Danıştay 7. Daire 2016/602 Esas 2020/5204 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/602
Karar No : 2020/5204

TEMYİZ İSTEMİNDE
BULUNAN TARAFLAR : 1- (DAVALI) … Bakanlığı adına … Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVACI) … Gıda Maddeleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi kapsamında ithalatı yapılan “sade yağ” cinsi eşyanın ambalaj kusurundan kaynaklı olarak kullanılamayacak hale geldiği, ihracatçı firma tarafından da kusurun kabul edilmesi nedeniyle eşyanın imha edilerek eşyaya ait ödenen gümrük vergisinin 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 213.maddesi uyarınca iadesi talebinin reddine dair karara vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Olayda, davacı adına tescilli beyanname kapsamında ithal edilen ürünle ilgili olarak, beyannamenin tescil tarihi itibariyle ihracatçının kusurlu olduğu, bu durumun ihracatçı firma tarafından kabul edildiği ve Türkiye'de yapılan tespit ve kontrollerle de bu durumun ortaya konduğu, dolayısıyla ithal edilen eşya nedeniyle 4458 sayılı Kanun'un 213. maddesindeki "beyannamenin tescil tarihi itibariyle kusurlu" olması şartının somut olayda gerçekleştiği, eşyanın özelliği gereği beyannamenin tescil tarihinde kontrol edilememesinin geri vermeye engel teşkil etmeyeceği, bozulan ürünün ilk kullanım dışında davacı tarafından kullanılmamış olduğu ve geri verme talebinin Kanunda öngörülen 1 yıllık süre içerisinde yapıldığı, bu durumda, 4458 sayılı Yasanın 213. maddesindeki iade koşulları gerçekleştiğinden kusurlu olduğu anlaşılan eşyayla ilgili ödediği gümrük vergisinin iadesinin gerektiği, öte yandan davacının bozulan ürünlerin imhası isteminin, yargı yerinden idari bir işlem niteliğinde hüküm kurulmasının talep edilmesi anlamına geldiği ve Mahkemece idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği gerekçesiyle kısmen işlemin iptaline kısmen de davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idarece, serbest dolaşıma girmiş eşyanın aradan uzun bir süre geçtikten sonra imhası ile ödenen vergilerin iadesinin istenemeyeceği, ayıplı mala ilişkin genel hükümler çerçevesinde davacının zararının tazminini isteyebileceği; davacı tarafından ise, 4458 sayılı Yasa'nın 213. maddesinde beyannamenin tescil tarihi itibariyle kusurlu eşya ile ilgili vergilerin iadesinin istenebileceğinin düzenlendiği dolayısıyla vergileri iade edilen eşyanın imhasının da talep edilebileceği ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davacının iade istemine dayanak yaptığı 4458 sayılı Yasa'nın 213. maddesinde, beyannamenin tescil tarihi itibariyle kusurlu veya ithallerine esas teşkil eden sözleşme hükümlerine aykırı olduklarından bahisle, ithalatçı tarafından kabul edilmeyen eşyaya ilişkin ithalat vergilerinin geri verileceği veya kaldırılacağının düzenlendiği anlaşılmaktadır. Madde lafzından, tescil tarihi itibariyle kusurlu veya ithallerine esas teşkil eden sözleşme hükümlerine aykırı oldukları için ithalatçı tarafından kabul edilmeyen eşyadan bahsedilmiş olması nedeniyle dolaşıma girmiş eşyayla ilgili olarak anılan madde kapsamında iade yapılıp yapılamayacağı hususundaki belirsizliğin, Kanun'un uygulanması konusunda yol gösterici olan "Mahrece İade" konulu 2 seri nolu Gümrük Genel Tebliği'nin "Serbest dolaşıma girmiş eşya ile serbest dolaşıma giriş işlemleri yapılmasına karşın geçici depolama yerinden veya antrepodan çekilmemiş eşyanın geri gönderilmesi" başlıklı 5. maddesinde serbest dolaşıma girmiş eşyanın kusurlu veya sözleşme hükümlerine aykırı çıkması nedeniyle, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 213. maddesi hükümleri dikkate alınarak, vergilerin geri verilmesi veya kaldırılması ile eşyanın geri gönderilmesinin talep edilmiş olması halinde, söz konusu eşyanın mahrecine iade edilmek üzere gümrük idaresinin gözetimine alınacağı, gümrük gözetimine alınan ve kullanılmamış olduğu (bir defa kullanılması ile tüketilen eşya hariç olmak üzere) gümrük idaresince tespit edilebilen eşyanın ibraz edilen diğer bilgi ve belgelerle birlikte, idarece oluşturulacak heyet marifetiyle tam tespitinin yapılmasını müteakip, serbest dolaşıma girişine ilişkin gümrük beyannamesi ile çıkışına ilişkin gümrük beyannamesi ilişkilendirilerek mahrecine iadesinin gerçekleştirileceğinin düzenlendiği anlaşılmaktadır. 4458 sayılı Yasa'nın 213. maddesinin uygulanmasına yönelik Tebliğ hükümlerinde açıkça dolaşıma girmiş eşyanın kusurlu veya sözleşme hükümlerine aykırı çıkması nedeniyle anılan madde kapsamında vergilerinin iade edilebileceği düzenlendiğinden ve somut olayda da ihracatçı firmanın hatalı ambalajlamasından kaynaklanan ve dolaşıma girdikten sonra kusuru anlaşılan eşyaya ait vergilerin iade isteminin reddinde anılan Tebliğ hükümleri uyarınca da hukuka uyarlık bulunmadığı, bu nedenle davalı idarenin temyiz isteminin reddinin gerektiği, öte yandan mahkeme kararının imha talebine yönelik davanın incelenmeksizin reddine ilişkin hüküm fıkrası anılan düzenlemelere uygun olduğundan davacının temyiz isteminin de reddinin gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik TEMYİZ İSTEMLERİNİN REDDİNE,
2. … TL maktu harç tutarının temyiz eden davacıdan alınmasına,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/12/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Dava konusunun, davacı tarafından yaklaşık 9 ay önce ithali gerçekleştirilen ve serbest dolaşıma giriş işlemleri tamamlanak teslim alınan gıda maddesinin (yağ) sözleşme hükümlerine aykırılığı iddiası ile ihracatçının da kabulüne dayalı olarak eşyaların gümrük idaresi tarafından imha edilmesi ve gümrük vergilerinin 4458 sayılı Kanun'un 213. maddesine istinaden iadesi talebini içerdiği anlaşılmaktadır.
Gümrük Kanunu'nun 3. maddesinin 12. bendi "Gümrük gözetimi"ni gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere gümrük idareleri tarafından genel olarak uygulanan işlemler olarak tanımlamıştır. Diğer anlatımla gümrük vergisi ödenmemiş ya da genellikle gümrükle ilişiği kesilmemiş mallar üzerinde gümrüğün gözetme ve kontrol hakkı olarak da tanımlanmaktadır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 213. maddesi, "1.Beyannamenin tescili tarihi itibariyle, kusurlu veya ithallerine esas teşkil eden sözleşme hükümlerine aykırı olduklarından bahisle, ithalatçı tarafından kabul edilmeyen eşyaya ilişkin ithalat vergileri geri verilir veya kaldırılır. Kusurlu eşyaya, teslimden önce hasar gören eşya da dahildir.
2. Bu tür eşyaya ilişkin ithalat vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılması, kusurlu veya sözleşme hükümlerine aykırı olduklarının tespiti için gerekli olan ilk kullanım dışında eşyanın kullanılmamış olması ve eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilmesi koşullarına bağlıdır.
Gümrük idareleri, ilgilinin talebi üzerine, eşyanın ihracı yerine; imhasına, yeniden ihraç amacıyla transit veya gümrük antrepo rejimine tabi tutulmasına veya serbest bölgeye konulmasına izin verirler." hükmünü içermektedir.
Maddede söz konusu işlem veya kullanımlardan birine tabi tutulan eşya, serbest dolaşımda olmayan eşya olarak değerlendirileceği,” düzenlenmiş olup, eşyanın “Serbest dolaşımda olmayan eşya olarak değerlendirilmesi eşyanın ihraç şartlarına haiz olması halinde diğer taleplerin değerlendirilmesi anlamında olup, gümrük gözetiminden çıkmış olan eşyanın serbest dolaşıma girmemiş eşya olarak değerlendirileceği anlamına gelmemektedir. Keza Kanun'un 164.maddesinde serbest dolaşımda olmayan eşyaların imha edileceği düzenlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, 23/12/2013 tarihli beyanname üzerine ithal eşyasının gıda maddesi olması hasebiyle Kocaeli il Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün uygunluk yazısına istinaden ithal edilerek 07/01/2014 tarihinde vergileri ödenerek eşyanın(yağ) gümrük gözetiminden çıkarıldığı, davacı tarafından kabul ile teslim alındığı, bilahare dokuz ay kadar sonra sözleşmeye aykırılık iddiası ile vergilerin iadesi talebi üzerine idarece yerinde yapılan tespitle 12/12/2014 tarihli resmi kontrol raporu düzenlendiği, bu raporda fiziksel muayene ve gözlem sonucu tenekelerde eziklerin olduğu kapakların açılıp bakılması ile küf oluşumu olduğu, Gümrük gözetiminden çıkmış tek kullanımla tüketilen gıda maddesinin son kullanım tarihlerinin dolduğu bilgisinin yer aldığı görülmüştür.
İthalat işlemlerinin tamamlanarak serbest dolaşıma girmiş gıda maddesinin dokuz ay sonra sözleşme hükümlerine aykırılığı iddiasinın ihracaatçı tarafından kabul (kusurun) edilmesinin gümrük idaresini bağlayıcı bir durum olarak kabul edilemeyeceği gibi gözlem ile anlaşılan ezik kutuların gizli ayıplı olmasının kabulu de gizli ayıp kavramı ile bağdaşmayacaktır. Velev ki kabul edilse bile gümrük gözetiminden çıkmış eşya ile ilgili zararlar artık taraflar arasındaki bir ihtilaf olacaktır.
4458 sayılı Kanun'un 213. maddesinde belirtildiği üzere vergilerin geri verilmesi için, eşyanın serbest dolaşıma girmeden ithalatçı tarafından sözleşme şartlarına aykırılık sebebiyle kabul edilmemiş olması, eşyanın kullanılmamış olması ve Türkiye gümrük bölgesinden ihraç edilmesi koşullarına bağlı olup, İdarece yerinde yapılan tespitte ürünlerin son kullanma tarihlerinin geçmiş olduğu gözlem ve kapakların açılıp kontrolü ile eşyaların bozulduğu görülmekle tespit edilen bu hususların ithalat işlemleri sırasında tesbit edilmediği aksine ürünlerin sağlık şartlarına uygun olduğunun rapor edildiği tespitlerine yer verildiği ve saklama koşullarına ve kullanım süresine de uyulmadığı, eşyanın bir defa kullanılması ile tüketilen gida maddesi olmakla İhracatçı tarafından eşyaların ayıplı mal olarak kabul edilmesi vergisel yükümlülüğü etkilemeyip ayıplı mal sorumluluğunda uğranılan zararlardan sorumluluğu gerektirdiğinden mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyu ile, onama karara katılmıyoruz.