Danıştay 6. Daire 2020/491 Esas 2020/13281 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/491
Karar No : 2020/13281

TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI) … Turizm İnşaat Taah. San. ve Tic. AŞ.
VEKİLİ : Av. …
II- (DAVALILAR)
1- … Belediye Başkanlığı - ..
VEKİLİ : Av. …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …
3- … Bakanlığı - …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF : 1- … Belediye Başkanlığı
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
3- … Bakanlığı
4- … Turizm İnşaat Taah. San. ve Tic. AŞ.

İSTEMİN ÖZETİ : İstanbul ili, Fatih ilçesi, Mimar Kemalettin Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 1/1000 ölçekli Fatih Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ile dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planının yürürlüğe konulmasına dair Fatih Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının, bu kararın ve uygulama imar planının onaylanmasına dair İstanbul II Numaralı Yenileme Alanları Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ve İstanbul IV Numaralı Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının dava konusu taşınmaza ilişkin kısmının, askıda yapılan itirazın zımnen reddine dair işlemin ve dava konusu uygulama imar planı notunun I-20 sayılı maddesinin iptali istemiyle açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesinin 09/10/2017 tarih ve E:2017/28, K:2017/7301 sayılı kararıyla, plan notunun iptaline ilişkin mahkeme kararının bozulması ve Danıştay Altıncı Dairesinin 19/12/2018 tarih ve E:2018/3277, K:2018/10398 sayılı kararıyla bu kısma yönelik karar düzeltme isteminin reddedilmesi, diğer kısımlar yönünden karar düzeltme isteminin kabulü ile bozma kararının kaldırılarak, 1/1000 ölçekli Fatih Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ile bu planın yürürlüğe konulmasına dair Fatih Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ve uygulama imar planının onaylanmasına dair İstanbul II Numaralı Yenileme Alanları Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ve İstanbul IV Numaralı Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının dava konusu taşınmaza ilişkin kısmının iptali ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı yönünden davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararın onanarak kesinleşmesi, askıda yapılan itirazın zımnen reddi yönünden karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararın bozulması üzerine, bozma kararlarına uyularak plana yapılan itirazın zımnen reddine ilişkin işlemin iptali, uygulama imar planı notunun I-20 sayılı maddesi yönünden davanın reddi yolunda ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ :
Davacı tarafından, temyiz edilen kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmında bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın bu kısmının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, temyiz edilen kararın davanın reddine ilişkin kısmında bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın bu kısmının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Davalı Fatih Belediye Başkanlığı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
…. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz istemlerinin reddi ile anılan kararın davanın reddine ilişkin kısmı yönünden oybirliğiyle, dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmı yönünden oyçokluğu ile ONANMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 22/12/2020 tarihinde karar verildi.
KARŞI OY (X):
Dava; İstanbul ili, Fatih ilçesi, Mimar Kemalettin Mahallesi, … pafta, … ada, .. parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 1/1000 ölçekli Fatih Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ile dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planının yürürlüğe konulmasına dair Fatih Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının, bu kararın ve uygulama imar planının onaylanmasına dair İstanbul II Numaralı Yenileme Alanları Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ve İstanbul IV Numaralı Koruma Bölge Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının dava konusu taşınmaza ilişkin kısmının, askıda yapılan itirazın zımnen reddine dair işlemin ve dava konusu uygulama imar planı notunun I-20 sayılı maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
1/1000 ölçekli Fatih Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planına yapılan itirazın zımnen reddi yönünden;
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazın Koruma Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile belirlenmiş geçiş dönemi yapılaşma koşullarına dayanarak İstanbul I numaralı KTVKBK 28/05/1997 tarihli, 8677 sayılı kararı ile hmax: 9.50 mt yapılaşma hakkı verildiği, İstanbul I numaralı KTVK 10/06/1998 tarihli, 10012 sayılı kararı ile hmax: 9,50 yapılaşma hakkı verildiği, 1/1000 ölçekli Eminönü Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planında taşınmazın hmax: 12,50 yapılaşma koşullu T2 ticaret alanında kaldığı, bu planın … İdare Mahkemesinin … tarih ve K:… sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, Fatih ilçesi için … tarihli, … sayılı geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları belirlendiği, iptal kararının ardından Fatih İlçesi için yeni geçiş dönemi ve koruma esasları belirlenmiş ancak bu kararlar Danıştay Ondördüncü Dairesinin 20/01/2011 tarih ve 2011/10372 sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, İstanbul IV Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulunun …. tarihli, … sayılı kararlarıyla … ada, … parsel sayılı taşınmazdaki ihya koşulunun kaldırılmasına ve belirlenen geçiş dönemi yapılaşma koşulları doğrultusunda dava konusu taşınmaz üzerinde hmax:15.5 mt irtifada yapılaşma sürecinin başladığı, söz konusu koruma kurulu kararı sonrasında mevcut yapıya ilişkin yapı ruhsatının dayanağı … tarihli, … sayılı imar durum belgesinin düzenlendiği, yapılaşma koşullarında iptal edilen 1/1000 ölçekli Eminönü Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ilke, karar ve plan notlarının … tarihli, … sayılı geçiş dönemi koruma esasları ve koruma şartları olarak belirlendiği, dava konusu 04/10/2012 tarihli 1/1000 Tarihi Yarımada Fatih İlçesi Koruma Amaçlı İmar Planı ile taşınmazın hmax: 12,50 yapılaşma koşuluyla T2 ticaret fonksiyonu verildiği görülmüştür.
İmar planları belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus planı ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak koşulların zorunlu kıldığı biçim ve zamanda mevzuatta öngörülen yöntemlerle değiştirilebilir ve yeni kullanımlar getirilebilir.
Bu husus göz önüne alındığında mevzuat ve yargı içtihatları gereği kazanılmış hakkı bulunan taşınmazların imar planlarında bu haktan sürekli yararlanacağı kabul edilerek daha sonraki imar planlarında aynı yapılaşma hakkı tanınması ve sonraki tarihli planlarda kullanılan kararların değiştirilmemesinin imar planlama esas ve tekniklerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Geçiş dönemi yapılaşma koşullarından yararlanarak tamamlanmış binaların imar planlarındaki yeni fonksiyonları yaşama geçirilme sürecine değin ekonomik ömürlerini sürdürene kadar varlıklarını sürdürecekleri, ancak bundan sonra yeni plan hükümlerine tabi olacakları açıktır.
2008 tarihli geçiş dönemi yapılaşma koşulları belirlenmeden önceki imar planlarında ve geçiş dönemi yapılaşma kararlarında taşınmaza hmax: 9,50 yapılaşma koşulu öngörüldüğü, 2008 tarihli koruma kurulu kararıyla taşınmaza hmax: 15,50 yapılaşma hakkı verilmişse de ve buna dayanılarak ruhsatlı olarak yapılaşılmışsa da 2012 tarihli uygulama imar planı ile hmax: 12,50 yapılaşma koşulu getirilmiştir.
Bu durumda, bölgeye ilişkin imar planlarının iptal edilmesi neticesinde belirlenen geçiş dönemi yapılaşma koşullarına göre yapı ruhsatının düzenlendiği, yapı ruhsatı idarece iptal edilmediği veya dava konusu edilmediği, geçerli ruhsata göre yapılan yapıda kazanılmış hakkın yapı ekonomik ömrünü tamamlayıncaya kadar korunacağı, kazanılmış hakkın süresiz ve koşulsuz olmadığı, geleceğe yönelik olarak idare tarafından kaldırma veya değiştirme işlemiyle kazanılmış hakkın ortadan kaldırılabileceği, kaldı ki dava konusu uyuşmazlıkta davacıya geçiş dönemi yapılaşma koşullarında verilen yüksek yapılaşma hakkının idarenin sonraki imar planıyla korunmadığı, imar planlarının da genel düzenleyici nitelikte, soyut, objektif işlemler olması sebebiyle imar planlarına ilişkin kazanılmış hak kapsamında taşınmazın fonksiyonunun veya yapılaşma haklarının süresiz olarak korunmasının mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, bilirkişi raporunda da ifade edildiği gibi, dava konusu imar planlarıyla bölgeye yönelik dava konusu koruma amaçlı uygulama imar planında üst ölçekli plan kararlarından başlayarak koruma planlaması çalışmalarında +30,+40 ve +50 kotları olarak belirlenen değerler esas alınarak tarihi yapılı çevrenin silüetinin korunmaya çalışıldığı ve bu doğrultuda plan kararlarının üretildiği, zemin kotlarına göre plan kararı olarak azami yapı yüksekliğinin belirlenmesi ve tüm Tarihi Yarımadada bütüncül bir yaklaşımla plan kararlarının oluşturulmasında şehircilik ve koruma ilkelerine aykırı bir durum bulunmadığı sonucuna varıldığından, davalıların temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyuyla Dairemiz kararına katılmıyorum.