ağaçların kesilmesi, sürütmesi ve nakliyesi işlerini sanığın ..."a yaptırmasına rağmen kesilen orman emvalinin sanığa ait iş yerine teslim edilecek olması,
Sanığın; 24.11.2009 tarihinde yakalanan kamyonlarda bulunan tomrukların kesim bölmesinde geriye kalan orman emvalinden olduğunu, kamyonların yakalanmasından bir gün önce ... ile görüştüğünü ve 60 metreküp ağacı olduğunu söylediğini, iki kamyonun kendisinden habersiz olarak yüklendiğini, aynı bölgeden geçen üçüncü kamyonun nakliye tezkereli geldiği ve kendilerine ait olduğu hususlarının doğru olmadığı yönündeki beyanı dikkate alındığında, ele geçirilen iki kamyon içerisindeki emvalin kendisine ait olduğunu kabul ettiğinin anlaşılması,
Kamyon sürücüleri olan inceleme dışı sanıklar ... ve ..."un yaklaşık 25-30 kamyon ağacı sanığın atölyesine teslim ettiklerini, sanığın ağaçları bizzat kontrol ederek teslim aldığını, inceleme dışı sanık ..."un protokolle kesim işinin işçiliğini üstlendiğini ve sanığın işçisi olarak çalıştığını, inceleme dışı sanık ..."un ise sanığın kendilerinden nakliye işini yapmalarını istediğini beyan etmeleri,
Nakliye döküm listelerine göre sanığın ihale ile aldığı bölmelerdeki emvali nakletmek için ele geçirilen iki kamyonun bir çok kez kullanılması,
Kaçak orman emvallerini Ünye Orman İşletme Müdürlüğünden teslim alan Kumru Orman İşletme Şefliğinde görevli orman muhafaza memuru ... hakkında teslim aldığı damgasız emvalleri damgalaması sebebiyle suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçundan kamu davası açıldığı ve yargılama sonucunda hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğinin anlaşılması,
Üretim ve nakliye memuru ..."ın 20 günden fazla bir süredir rampaya gelmediğini ve denetim yapmadığını beyan etmesi ile çalışma programı ve koruma faaliyetleri kayıt-takip cetvellerine göre 177/A no"lu bölmenin 28.10.2009, 197 no"lu bölmenin ise 03.11.2009 tarihlerinde kontrol edilmesi ve 02.12.2009 tarihine kadar herhangi bir denetimin yapılmaması,
29.02.2012 tarihli bilirkişi raporunda araçlarda yakalanan emval ile olay yerinde tespit edilen usulsüz kesimlere ait dikili miktarın uyum sağladığının ve şartnamenin 31. maddesi gereği usulsüz kesilen ağaçlardan alıcı ve çalıştırdığı kişilerin sorumlu olduğunun belirtilmesi,
Kesim yapılmasına izin verilen orman emvalinin kaç metreküp olduğunun şartnamede belirlenmiş olması ve kaçak olarak kesimi yapılan orman emvalinin sanık tarafından protokolde belirtilen Çamsan isimli şirkete satılması zorunlu olmadığı gibi satılsa dahi kaçak kesim yapılan orman emvalinin kayıtlara geçirilmesinin de hayatın olağan akışına aykırı bulunması sebebiyle itirazda belirtilen eksik hususların araştırılmasına gerek olmaması,
Tüm hususlar göz önüne alındığında; ihalede belirtilen miktardaki ağaçların kesilmesine rağmen sanığın bir çok defa 30 günlük ek süre talep ederek kaçak orman emvalinin yakalandığı tarihten 10-15 gün öncesinde 388 adet izinsiz ve damgasız ağacın kesilmesine iştirak ettiği ve kesim işini yapan inceleme dışı sanıklar ... ve ... ile nakliye işini yapan ... ve ... ile birlikte hareket ettiğinin anlaşılması karşısında, eksik araştırmaya dayalı olarak hüküm kurulmadığı kabul edilmelidir.
Bu itibarla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.
Çoğunluk görüşüne katılmayan bir Ceza Genel Kurulu Üyesi; "itirazın kabulüne karar verilmesi gerektiği" düşüncesiyle karşı oy kullanmıştır.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının REDDİNE,
2- Dosyanın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİ EDİLMESİNE, 12.09.2019 tarihinde yapılan müzakerede oy çokluğuyla karar verildi.