Danıştay 10. Daire 2016/7736 Esas 2020/6507 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/7736
Karar No : 2020/6507

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi'nin 18/02/2016 tarih ve E:2015/6945; K:2016/1032 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesine karar verilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının büfe olarak kullandığı işyerinin ruhsatsız ve iskan izni olmadığından bahisle faaliyetten men edilmesine yönelik olarak tesis edilen ... tarih ve ... sayılı işlemin hukuka aykırı olduğunu isitinaden açtığı davanın lehine sonuçlandığı dolayısıyla haksız yere işyerinin kapatılmış olduğundan bahisle kar kaybı ve bozulan ürünler nedeniyle 5.000,00 TL ödemek zorunda olduğu kira bedeli nedeniyle 2.625,00 TL, Bağ-Kur ödemeleri nedeniyle 3.500,00TL ve faaliyetine son verilmeden önceki müşteri potansiyelini yakalayamaması nedeniyle de 2.000,00TL maddi zararının ve bu nedenlerle manevi şahsiyetinin de zarar uğradığı gerekçesiyle de 5.000,00 TL manevi zararının oluştuğu ileri sürülerek oluşan bu zararlarının tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; davacıya ait işyeri davalı idare tarafından tesis edilen ve hukuka aykırılığı yargı kararı ile ortaya konulan bir işlem nedeniyle kapalı kaldığı bu süreçte davacının çalışamadığı, iptal kararından sonra ise işyerini faaliyete geçirerek çalışmaya devam ettiği görüldüğü, işyerinin kapalı kaldığı dönem içerisinde yaşadığı üzüntü dolayısıyla manevi tazminat talebinde bulunmasının hukuken meşru bir hak olduğu kanaatine varılarak, 5.000,00 TL tutarında istenilen manevi tazminat talebinin 2.000,00 TL'sinin kabulü gerektiği soncuna varıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile dava konusu maddi tazminat isteminin 4.625,00 TL maddi, 2.000,00 TL manevi tazminatın ilk iptal davası açıldığı 19/10/2005 tarihinden itbaren uygulanacak yasal faiziyle birlikte idarece davacıya ödenmesine, 8.500,00TL maddi ve 3.000,00 TL manevi tazminat istemine yönelik davanın ise reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davalı tarafından, Kadastro Müdürlüğünün sınır düzeltme işlemini kendilerine bildirmemesi sonucu olayın geliştiği, bu nedenle kusurlarının bulunmadığı, tazminatın fahiş oranda belirlendiği ileri sürülerek Danıştay Onyedinci Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin manevi tazminat kısmı yönünden kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MAHKEME KARARININ MADDİ TAZMİNAT TALEBİNİN KISMEN KABULÜNE İLİŞKİN KISMI YÖNÜNDEN HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, maddi tazminat talebinin kısmen kabulüne ilişkin kısmı, usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARARIN MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ YÖNÜNDEN İNCELENMESİ:
Karar düzelttme dilekçesinde davacı lehine hükmedilen manevi tazminat ile ilgili olarak ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, manevi tazminata ilişkin karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 18/02/2016 tarih ve E:2015/6945, K:2016/1032 sayılı kararının manevi tazminat yönünden kaldırılarak bu husustaki temyiz istemi yeniden incelendi.

MADDİ OLAY:
İstanbul ili, Eyüp ilçesi, ... Mahallesi, ... Sokak, No:... adresinde büfe olarak faaliyet gösteren davacıya ait iş yerinin, 01/06/2004 tarihli ve bir yıl süreli geçici işyeri açma ve çalışma ruhsatının süresi dolduğundan ve iskan izni olmadığından bahisle faaliyetten men'ine ilişkin davalı idarece tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemin iptaline yönelik … İdare Mahkemesinde açılan davada, (E…., …) Mahkemenin dava konusu işlemin iptaline karar vermesi ve kararın kesinleşmesinin ardından söz konusu işlem nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen kar kaybından dolayı 2.000,00-TL, bozulan ürünler nedeniyle 5.000,00 TL, ödenmek zorunda olduğu kira bedeli nedeniyle 2.625,00 TL, Bağ-Kur ödemeleri nedeniyle 3.500,00 TL ve faaliyetine son verilmeden önceki müşteri potansiyelini yakalayamaması nedeniyle 2.000,00 TL olmak üzere toplam 13.125,00 TL maddi zararının, manevi şahsiyetinin zarara uğradığı gerekçesiyle de 5.000,00 TL manevi zararının oluştuğu ileri sürülerek oluşan bu zararlarının işyerinin kapatılma tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdare, kural olarak, yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar, idare hukuku kuralları çerçevesinde hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Manevi zarar, kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmekte, fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik olmayıp, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi ve manevi huzuru sağlamayı amaçlar. Bu niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmaması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, büfe olarak faaliyet gösteren davacıya ait iş yerinin, 01/06/2004 tarihli ve bir yıl süreli geçici işyeri açma ve çalışma ruhsatının süresi dolduğundan ve iskan izni olmadığından bahisle faaliyetten men'ine ilişkin davalı idarece tesis edilen işlemin yargı kararıyla iptaline hükmedilmiş ise de, davacıya ait işyerinin hukuka uygun olarak faaliyetinin devam edip etmediği yönünde bir tespit yer almadığı gibi, yargılama sürecinde ve sonrasında iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alıp almadığının ortaya konulamadığı dikkate alındığında, işyerinin kapalı kalan dönem içerisinde yaşadığı üzüntü nedeniyle davacı lehine hükmedilen manevi tazminat yönünden gerekli koşulların oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, temyize konu Mahkeme kararında idarenin hizmet kusuruna dayanan sorumluluğu uyarınca davacı lehine hükmedilen manevi tazminatın dayanağının geçerli bir hukuki nedene dayanıp dayanmadığının somut biçimde ortaya konulamaması nedeniyle, İdare Mahkemesi kararının manevi tazminatın kısmen kabulu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin maddi tazminata yönelik karar düzeltme isteminin reddine, manevi tazminata yönelik temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın manevi tazminat istemi yönünden kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 17/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.