Danıştay 13. Daire 2020/3702 Esas 2020/3753 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/3702
Karar No : 2020/3753

YETKİLİ YARGI YERİNİN BELİRLENMESİ KARARI

Dava, … vekili Av. … tarafından, Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nce Eskişehir ili, Çifteler ilçesi, … Mahallesi, … mevkiinde bulunan … parsel sayılı taşınmaz ile … mevkiinde bulunan …, …/…, …/…, .., …/…,…-…-… ve …/… parsel sayılı taşınmazların kiralanmasına ilişkin ihale kararlarının iptali istemiyle Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne karşı açılmıştır.
…. İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla, ihale işlemine yönelik uyuşmazlığın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 34. maddesinin 1. fıkrasında yer alan uyuşmazlıklardan olmadığı anlaşıldığından, anılan Kanun'un 32. maddesi uyarınca uyuşmazlığın çözümünde dava konusu işlemi tesis eden idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olan Kütahya İdare Mahkemesi'nin yetkili olduğu gerekçesiyle bulunduğu dosyanın … İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiştir.
… İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K: … sayılı kararıyla ise, dava konusu taşınmazların mülkiyetinin Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nde bulunduğu dikkate alındığında, söz konusu taşınmazların kamu malı niteliğinde olduğu anlaşıldığından, anılan Kanun'un özel yetki kuralını düzenleyen 34. maddesi uyarınca uyuşmazlığın görüm ve çözümünde taşınmazların bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olan Eskişehir İdare Mahkemesi'nin yetkili olduğu sonucuna varılarak, yetkili yargı yerinin belirlenmesi için dava dosyasının Danıştay'a gönderilmesine karar verilmiştir.
Aktarılan kararlar üzerine ortaya çıkan yetki uyuşmazlığına ilişkin dosya, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 27. maddesi ve 2577 sayılı Kanun'un 43. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca incelenerek işin gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari davalarda genel yetki" başlıklı 32. maddesinin birinci fıkrasında, "Göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, bu Kanun'da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması hâlinde, yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idarî işlemi veya idarî sözleşmeyi yapan idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir."; 34. maddesinin birinci fıkrasında ise, "İmar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskan gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasında veya bunlara bağlı her türlü haklara veya kamu mallarına ilişkin idarî davalarda yetkili mahkeme taşınmaz malların bulunduğu yer idare mahkemesidir." kuralına yer verilmiştir.
İdari davalarda genel yetki, 2577 sayılı Kanun'un 32. maddesinde düzenlenmiştir. 32. maddenin yukarıda yer verilen birinci fıkrasına göre, iptal davalarında yetki konusundaki genel kural, dava konusu idari işlemi tesis eden idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinin yetkili olmasıdır.
2577 sayılı Kanun'un 33. ile 37. maddeleri arasında ise, kamu görevlileri ile ilgili davalarda, taşınmaz ve taşınır mallara ilişkin davalarda, tam yargı davalarında ve vergi uyuşmazlıklarında geçerli olan özel yetki kuralları düzenlenmiştir.
Kanun'un 34. maddesinde, taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasından kaynaklanan iptal ve tam yargı davaları ile konusu taşınmaz mal olan idarî sözleşme uyuşmazlıklarından ve ayrıca kamu mallarına ilişkin idari davalardan söz edilmiştir. Maddenin öngördüğü yetki kuralı özel ve kesin nitelikte olduğundan; anılan davaların mutlaka uyuşmazlık konusu taşınmaz malın bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde görülmesi gerekmekte, 32. maddenin birinci fıkrasındaki genel yetki kuralının bu alanda geçerliliği bulunmamaktadır (YENİCE Kâzım / ESİN Yüksel, Açıklamalı-İçtihatlı-Notlu İdari Yargılama Usulü, 1983, Ankara, s.656).
Aslında, 2577 sayılı Kanun'un 2. maddesinde düzenlenen idarî dava türlerinden hiç birinin konusu taşınmaz mallar değildir. Dolayısıyla, 34. maddede yer alan "taşınmaz mallara ilişkin davalar" ifadesinden anlaşılması gereken, taşınmaz malları konu edinen idarî davalar değil; "idarî uyuşmazlığın kaynağı olan taşınmaz mallarla ilgili bir isteği karşılayan" ya da "taşınmaz mallar üzerindeki bir hakkı ihlâl eden" idarî işlemleri konu edinen idarî davalardır (CANDAN Turgut, Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 2017, Ankara, s.929).
Bu durumda, idarî dava türlerinden olan iptal davalarında, yetkili mahkemenin tespitinde kural olarak 32. maddede belirlenen ilkenin uygulanmasının esas olduğu; bu genel kuraldan ayrılmanın ancak istisna öngören özel bir yetki kuralının varlığı hâlinde mümkün olduğu; 2577 sayılı Kanun'un 34. maddesinde düzenlenen özel yetki kuralının ise, taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasını veya taşınmaza bağlı hakları konu alan işlemlere karşı açılan davalara yönelik olduğu açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığın, Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nce Eskişehir ili, Çifteler ilçesi, … Mahallesi'nde bulunan vakıf taşınmazlarının kiralanması ihalesinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, uyuşmazlığın, 2577 sayılı Kanun'un 34. maddesinin birinci fıkrası kapsamında imar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskân gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasına veya taşınmaza bağlı hak kapsamında bulunan bir işleme yönelik olmadığı, taşınmaz hukukuna ilişkin herhangi bir kuralla ilgili olmaksızın, ihale mevzuatına dayalı olarak yapılan ihale kararlarının iptali istemine yönelik olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde 2577 sayılı Kanun'un 32. maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki genel yetki kuralı uyarınca, dava konusu işlemleri tesis eden idarî merci olan Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nün bulunduğu yerdeki Kütahya İdare Mahkemesi'nin yetkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde ... İDARE MAHKEMESİ'NİN YETKİLİ OLDUĞUNA, dava dosyasının Kütahya İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, kararın ... İdare Mahkemesi'ne ve taraflara tebliğine, 21/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.