10. Hukuk Dairesi 2016/6688 E. , 2016/7859 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi : Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilâmına uyarak yapılan yargılamada isteğin kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalılar Kurum, ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Eldeki dosyada, davacı 1995/Haziran-2007/Eylül arasındaki hizmetlerinin tespiti istemli açmış olduğu davada mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Mahkemece, 01.09.1998-15.06.2007 tarihleri arasında verilen tespit kararı isabetli ise de; 01.06.1995-15.06.1998 tarihleri arasında verilen tespit kararı eksik araştırma ve inceleme nedeniyle isabetsizdir. Mahkemece, yapılacak iş, talebe konu dönemde davalı Kurum tarafından yoklama memurları veya müfettişleri tarafından yapılmış, varsa tahkikat raporları, tespit tutanakları gibi kayıt ve belgeler celbedilerek bu şekilde fiili çalışmanın varlığı araştırılmalı, söz konusu dönemde okulda görev yapan dinlenenler idareci ve öğretmenler belirlenerek re"sen tanıklıklarına başvurulmalı,
ücret ödemelerinin ne şekilde yapıldığı araştırılmalı, davalı işyerinden başka bir kişinin müstahdem olarak bildirilip bildirilmediği araştırılmalı, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu, çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalı, toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraflar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem hâlinde davacıya ve Kamu Kurumları 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli I sayılı cetvel uyarınca genel bütçeli idarelerden olup, Harçlar Kanununun 13/j maddesi uyarınca dava ve takip işlerinde teminat yatırmak ile harç yatırmak mükellefiyetinden muaf olduklarından, harç alınmasına yer olmadığına ve davalı ... iadesine, 10.05.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.
