Danıştay 6. Daire 2019/20611 Esas 2020/13279 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/20611
Karar No : 2020/13279

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN (DAVACI): …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 02/05/2019 tarih ve E:2014/4229, K:2019/3445 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Karaman ili, Merkez ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel, … Mahallesi, … ada, …parsel, … Mahallesi, … ada, … parsel ve … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli revizyon ve ilave nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli revizyon ve ilave uygulama imar planının ve askıda yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu planların üst ölçekli Karaman 1/25000 il çevre düzeni planına uygun olduğu, 1/25000 ölçekli il çevre düzeni planında öngörülen nüfus, ulaşım ve kentsel alan kullanım kararlarının alt ölçekli 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlara aktarılması sırasında aynı konum, ulaşılabilir özellikleri ile jeolojik ve topoğrafik özelliklere sahip alanlarda eşit imar hakları tanınmasının sağlandığı ve revizyon öncesi yürürlükte bulunan planlar arasındaki uyumsuzlukların giderildiği, planların Karaman kentinin geleceğine ilişkin ihtiyaçları dikkate alınarak hazırlandığı, imar mevzuatında tanımlanan süreçlere göre onandığı, dava konusu planların üst ölçekli plan kararlarına, imar mevzuatına, planlama esasları ve şehircilik ilkeleri ile kamu yararına uygun olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, onaylı imar planına göre ruhsat alınarak yapılmış binaların mevcut durumları dikkate alınmadan itiyaç olmadığı halde yolların genişletildiği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlıkta, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında planlanan 10 metre en kesitli yolların, dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmediği anlaşılmaktadır. İmar planlarında öngörülen ulaşım sisteminin bir parçası olan imar yollarının güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığının ve diğer yollarla bağlantısının gözönünde bulundurulması zorunlu olduğu gibi 1/5000 ölçekli nazım imar planında da 10 metre yolların gösterilmemesinin, yapı adalarını ve diğer fonksiyonların kullanım alanlarını etkiler nitelikte olduğunun kabulü gerekmektedir.
Bu durumda, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilen 10 metrelik yolların 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmemesinin, her iki planda gösterilmiş diğer fonksiyonların kullanımını sakatlar nitelikte olduğu plan bütününden anlaşıldığından, karar düzeltme isteminin kabul edilerek, mahkeme kararının bu gerekçeyle bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 02/05/2019 tarih ve E:2014/4229, K:2019/3445 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Karaman ili, Merkez ilçesi, …Mahallesi, … ada, … parsel, …Mahallesi, … ada, … parsel, … Mahallesi, … ada, … parsel ve … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile 1/5000 ölçekli revizyon ve ilave nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli revizyon ve ilave uygulama imar planı onaylanmıştır.
1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonunda … ada, … parsel "ticaret ve 10 metre yol" … ada, …parsel "ticaret alanı", … ada, …parsel ile … ada, … parsel "konut alanı" olarak belirlenmiştir.
Planlara yapılan itirazın… tarih ve … sayılı belediye meclisi kararıyla reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. Maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı Kanunun 6. maddesinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan Kanunun 8. maddesinde ise alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hüküm uyarınca, planlar arasındaki hiyerarşi kapsamında nazım imar planından sonra yapılacak olan uygulama imar planının, nazım imar planına uygun yapılması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında planlanan 10 metre en kesitli yolların, dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmediği anlaşılmaktadır.
İmar planlarında öngörülen ulaşım sisteminin bir parçası olan imar yollarının güzergahının belirlenmesi sırasında yolun devamlılığının ve diğer yollarla bağlantısının gözönünde bulundurulması zorunlu olduğu gibi 1/5000 ölçekli nazım imar planında 10 metre yolların gösterilmemesinin, yapı adalarını ve diğer fonksiyonların kullanım alanlarını etkiler nitelikte olduğunun kabulü gerekmektedir.
Bu durumda, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilen 10 metrelik yolların 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmemesinin her iki planda gösterilmiş diğer fonksiyonların kullanımını sakatlar nitelikte olduğu plan bütününden anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 22/12/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY(X)
Dava; Karaman ili, Merkez ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel, …Mahallesi … ada, … parsel, … Mahallesi … ada … parsel ve … Mahallesi … ada … parsel sayılı taşınmazları kapsayan alanda belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli revizyon ve ilave nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli revizyon ve ilave uygulama imar planının ve askıda yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmıştır
Uyuşmazlıkta, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında yer alan 10 metre enkesitli yolların 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer almadığı anlaşılmaktadır.
3194 sayılı Kanunun Tanımlar başlıklı 5. maddesindeki nazım ve uygulama imar planlarının tanımları göz önünde bulundurulduğunda, ana ulaşım sisteminin, bu bağlamda birinci ve ikinci derecedeki ulaşım yollarının nazım imar planı ile daha alt düzeydeki tali nitelikte üçüncü derece ve daha altındaki yolların ise uygulama imar planları ile düzenlenmesi gerekeceği görülmektedir.
Ayrıca ana ulaşım sistemi dışındaki hangi enkesitli yolun nazım imar planında gösterilmesi gerekeceği hususu yolun enkesitinden ziyade, imar planı içerisinde ulaşım sistemi bakımından üstlendiği fonksiyonla ilişkili olması gerekir.
Ölçeği gereği genel kullanım kararları ile başlıca bölge tiplerini belirleyen nazım imar planının, uygulama imar planıyla düzenlenmesi gereken imar adaları oluşturulmadan belirtilen nitelikteki yol kullanımını ihdas etmesinin planlama ilkeleri bakımından mümkün olmadığı, nitekim uyuşmazlığa konu "yol" un geçtiği bölgede nazım imar planında ada bazında bir düzenleme yapılmadığı nazım imar planı paftasının incelenmesinden görülmekte olduğu gözetildiğinde, bu kapsamda özellikle yapı adalarını ve bu bağlamda da farklı kullanım kararlarına konu alanları birbirinden ayıran ve bunlar arasındaki ulaşım ihtiyacının karşılanmasına yönelik yolların uygulama imar planı kararı ile getirilebileceğinde hiçbir duraksama bulunmamaktadır.
Uyuşmazlıkta,... ada, ... parselin bir kısmında planlanan 10 metre enkesitli yolun, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ana yolla bağlantı sağlanacak şekilde devam ettirildiği, 10 metre enkesitli yolun ulaşım ağı içindeki fonksiyonu gereği 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmediği, kentin ana ulaşım sistemi dışında kalan 10 metre enkesitli yollar ve bağlantılarına ilişkin öngörülerin 1/5000 ölçekli nazım imar planında düzenlenmeden uygulamaya esas 1/1000 ölçekli uygulama imar planında düzenlenebileceği, yapılan düzenlemenin nazım imar planının ulaşım sistemi bakımından ana kararlarını, sürekliliğini bozduğu hususu uzman bilirkişi incelemesi sonucu ortaya konulmadığı sürece plan hiyerarşisine aykırı bir durum oluşturmayacağı, bu nedenle uyuşmazlık konusu uygulama imar planının nazım imar planına, planların kademeli birlikteliği bakımından aykırı olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, idare mahkemesince, dava konusu uygulama imar planı ile getirilen yol fonksiyonunun anılan nazım imar planı ana kararlarını ve sürekliliğini bozup bozmadığı, nazım imar planının genel kurgusuna aykırı olup olmadığı, ulaşım sistemi açısından gerekli olup olmadığı hususlarının incelenerek ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, idare mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporun uyuşmazlık konusu yol fonksiyonunun ulaşım sistemi bakımından şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olup olmadığı yolunda bir değerlendirme içermemesi nedeniyle bu rapora dayanılarak davanın reddi yolunda verilen kararda isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, karar düzeltme isteminin kabul edilerek, mahkeme kararının yol fonksiyonu bakımından açıklanan gerekçeyle bozulması gerektiği oyuyla, Dairemiz kararına gerekçe yönünden katılmıyorum.