Danıştay 10. Daire 2015/3116 Esas 2020/6510 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/3116
Karar No : 2020/6510

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, davalı idare tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi No:… adresinde faaliyet gösteren "… Kreş ve Gündüz Bakımevi"nin sahibi olan davacı tarafından, söz konusu kreşin Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik uyarınca başka bir adrese naklinin yapılması ve taşınılması düşünülen adres bilgilerinin en geç bir ay içerisinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının işletmekte olduğu kuruluşun 25/11/2010 tarihli açılış izin belgesine istinaden mevzuata uygun olarak faaliyetine devam ettiği, dava konusu işleme dayanak teşkil eden Yönetmelik hükümlerinin ise 06/07/2011 tarihinde yürürlüğe girdiği, bu durumda davacının işletmeciliğini yaptığı kuruluşun yakınında (100 metreden daha yakın) "… Kahvehanesi ile … Büfe" isimli alkollü içki satan mekan bulunduğundan bahisle Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 8/A-f maddesi uyarınca adı geçen kuruluşun başka bir adrese naklinin yapılması ve taşınılması düşünülen adres bilgilerinin en geç bir ay içerisinde Muğla Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirilerek nakil işlemlerinin başlatılması gerektiğine ilişkin işlemde kazanılmış hak ilkesine, hakkaniyete ve hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, korumaya değer ve meşru olmayan durumlarda kazanılmış hakkın söz konusu olamayacağı, genel ahlak, genel sağlık ve kamu düzeninin gerektirdiği hallerde, kişilerin sonradan ortaya çıkan hukuki duruma adapte olmak yerine, önceden belirlenmiş veya eksik bırakılmış alanlarda kazandıkları hakları, sonraki değişiklikler, yok sayılarak kamu yararına aykırı olarak ebediyen kullanmalarının beklenilemeyeceği, bu durumun toplumsal hakların korunmasını da esas alan kazanılmış hak kavramının manasına ve ruhuna aykırılık teşkil edeceği, Yönetmeliğin Geçici 4. maddesine göre, davacıya ait kreşin fiziki koşullarının 1 yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilmesi gerektiği, davaya konu işyeri ile alkollü içki satan iki işyerinin arasındaki mesafelerin, 54 ve 58 metre olarak tespit edildiği, davaya konu işyerinin sıradan bir özel kuruluş olmadığı, 2828 sayılı Kanun'da tanımı yapılan sosyal hizmet işlevi gören bir kuruluş olduğu, ilgili Yönetmelik hükmünün iptal edilmediği sürece uygulanması gerektiği, kazanılmış hak yönüyle yapılacak değerlendirmenin, Yönetmeliğin Geçici 4. maddesinin iptali istemiyle açılan ya da açılacak bir davada, Danıştay tarafından yapılması gerektiği, kamusal yararın üst düzeyde olduğu böylesi bir durumda, bireysel faydalara öncelik verilmesinin, kamu hukukunun varlık nedenine aykırılık teşkil ettiği, ilgili Yönetmelikle getirilen mesafe koşulu ile çocuk haklarının ve kamu yararının gözetildiği, bu nedenle İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
06/07/2011 tarihinde yürürlüğe giren Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan ana Yönetmeliğe eklenen 8/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; "Kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması zorunludur. Binaların birden fazla kapısı varsa en yakın kapı esas alınır." düzenlemesine, 26. maddesi ile eklenen Geçici 4. maddesinde de; " Bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce açılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacıya ait kreşin, 06/07/2011 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik Yönetmeliği ile 08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Ana Yönetmeliğe eklenen 8/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi ile Geçici 4. maddesi uyarınca, yakınında bulunan alkollü içki satışı yapan iki adet işyeri ile olan mesafesinin 100 metreden az olduğunun tespit edilmesi nedeniyle başka bir adrese naklinin yapılması ve taşınılması düşünülen adres bilgilerinin en geç bir ay içerisinde müdürlüğe bildirilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Ancak, söz konusu değişiklik hükümlerini içeren 08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Ana Yönetmelik, 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri İle Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş Ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 53. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri İle Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin "Başvuru ve istenecek belgeler" başlıklı 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde; "Binanın trafik emniyetinin olduğuna ve alkollü içki tüketilen ve satılan yerler ve genel ahlâk kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları ile arasında, en az 100 metre mesafe bulunduğuna dair, il veya ilçe emniyet müdürlüğünden alınacak rapor" hükmüne, "Kuruluş binası ve yeri" başlıklı 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde ise; "Kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması zorunludur. Binaların birden fazla kapısı varsa en yakın kapı esas alınır." hükmüne, Geçici 2. maddesinin birinci fıkrasında ise; "Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir." hükmüne yer verilmiştir.
30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılan davada; Dairemizin 27/02/2020 tarih ve E:2015/1982, K:2020/955 sayılı kararıyla, "dava konusu yönetmeliğin yayımından önceki mevzuat uyarınca, fiziki koşulları sağlamış, usulüne uygun olarak faaliyet ruhsatı almış ve halen faaliyete devam eden kuruluşların, dava konusu yönetmelikte yer alan "kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması" şartını sağlamalarının istenmesine ilişkin geçici 2. maddede, kuruluşların kazanılmış haklarının korunmaması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığından geçici 2. maddenin anılan kısımlarının iptali gerektiği sonucuna ulaşılmıştır." şeklinde gerekçeye yer verilmek suretiyle Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptaline karar verilmiştir.
Bu durumda, 06/07/2011 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik Yönetmeliği ile 08/10/1996 tarih ve 22781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Ana Yönetmeliği tamamen yürürlükten kaldıran 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin, yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşların, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getireceğine dair mülga Yönetmeliğin Geçici 4. maddesi ile aynı kuralları ihtiva eden Geçici 2. maddesinin, kuruluşların kazanılmış haklarının korunmadığı gerekçesiyle yukarıda belirtilen Daire kararıyla iptaline karar verilmesi karşısında davalı idarenin temyiz isteminin reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 17/12/2020 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.


(X)-KARŞI OY :
Dava, Muğla ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi No:… adresinde faaliyet gösteren "… Kreş ve Gündüz Bakımevi"nin sahibi olan davacı tarafından, söz konusu kreşin Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik uyarınca başka bir adrese naklinin yapılması ve taşınılması düşünülen adres bilgilerinin en geç bir ay içerisinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirilmesine ilişkin 04/04/2014 tarih ve 3069 sayılı işlemin iptal istemiyle açılmıştır.
06/07/2011 tarihinde yürürlüğe giren Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan ana Yönetmeliğe eklenen 8/A maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; "Kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması zorunludur. Binaların birden fazla kapısı varsa en yakın kapı esas alınır." düzenlemesine, 26. maddesi ile eklenen Geçici 4. maddesinde de; " Bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce açılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, Muğla ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi No:109 adresinde faaliyet gösteren "… Kreş ve Gündüz Bakımevi" adlı kuruluş için 25/11/2010 tarihinde davacı … adına "açılış izin belgesi" düzenlendikten sonra 06/07/2011 tarihinde yürürlüğe giren ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 8/A-f maddesinde; kuruluş ile alkollü içki satılan yerler arasında en az 100 metre mesafenin bulunması, Geçici 4. maddesinde ise; bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce açılmış olan kuruluşların, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmesi gerektiği kural altına alınmış, bunun üzerine Muğla Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından Muğla Belediye Başkanlığı'na 21/02/2014 tarihli yazı yazılarak davacıya ait "… Kreş ve Gündüz Bakımevi" adlı kuruluşun Yönetmelikte belirtilen kıstaslara uygun olup olmadığı ile ilgili belediyeden görüş istenmiş olup Muğla Belediye Başkanlığı tarafından yapılan incelemeler neticesinde söz konusu kuruluş ile "… Büfe " isimli işyeri arasındaki mesafenin 54 metre, "… Kahvehanesi " isimli işyeri ile arasındaki mesafenin ise 58 metre olarak ölçülmesi ve anılan hususun davalı idareye bildirilmesi üzerine söz konusu kreşin Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ve Özel Çocuk Kulüpleri Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik uyarınca başka bir adrese naklinin yapılması ve taşınılması düşünülen adres bilgilerinin en geç bir ay içerisinde müdürlüğe bildirilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacıya ait kreş ile alkollü içki satışı yapan iki işyeri arasındaki mesafenin 54 ve 58 metre olduğunda herhangi bir ihtilaf bulunmamaktadır.
Uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için, sonradan yürürlüğe giren düzenlemenin davacıya uygulanıp uygulanmayacağı, uygulanması halinde bunun kazanılmış hak ihlali olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceğinin saptanması gerekmektedir.
Buna göre; 06/07/2011 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik Yönetmeliği ile ana Yönetmeliğe eklenen Geçici 4. maddede; bu Yönetmelik yürürlüğe girmeden önce açılan kuruluşların, binalarının fiziki koşullarının bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirilmesi gerektiği yönünde emredici bir düzenleme yapıldığı, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun 3. maddesinde tanımı yapılan sosyal hizmetler kapsamında bir kuruluş olan kreşlerin değişen statülere uymasının genel ahlak, genel sağlık ve kamu düzeninin bir gereği olduğu, hukukun genel ilkelerine göre kazanılmış hak kavramından bahsedebilmek için de somut durumda kamu düzenine ilişkin bu emredici hükümlere aykırılık bulunmaması gerektiği, tüm bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde, tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Yönetmelik hükmüne uygun olan dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile dava konusu işlemin iptali yolundaki kararın bozulması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyorum.