MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının ilk derece mahkemesince yapılan yargılaması sonucunda verilen kararın davacı vekili ve davalı ... A.Ş vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 17. Hukuk Dairesi tarafından verilen ... A.Ş. vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine yönelik kararın süresi içinde davacı vekili ve davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, davacı şirket ile davalılardan ... İnş... AŞ ile... İnş ...AŞ arasında adi ortaklık kurulduğunu, ortaklık sözleşmesinde ortaklığı borç altına sokacak işlemler ile ortaklık alacaklarının temlik ve ciro işlemlerinde pilot ve diğer ortakların müştereken yetkili olduklarının açıkça kararlaştırıldığını, dava konusu çekin keşidecisinin adi ortaklığın ortağı ... İnş. A.Ş."nin grup firması...Ltd. Şti. olduğunu, 15.08.2015 keşide tarihli ve 44.543,00 TL bedelli çekin arkasına ortaklık kaşesi basılarak tek imza atılmak suretiyle davalı ... firmasına ciro edildiğini, anılan davalı tarafından da davalı ... firmasına ciro edilerek temlik edildiğini, davalı ... A.Ş.’ne ortaklığı münferiden temsil etme yetkisi verilmediğini, çekteki ciro imzasında adi ortaklığın tüm ortaklarının imzası bulunmadığından geçersiz olduğunu, bu iddianın çeki temlik alan faktoring firmasına karşı da ileri sürülebileceğini,dava konusu çek sebebiyle davacının borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı... A.Ş. vekili, adi ortaklık adına açılan bu davada davacının tek başına bu davayı açamayacağını, alacaklıya karşı açılan menfi tespit davasının alacaklı olmayan... A.Ş.’ne karşı açılamayacağını, davalı ile davacı arasında menfaat çatışması bulunduğundan davalıya bu davanın yöneltilemeyeceğini, adi ortaklık ilişkisinin dava tarihi itiarıyla henüz sona ermediğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ...Ş. vekili, faktoring sözleşmesi kapsamında davalı ..."dan ciro ile devralınan çekin karşılığının bulunmadığının ibrazda anlaşılması üzerine bedeli ödenen çekin davalı ..."a davadan bir gün önce 25.08.2015 tarihinde iade edildiğini, dolayısıyla davanın ... Faktoring A.Ş.’ne yöneltilemeyeceğini savunarak davanın pasif husumet yokluğundan reddini istemiştir.
Diğer davalı şirketler davaya cevap vermemiştir.
İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde, adi ortaklığa dahil olan tüm ortakların bu davada davacı ve davalı olarak yer alması sebebiyle taraf teşkilinin sağlandığı ve davacının bu davayı tek başına açamayacağı yönündeki davalı itirazlarının dikkate alınamayacağı, adi ortaklığın ortağının borçlardan müteselsilen sorumlu olduğu kuralı gözetildiğinde davacının menfi tespit davasını açmakta hukuki yararının bulunduğu, TBK"nın 637/3. maddesi ve ortaklığın ana sözleşme hükümleri gözetildiğinde, önemli iş olarak sayılan dava konusu çek keşide-ciro etme işleminde yönetici ortakların birlikte hareket etmesi gerektiğinden davacının dava konusu çekten sorumlu olmadığı, muhatap bankadan alınan yazı cevabına göre çek aslının dava dışı keşideci ...Ltd. Şti. tarafından bankaya iade edildiğinin belirlendiği, bu durumda dava tarihi itibarıyla davacının davalılar .....AŞ., ... A.Ş. ve ...Ltd. Şti. hakkında dava açmakta haklı olduğunun anlaşıldığı, ancak yargılama sırasında bu çek ödeme yapılmaksızn bankaya iade edildiğinden konusuz kalan davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği, bu durumda dava tarihi itibarıyla bu davayı açmakta haklı olan davacı yararına vekalet ücretine ve yargılama giderlerine hükmedilmesinin zorunlu olduğu, ayrıca dava konusu çek dava açılmadan bir gün önce 28.05.2015 tarihinde davalı ...Ş. tarafından kendinden önce gelen ciranta olan ...Ltd. Şti.ne iade edilmiş ise de davacının bu iadeden haberdar olmadığı ve iadenin davadan 1 gün önce gerçekleştiği gerekçesiyle konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı... A.Ş. vekili tarafından istinaf edilmiştir.
Bölge adliye mahkemesince yapılan yargılama neticesinde, dava konusu çeki ciro yolu ile devralan davalı ...Ş."ye çek bedeli davadan bir gün önce davalı ciranta ...Ltd. Şti. tarafından ödenmiş olduğundan dava tarihinde alacaklı sıfatı kalmayan anılan davalıya pasif husumetin yöneltilemeyeceği, bu durumda bu davalı yönünden pasif husumet yokluğundan davanın reddi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulü ile anılan davalı lehine yargılama giderlerine hükmedilmemesi doğru değil ise de istinafa gelenin sıfatı ve aleyhe bozma yasağı gözetilerek davacının davalı ... firması yönünden istinaf başvuru sebeplerinin HMK"nın 353/1-b-1 maddesi gereği esastan reddine, davacı, ortağı olduğu adi ortaklığın çekin arka yüzündeki 2. ciro imzasının adi ortaklık sözleşmesine aykırı olarak tek imza ile ciro edildiğini iddia ederek adi ortaklığın diğer iki ortağı olan davalılar ile bu çeki ciro yolu ile adi ortaklıktan devralan davalı ciranta ve hamile karşı eldeki menfi tespit davasını açtığı, davacının uyuşmazlık konusu çekte keşideci, lehtar veya ciranta sıfatıyla müstakilen yer almadığı, davacının çekin arka yüzünde 2. ciranta olarak bulunan .....A.Ş. ...A,Ş. ve ... A.Ş. İş Ortaklığı isimli adi ortaklığın ortağı olduğu, davayı açmakta hukuki yararının olduğu, çekten dolayı borçlu olunmadığının tespiti davasının alacaklıya karşı açılması gerektiği, hükmü istinaf eden davalı ortak... A.Ş.’nin alacaklı konumunda olmadığı, bu davalı yönünden pasif husumet yokluğundan davanın reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle bu davalı yönünden kararın HMK"nın 353/1-b-2. maddesi gereği kaldırılarak husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı ...Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Her ne kadar davalı ...Ş. vekili hükmü temyiz etmişse de temyize konu hususları istinaf etmediği anlaşıldığından temyiz isteminin reddine karar verilmiştir.
2-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
3-Dava konusu çek, dava dışı bir şirket tarafından ... İnş. A.Ş. lehine keşide edilmiş ve lehtar tarafından birinci ciro beyaz ciro şeklinde yapılmıştır.İkinci ciro ... İnş. A.Ş. ... İnş.. A.Ş. ve... Yol Yapı A.Ş. Adi Ortaklığı adına adi ortaklardan... Yol Yapı A.Ş."nin temsilcisi tarafından beyaz ciro şeklinde yapılmış ve davalı ... İnş A.Ş. bu çeki davalı ...Ş lehine ciro etmişse de bu cirodan sonra ... İnş A.Ş çeki ... Faktoring A.Ş’den alarak süresi içinde kendisi bankaya ibraz etmiş, çekin karşılıksız çıkması üzerine çek sorumluluk bedeli alınmış ve ... Faktoring A.Ş’nin cirosu iptal edilmiştir. Bu durumda davalı ... İnş.. A.Ş. 2. ciranta konumundaki adi ortaklığa karşı çekin ödenmeyen kısmı yönünden takip yapabileceği ve davacının da adi ortaklığın bir ortağı olarak adi ortaklığın borçlarından müteselsilen sorumlu olduğu için cebri icra tehdidi ile karşı karşıya kalacağı anlaşıldığından davacının davalı ... İnş A.Ş’ne açtığı davanın konusuz kalması sözkonusu olamaz. Bu itibarla mahkemece davanın esası hakkında bir karar verilmelidir. Davanın esasına ilişkin değerlendirmede ise ciroyu yapan adi ortaklığın hak sahibi olduğu bir çeki ciro edebilmesi tüm ortakların müşterek imzasına bağlıdır. Adi ortaklık adına yapılan ciroda ise tek imza mevcut olduğundan bu ciro adi ortaklığı bağlamayacaktır. Hal böyle olunca davacının davalı ... İnş... A.Ş. aleyhine açtığı menfi tespit davası hakkında esasa ilişkin bir karar verilmesi gerekirken bu davalı yönünden konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesi doğru olmadığından davacının istinaf başvurusunun kabulüne karar vermek gerekirken reddi doğru olmamış istinaf mahkemesinin kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Ş vekilinin temyiz isteminin reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacının sair temyiz itirazlarının reddine, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, dosyanın İzmir BAM 17. Hukuk dairesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davacı ve davalı ...Ş"ye iadesine, 17.06.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.