Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2009/5511 Esas 2009/6692 Karar Sayılı İlamı

1. Hukuk Dairesi
Esas No: 2009/5511
Karar No: 2009/6692
Karar Tarihi: 11.6.2009

Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2009/5511 Esas 2009/6692 Karar Sayılı İlamı

Özet:

Dava, Hazineye ait bir taşınmazın, koruma kurulundan izin almadan kubbe arttırımı ve betonarme inşaat yapılarak bozulması nedeniyle elatmanın önlenmesi, yıkım ve eski haline getirilmesi isteğiyle açılmıştır. Mahkeme, davalının haklı ve geçerli bir nedeni olmaksızın kültür varlığını bozacak şekilde elatması nedeniyle davanın kabulüne karar vermiştir. Ancak, davanın taşınmaz malın aynına ilişkin olup, konusunu oluşturan hakkın para ile değerlendirilmesinin mümkün olduğu açıktır. Bu nedenle, davalıdan belirlenecek nispi karar ve ilam harcının tahsil edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Kararda, Harçlar Kanununun 26, 27, 28, 30 ve 32. maddelerinde öngörülen harçların alınması gerektiği vurgulanmıştır. Kararın açıklanması nedeniyle davalının tarafından yapılan temyiz itirazları kabul edilerek, hükmün HUMK'nun 428. maddesi uyarınca bozulması kararlaştırılmıştır.

1. Hukuk Dairesi 2009/5511 E. , 2009/6692 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ : HARRAN ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 01/05/2008
NUMARASI : 2007/168-2008/51

Taraflar arasında görülen davada;
Davacılar, kayden Hazineye ait .parsel sayılı taşınmazda davalının koruma kurulundan izin almaksızın taşınmazda kubbe arttırımı ve betonarme inşaat yaptığını ileri sürerek elatmanın önlenmesi, yıkım ve eski hale getirme isteğinde bulunmuştur.
Davalı, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, kayden Hazineye ait çaplı taşınmaza davalının haklı ve geçerli bir nedeni olmaksızın kültür varlığını bozacak şekilde kubbe arttırımı ve betonarme bina inşa etmek suretiyle elattığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar, davalı tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla; Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelendi, gereği görüşülüp, düşünüldü.
Dava, sit alanına elatmanın önlenmesi ve yıkım isteğine ilişkin olup, mahkemece çekişmeli taşınmaz üzerindeki korunması gerekli kültür varlığı niteliğindeki kubbeli binada koruma kurulundan gerekli izin alınmaksızın ilave kubbeler yapıldığının ve yeni bina inşa edildiğinin belirlenmesi suretiyle davanın kabulüne karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Davalının bu yönlere değinen temyiz itirazları yerinde değildir. Reddine;
Ne var ki, davanın taşınmaz malın aynına ilişkin olduğu ve konusunu oluşturan hakkın para ile değerlendirilmesinin mümkün bulunduğu açıktır. Bu tür bir davada HUMK:"nun 413 maddesi ile 492 sayılı harçlar kanununun 26,27,28,30 ve 32 maddelerinde öngörüldüğü biçimde işlemin yerine getirilmesi ve gerekli harcın alınması zarureti vardır.
Bilindiği üzere, Harçlar Kanunu harç alınmasını veya tamamlanmasını yanların isteklerine bırakmamış, değinilen yönün mahkemece kendiliğinden (re’sen) gözetilmesini hükme bağlamıştır.
Somut olayda, mahkemece davanın kabulüne karar verildiği halde harç ile ilgili olarak bir karar verilme cihetine gidilmemiştir
Hal böyle olunca, belirlenecek nispi karar ve ilam harcının davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekirken bu yönde hüküm kurulmamış olması doğru değildir.
Bu husus aleyhe bozmanın istisnasını teşkil etmesi nedeniyle, davalının bu yöne değinen temyiz itirazlarının kabulüyle, hükmün açıklanan nedene hasren HUMK’nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 11.6.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.