Mahkemesi :İş Mahkemesi
No : 2016/517-2020/166

Asıl ve birleşen dava, davacının davalı işverenlere ait işyerlerinde geçen çalışmaları kapsamında itibari hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... İç ve Dış Tic. A.Ş. ( birleşen ... matbaacılık yayıncılık reklamcılık inşaat A.Ş) ve Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın Yasal dayanağı olan 506 sayılı Kanunun Ek 5. maddesinde, anılan Kanuna göre sigortalı sayılanların, aşağıda sayılan görevlerde geçen sigortalılık sürelerine, bu sürelerin her tam yılı için hizalarında gösterilen sürelerin sigortalılık süresi olarak ekleneceği belirtildikten sonra, maddenin II numaralı bendinde “Sigortalılar” başlığı altında “Basım ve gazetecilik işyerlerinden 1475 sayılı Kanun ve değişikliklerine göre çalışan sigortalılar.” sözcüklerine yer verilmiş, bu bende ilişkin “Hizmetin Geçtiği Yer” başlıklı kısımda ise “a) Solunum ve cilt yoluyla vücuda geçen gaz veya diğer zehirleyici maddelerle çalışan işyerleri, b) Fazla gürültü ve ihtizaz yapıcı makine ve aletlerle çalışarak iş yapılan işyerleri, c) Doğrudan doğruya yüksek hararete maruz bulunarak çalışılan işyerleri, d) Fazla ve devamlı adalî gayret sarf edilerek iş yapılan işyerleri, e) Tabii ışığın hiç olmadığı ve münhasıran suni ışık altında çalışılan işyerleri, f) Günlük mesainin yarıdan fazlası saat 20.00’den sonra çalışılarak yapılan işyerleri.” sıralaması yapılmıştır.
Maddede düzenlenen itibari hizmet süresi; fiziksel, ruhsal ve fizyolojik yönlerden insan sağlığını ve çalışma gücünü olumsuz yönde etkileyerek yaşam süresini kısaltan ağır ve yıpratıcı koşullar altında çeşitli tehlikelere açık olarak çalışanlar için getirilmiş, sosyal amaçlı, maddede belirtilen işyerleri ve işlerde çalışan sigortalıların sigortalılık sürelerine, prim ödeme gün sayılarının belli bir bölümünün eklenmesine olanak tanıyan bir uygulama olup, konu ile ilgili 2098 ve 3395 sayılı Kanunlardaki amaç, bu işlerde çalışanlara, anılan etkenler bakımından farklı ortamlarda çalışanlara göre özel bir koruma sağlamaktır. Bu maddeyle, ağır, riskli ve sağlığa zararlı işlerde çalışan kişilere itibari hizmet süresinden yararlanma olanağı tanınmasının amacı, bu işlerin fiziksel, ruhsal ve fizyolojik olarak insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen şartlar altında yapılıyor olmasıdır. İtibari hizmet süresinden yararlanacak olanlar belirlenirken, maddenin tanımından yola çıkılarak, işyerinin ve yapılan işin niteliğinin dikkate alınması, maddede tanımlanan, ağır, riskli ve sağlığa zararlı işlerin, belirtilen işyerlerinde fiilen yapılması aranmakta, maddede yazılı fiziksel koşullarla birlikte iş kolu ve işyeri şartlarının da gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Başka bir anlatımla düzenleme, ancak, bentlerde sayılı ve sınırlı olarak öngörülen iş kolları, işyerleri, çalışma şartlarının gerçekleştiği durum ve sigortalılar için uygulama olanağına sahiptir.
Somut olayda; davacı, asıl davasında, davalılardan ... Matbaacılık Yayıncılık Reklamcılık İnş. A.Ş. nezdindeki çalışmalarında itibari hizmet süresinden faydalanması gerektiğinin tespitini istemiş, birleşen davada ise; davalılar ... Matbaacılık Yayın İnş. A.Ş. ve ... İç ve Dış Tic. A.Ş. nezdindeki çalışmalarında itibari hizmet süresinden faydalanması gerektiğinin tespitini istemiş, mahkemece davanın kabulüne dair verilen kararın Dairemizce bozulması üzerine bozmaya uyularak yapılan tahkikat sonucunda; davacının davalı ... Kurumuna 2.5.1990-30.9.2007 tarihleri arasında dört farklı işyeri numarasından bildirilen toplam 5196 gün sigortalılık süresi için, hesaplanan 1300 gün itibari hizmet süresinin verilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. Karar eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Eldeki kararla itibari hizmet süresi verilen 1.10.1994-15.10.1995 tarihleri arasındaki 375 günlük bildirim, dosya içeriğine göre, dava dışı ... Kollektif Şirketine ait 104018 sicil numaralı işyerinden yapılmış olup bu süre için itibari hizmet süresi verilmesi isabetsiz olmuştur. Ayrıca davacının bildirilen hizmetleri incelendiğinde, 16.3.2001-12.5.2003 tarihleri arasındaki sigortalılık bildirimlerine ilişkin de iptal bordrolarının verildiği görülmektedir.
Mahkemece dava dışı işveren tarafından yapılan 1.10.1994-15.10.1995 tarihleri arasındaki 375 gün bildirimin çıkarılmadan itibari hizmet süresi hesabına dahil edilmesi ve 16.3.2001-12.5.2003 tarihleri arasındaki bildirimlerin iptal edilip edilmediği araştırılmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı ... İç ve Dış Tic. A.Ş. ( birleşen ... matbaacılık yayıncılık reklamcılık inşaat A.Ş) ve Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı ... İç ve Dış Tic. A.Ş."ye iadesine, 23/03/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.