MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ


TÜRK MİLLETİ ADINA


Taraflar arasında görülen davada ... 2. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesince verilen 17/11/2016 tarih ve 2014/217 E -2016/404 K sayılı kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair ... Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesince verilen 06/04/2017 tarih ve 2017/250-2017/310 sayılı kararın Yargıtayca duruşmalı olarak incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, duruşma için belirlenen 05.03.2019 günü başkaca gelen olmadığı yoklama ile anlaşılıp hazır bulunan davacı vekili Av.... dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalı şirket ile aynı ortaklık yapısına sahip olan dava dışı Misyon Eğitim Hizmetleri Limited Şirketi"nin işlettiği Yargı Akademi Dershanesinde matematik öğretmeni olarak çalışan müvekkilinin, çalıştığı süre içerisinde hazırladığı kitapların, müvekkili bu işten ayrıldıktan sonra, davalı şirket tarafından, müvekkilinin adının kitaplardan çıkarılmak suretiyle basım ve dağıtımının yapıldığını, hatta bazı fikri ürünlerinin müvekkilinden habersiz kitap haline getirilip yayınlandığını, anılan eserler üzerinde mali hakların kullanılma yetkisi ile eserlerin umuma arz yetkisinin müvekkilinde olmasına karşın bu haklarının ihlal edildiğini, davalı tarafından müvekkiline yapılan ödemelerin dava konusu eserlere ilişkin olmadığını ileri sürerek, FSEK"in 68. maddesi uyarınca, "ALES SORU BANKASI 2009" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2009 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "ALES SORU BANKASI 2010" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "ALES SORU BANKASI 2012" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "ALES SORU BANKASI 2013" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2013 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "ALES SORU BANKASI 2014" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2014 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS 15 FASİKÜL DENEME SINAVI 2009" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2009 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS 15 FASİKÜL DENEME SINAVI 2010" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS YAPRAK TEST 2009" adlı kitap için şimdilik 100,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2009 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS YAPRAK TEST 2010" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS YAPRAK TEST 2011" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS YAPRAK TEST 2012" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS YAPRAK TEST 2013" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2013 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS YAPRAK TEST 2014" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2014 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS SORU BANKASI 2009" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2009 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS SORU BANKASI 2010" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS SORU BANKASI 2011" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS SORU BANKASI 2012" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS SORU BANKASI 2013" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2013 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS SORU BANKASI 2014" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2014 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "KPSS GENEL KÜLTÜR GENEL YETENEK SORU BANKASI 2010" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile; "DGS KONU ANLATIMLI 2010" adlı kitap için şimdilik 10,00 TL telif tazminatı ve 1.000,00 TL manevi tazminatın, 01.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... Pazarlama San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili, dava konusu eserlerin editöryal eser niteliğinde bulunup, yazarının dava dışı ... olduğunu, mühendis olan davacıdan sadece redaksiyon ve tashih hizmeti alındığını, karşılığı olan bedelin de her biri 6.000,00 TL bedelli, 2009 yılının 10, 11 ve 12. aylarında keşide edilen çek ile ödendiğini, müvekkili ile davacı arasında herhangi bir sözleşme olmadığını, davacının eser sahibi olmadığını, müvekkilinin, lisans aldığı Misyon Eğitim Hizmetleri Limited Şirketi"nin ve onun editörü olan ... ile yaptığı sözleşme uyarınca yargılama konusu eserleri yayınladığını, bazı kitapların ilk basılarından davacının adının eser sahipleri arasında gösterilmesinin sehven olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunmalar, tanık anlatımları ve teknik yönden benimsenen, hukuki yönden benimsenmeyen bilirkişi raporuna göre, dava konusu kitapların basım tarihleri ve atılı eylemlerin niteliğine göre, zamanaşımı sürelerinin dolmadığı, zira telif tazminatı isteminin zaten on yıllık zamanaşımına tabi olduğu, manevi tazminata neden olduğu ileri sürülen manevi hak ihlallerinin süreklilik arz edecek biçimde kesintisiz şekilde devam ettiği, süreklilik arzeden eylem için zamanaşımı süresinin işlemeyeceği, dava tarihine kadar zaten sürelerin dolmadığı, yargılama konusu ürünlerin fikrî bir çaba ürünü, ilim eseri mahiyetinde oldukları, birçok yazar tarafından kaleme alınıp, birlikte vücuda getirildiği, eserin kısımlara ayrılması mümkün olmadığından eser birliği mahiyetinde bulunduğu, anılan eserlerin dava dışı Misyon Eğitim Hizmetleri Limited Şirketi bünyesinde öğretmen yahut eğitimci gibi sıfatlarla çalışan kişiler tarafından öğretmenlik veya eğitimcilik görevlerinden bağımsız olarak vücuda getirildiği, bu nedenle FSEK"in 18. maddesi hükmünün olaya uyarlığının bulunmadığı, dava dışı Misyon Eğitim Hizmetleri Limited Şirketinin, eserin oluşturulmasına olanak sağlayacak materyalleri, ortak çalışma alanlarını hazır etme, çalışmalar karşılığında alınacak ücretleri ödeme, editörü tayin etme gibi tüm lojistik destek ve alt yapıyı sağladığı, yazarların öğretmenlik veya eğitimcilik vazifesi karşılığı aldığı ücretler dışında yaptıkları katkı oranında ayrıca ücretler aldıkları, anılan eserlerin her baskıda ekleme ve çıkarma şeklinde işlemlere tabi tutuldukları, değişen eğitim protokollerine uygun olarak yenilendikleri, her bir basım anılan şirketin aynı veya farklı bir editör belirleyip, eserlerin gözden geçirilmesini ve yenilenmesini temin ettiği, bu sırada eski yazarlar yanında başka yazarların da görev aldığı, bu şekilde yeni baskının hazır edildiği, ancak eserlerin yine eser birliği mahiyetini koruduğu, FSEK"in 10/son maddesi uyarınca, dava konusu eserlerin mali haklarının kullanılma yetkisinin eser sahiplerini bir araya getiren dava dışı anılan şirkete ait olduğu, yazarların talep edebileceği mali karşılığın organizasyondaki hizmetlerinin karşılığı olan ücret olabileceği, ancak mali hakların veya kullanım yetkisinin sahibi olmadıklarından anılan eserler ile ilgili gerçekleşecek çoğaltma, yayma gibi eylemler için kendilerinden izin alınmasının gerekmediği, sadece hak sahibi şirketin vereceği iznin yeterli olacağı, FSEK"in 68. maddesine dayalı telif tazminatı isteminde de bulunamayacakları, mali hakların kullanılması bakımından davalının eyleminin hukuka uygun bulunduğu, ancak, FSEK"in 10/son maddesi kapsamında hazırlanmış dahi olsa, eser ile ilgili manevi haklar sahibinin, eseri vücuda getiren yazarlar olarak kalmaya devam edeceği, dava dışı anılan şirketin, mali hakların kullanılması için gerekli olduğu ölçüde manevi hakları da kullanabileceği, dava konusu eserlerin tamamının ilk basılarında eser sahibi olarak davacı adına yer verildiği, davacının adı ile anılan eserlerin kamuya sunulmuş ve yayımlanmış olmasına göre, davacı lehine iştirak halinde eser sahipliği karinesinin doğduğu, davacının adı ile yayımlanan eserler yönünden davacının eser sahibi olarak kabul edilmesinin zorunlu bulunduğu, davalı şirketin "ALES SORU BANKASI 2012", "ALES SORU BANKASI 2013", "ALES SORU BANKASI 2014", "DGS YAPRAK TEST 2011", "DGS YAPRAK TEST 2012", "DGS YAPRAK TEST 2013", "DGS YAPRAK TEST 2014", "DGS SORU BANKASI 2012", "DGS SORU BANKASI 2013", "DGS SORU BANKASI 2014" isimli eserlerin önceki basılarında davacı ismine yer verilmiş olmasına karşın, belirtilen basılarda davacı adının çıkarıldığı ve bu suretle adın bildirilmesi konusundaki manevi hakkına tecavüz edildiği, manevi hakkı tecavüze uğrayan eser sahibinin, manevi tazminat talep hakkının bulunduğu, tazminat miktarının eserlerin niteliği, ihlalin boyutu ve tarafların durumuna göre her bir bası için 500,00 TL olarak belirlenmesinin hakkaniyete uygun olacağı, davalının tacir olması eylemin ticari faaliyet çerçevesinde gerçekleşmesine göre manevi tazminata istem tarihlerinden itibaren avans oranları üzerinden temerrüt faizi işletilmesinin gerekli bulunduğu, zaten anılan eserlerin niteliği gereği güncelliğinin her basıda gözetilmesinin gerektiği, mali hakları kullanma yetkisine sahip olan kişinin çoğaltma, işleme ve yayım tekniği gereği zaruri görülen değiştirmeleri yapma yetkisinin yasadan doğduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile, davacının iştirak halinde eser sahibi olduğu eserden adının çıkarılması ve anılan eserin bu şekilde kamuya sunulması sebebiyle FSEK "in 15 ve 70/1 maddeleri uyarınca, "ALES SORU BANKASI 2012" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2012, "ALES SORU BANKASI 2013" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2013, "ALES SORU BANKASI 2014" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2014, "DGS YAPRAK TEST 2011" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2011, "DGS YAPRAK TEST 2012" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2012, "DGS YAPRAK TEST 2013" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2013, "DGS YAPRAK TEST 2014" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2014, "DGS SORU BANKASI 2012" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2012, "DGS SORU BANKASI 2013" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2013, "DGS SORU BANKASI 2014" isimli eser için 500,00 TL manevi tazminatın 01.01.2014 tarihlerinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazla istemlerinin reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu"nun 10/son maddesi hükmüne göre, birden fazla kimsenin iştiraki ile vücuda getirilen eserin, ayrılmaz bir bütün teşkil ediyorsa bir sözleşmede veya hizmet şartlarında veya eser meydana getirildiğinde yürürlükte olan herhangi bir yasada aksi öngörülmediği takdirde birlikte eser üzerindeki hakların eser sahiplerini bir araya getiren gerçek veya tüzel kişi tarafından kullanılacağı, kabul edilen manevi tazminat miktarının eserlerin niteliği, ihlalin boyutu ve tarafların durumuna göre hakkaniyete uygun olduğu gerekçesi ile taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esas yönünden reddine karar verilmiştir.
Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.
(1) Davalı vekili tarafından temyize cevap dilekçesi olarak ibraz edilen ancak niteliği itibariyle katılma yoluyla temyiz dilekçesi olarak kabul edilerek bu doğrultuda değerlendirmeye tabi tutulan dilekçe temyiz defterine kaydedilmediği gibi, temyiz harcının yatırıldığına dair makbuza da dosya içerisinde rastlanmamıştır.
Temyiz dilekçesinin verilme usulü, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 434. maddesinde açıklanmış olup, buna göre temyiz dilekçesinin temyiz defterine kayıt ettirilip, temyiz harcının yatırılmış olması gerekmektedir. Davalı vekili tarafından bu işlemlerin yapılmadığı anlaşılmıştır. Temyiz defterine kayıt ettirilip, harcı alınmayan temyiz dilekçeleri bakımından çözüm getiren 21.05.1985 gün ve 1984/5 Esas, 1985/1 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı"nda, harca tabi olmasına rağmen hesap edilip ilgilisinden alınmadan temyiz defterine kaydedilen temyiz dilekçeleri hakkında da HUMK"nın 434/3. maddesinde öngörülen eksik harç ödenmesi ile ilgili işlemin kıyasen uygulanması ve bu durumda temyiz isteminin, temyiz defterine kaydedildiği tarihte yapılmış sayılması gerektiği açıklanmıştır.
Buna göre, somut olayda, temyiz defterine kayıt da bulunmadığından, bu İBK’nın uygulanması mümkün olmayıp, davalı vekili tarafından bu işlemler yapılmaksızın verilmiş temyiz dilekçesine konu temyiz isteminin reddine karar verilmesi gerekmiştir.
(2) Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre taraflarca yapılan istinaf başvurusunun HMK"nın 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin katılma yoluyla temyiz isteminin REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz isteminin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK"nın 370/1. madddesi uyarınca ONANMASINA, HMK"nın 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı bakiye 13,00 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 07/03/2019 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.