Mahkemesi :İş Mahkemesi



Asıl ve birleşen davalar, itirazın iptali ve icra inkar tazminatına hükmedilmesi, istemine ilişkindir.
Mahkemece, asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne, karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki dava da, davacının, ...A.Ş. Mensupları ... ile ... A.Ş. Mensupları .... Güvenlik ve Yardımlaşma Vakfı üyesi olan babasının, 20.01.2003 tarihinde vefatı üzerine, hak sahibi sıfatıyla, 01.02.2003 tarihinden itibaren, her iki vakıftan da ayrı ayrı, ölüm aylığı aldığı, anlaşılmaktadır. Davacı ölüm aylığının devamı amacıyla, lisans eğitimine devam ettiğine dair, 18.11.2008 tarihinde .... Normal Üniversite Uluslararası Programlar Bürosu tarafından düzenlenen ve 25.10.2008 den 17.01.2009 tarihine kadar ...ce eğitim aldığını belirtir belgeyi, davalı ...a ibraz etmiş, ancak davalı ...ca, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa uyarınca yayınlanan genelgeler nazara alındığında “Yabancı ülkelerde öğrenim gören öğrencilerden; öğrenim belgesi (onaylı Türkçe tercümeli) veya bulunduğu ülkenin ... Konsolosluğundan alacağı belge ile ...veya ... Bakanlığından denklik belgesi” ibraz edilmesi gerektiği, bu nedenle Vakfa ibraz edilen belgenin belirtilen koşulları taşımadığından, koşulları taşıyan öğrenim belgesi ibraz edilene kadar ölüm aylığına verilemeyeceği belirtilmiştir. Daha sonra davacı tarafından, ... Bakanlığı Yükseköğretim Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen 25.9.2009 tarihli özel öğrenci tanıma fişi belgesi ibraz edilmiş, belirtilen belgede davacının Tianjin Normal Üniversitesinde 25.11.2008 tarihinde eğitime başladığı seviyesinin lisans olduğu belirtilmiş, ancak belge denklik belgesi olmadığından bahisle davalı ...ca yine ölüm aylığının devamına yönelik talep kabul edilmemiştir. Bunun üzerine davacı tarafından, ... ve ... İş Bankası ile ilgili ... aleyhine... 12. İş Mahkemesi’nin E. 2009/345 sayılı dosyasıyla açılan davada; denklik belgesinin okullara değil, diplomalara verildiği ve halen ... Halk Cumhuriyeti ... Normal Üniversitesinde 2. sınıfta yüksek
öğrenim gördüğü, ...’na ait Genelge uyarınca aylığın kesilmesine ilişkin istemin iptali ile 15.01.2009 tarihinden itibaren ödenmeyen 4 aylık yetim aylığı 2.400,00 TL’nin yasal faiziyle birlikte davalı ...dan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. ... 12. İş Mahkemesince alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne; davacının 25.10.2008-17.01.2009 tarihleri arasında ...’de dil eğitimi gördüğünü belgelediğinden, yetim aylığının kesilmesine ilişkin işlemin iptaline, davacıya 05.01.2009 tarihinden itibaren ödenmesi gereken yetim aylığının taleple bağlı kalınarak 2.400,00 TL’nin ay be ay ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalı ...dan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir. Davanın kabulü yolunda verilen 04.04.2012 gün ve E. 2009/345, K. 2012/142 sayılı karar; ...’ca ... yönünden davanın husumet yönünden reddi ile ücreti vekalete hükmedilmesi gerektiği yönünden, davalı ...ca ise esastan temyiz edilmiştir.Yargıtay 10. HD’nun 25.09.2012 gün ve E. 2012/15380, K. 2012/16255 sayılı “düzeltmeli onama” kararıyla davalı ...ın tüm temyiz sebepleri reddedilip karar, ... yararına düzeltilmiştir. Davacı bunun üzerine, iş bu davayı açarak asıl davada, Vakıfça davacının eğer aylık almaya devam etseydi ne kadar aylık alacak olduğuna dair ... 12. İş Mahkemesine ibraz ettiği belgeye dayanarak, Nisan 2009 ile Mayıs 2012 tarihleri arasında aldığı yetim aylığı ve aylığa işlemiş faiz olmak üzere toplam 30.487,12 TL lik kısmının tahsili i... başlattığı icra takibine itiraz üzerine itirazın iptali ve icra inkar tazminatına hükmedilmesini, birleşen dava da ise, kardeşi ..."ın talep edilen tarihlerde daha fazla ölüm aylığı aldığından bahisle, 05.05.2009 tarihinden itibaren kardeşinin aldığı aylıklar ile Vakıfça belirtilen aylıklar arasındaki faiziyle birlikte 9.577,58 TL"lik farkın tahsili i... başlatılan icra takibine itiraz üzerine itirazın iptali ve icra inkar tazminatına hükmedilmesini, talep etmiştir. Mahkemece ... 12. İş Mahkemesinin kabul kararının kesinleştiğinden bahisle ve alınan bilirkişi raporu doğrultusunda, asıl davanın kısmen kabulü ile takibin 30.289,84 TL üzerinden devamına, yine birleşen davanın da kısmen kabulü ile takibin 8.559,76 TL üzerinden devamına, karar verilmiştir.
...A.Ş. Mensupları Emekli Sandığı Vakfı Vakıf Senedinin II. Kısım da yer alan Vakıfça yapılacak yardımlar başlığı altında yer alan 28.maddeye göre, Sosyal Güvenlik Yardımları Vakıf üyelerine veya hak sahiplerine Sosyal Sigortalar Mevzuatına göre sosyal güvenlik yardımı yapılacağı, yine ilgili Vakıf Senedininin 3.maddesinde, Vakıf Senedinde hüküm bulunmadığı hallerde Sosyal Sigortalar Kanunu veya yerine kaim olacak kanunun uygulama alanı bulacağı, belirtilmiştir. Bu haliyle ... AŞ Mensupları Emekli Sandığı Vakfı Vakıf Senedine tabi olarak hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıklarında, Sosyal Sigortalar Mevzuatı esas alınacaktır.
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun tanımların yer aldığı 3. maddesinde, bu Kanunun uygulanmasında hak sahibinin; sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babasını ifade ettiği bildirilmiş, 32. maddesinde, ölüm sigortasından sağlanan haklardan birinin ölüm aylığı bağlanması olduğu açıklanmış, 34. maddesinde ise hak sahiplerini oluşturacak olan eş, çocuklar, anne ve baba yönünden aylık tahsis şartlarına yer verilmiş, ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması başlıklı 34.maddesinin 5754 sayılı Yasa"nın 21.maddesi ile değişik “b” bendinde ise “bu kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan … her birine %25"i … oranında aylık bağlanacağı” belirtilmiştir.
Öte yandan, ... A.Ş. Mensupları...Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakıf Senedinin, Vakfın Yararlanacakları başlıklı 4. maddesinin “ı” bendinde, “Vakıf yararlananın Vakıf Mevzuatı kapsamında ölüm aylığı veya geliri bağlanan dul eşi, yetim çocukları ile ana ve babası diğer hak sahipleri” vakıf yararlananları olarak gösterilmiştir. Senedin, 28. maddesinde ise ölüm halinde hak sahiplerine aylık bağlanacağı, belirtilen aylıkların şartları, nitelikleri, süreleri, aylık oran ve miktarı ve bunlardan kimlerin yararlanacakları yönetmeliklerle belirleneceği düzenlenmiştir. Muzan Sosyal Güvenlik Hakları Yönetmeliğinin 10. maddesinin A) Diğer hak sahipleri başlığının ilk fıkrasında ise hak sahipliği kavramı irdelenmiş ve vakıf yararlananın ölümü halinde aylık veya toptan ödemeden faydalanacaklar olanların, yararlananın dul eşi, çocukları, geçimleri Vakıf yararlananı tarafından sağlandığı belgelenen ana ve babası olduğu belirtilmiştir. Aynı maddenin devamında yetim aylığından faydalanacak hak sahipliği koşulları belirtilmiş, Dul ve Yetim Aylığının Tespiti başlıklı C) bendinde ise “bu maddeye göre tespit edilecek aylığın a)Ölen Vakıf yararlananının dul eşine %50 si, yetim aylığı alan çocuğu bulunmayan dul eşin %75"i, b) Aylığa hak kazanan yetim çocukların her birine %25"i … oranında aylık bağalanır” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıdaki bilgiler ışığı altında, öncelikle yaşamını yitiren davalı Vakıf üyesinin, davalı ...dan dul ve ölüm aylığı alan hak sahipleri ayrı ayrı belirlenmeli, aylık alan hak sahipleri ile birlikte davacının alabileceği ölüm aylıkları her iki Vakfın Vakıf Senedi ile Vakıf senetlerince Sosyal Güvenlik Mevzuatına atıf yapıldığı hallerde, ilgili Sosyal Güvenlik Mevzuatı da göz önünde bulundurularak ay be ay tek tek hesaplanmalı, varılacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki ilkeler tutulmaksızın, hatalı değerlendirme ile, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmü BOZULMASINA, temyiz harcının istem hâlinde davacıya ve davalılara iadesine, 12.05.2016 gününde oybirliği ile karar verildi.