PEŞİN ÖDEMELİ ORTAKLARIN DURUMUNU AĞIRLAŞTIRABİLECEK, EŞİTLİK KURALINA AYKIRI OLABİLECEK ŞEKİLDE ALINAN KARAR, DAHA ÖNCE GENEL KURUL KARARINA DAYALI OLARAK OLUŞAN ÜYELİK STATÜSÜNÜN DAVACI YARARINA OLAN SONUÇLARINI OLUMSUZ OLARAK ETKİLEDİĞİNDEN, YOK HÜKMÜNDEDİR. YOK HÜKMÜNDE OLAN KARARLAR BAŞTAN BERİ HÜKÜMSÜZ OLAN, SONRADAN GEÇERLİLİK OLANAĞI BULUNMAYAN KARARLARDIR. BU NİTELİKTEKİ KARARLARIN YOKLUĞUNUN TESPİTİ DAVASI AÇABİLMEK İÇİN KARARLARA MUHALİF OLMAK GEREKMEDİĞİ GİBİ, AÇILACAK DAVA DA HERHANGİ BİR SÜREYE TABİ DEĞİLDİR.
Taraflar arasındaki genel kurul kararının iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen 2010/99 esas, 2010/105 sayılı davaların kabulüne, diğer birleşen davaların reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacılar Demet ve Hacı ile davalı vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Ana dava ve birleşen 2010/96-97-98-99 Esas sayılı davalarda davacı vekilleri, müvekkillerinin davalı kooperatifin peşin ödemeli üyesi olduklarını, üyelik sözleşmesinde müvekkillerinden başka para alınmayacağı konusunda taahhütte bulunulmasına rağmen sürekli para istenildiğini, kooperatifin 06.03.2010 tarihli genel kurulunda da müvekkillerinden 1.000,00 TL aidat ve 20.000,00 TL ara ödeme istenilmesinin kararlaştırıldığını, bu hususta oy çokluğu ile anılan 11 no’lu kararın hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek, iptalini talep ve dava etmiştir.
Birleşen 2010/105 Esas sayılı davada davacı vekili, davalı kooperatifin 06.03.2011 tarihli genel kurulunda alınan 11, 15 ve 16 nolu kararların peşin ödemeli ortak olan müvekkili aleyhine olduğunu ileri sürerek, iptallerini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, genel kurulda alınan kararların usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak, davaların reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacı Songül’ün davasından feragat ettiği, davacı Demet’in iptali istenen kararın alındığı genel kurula katılmadığı, davacı Hacı’nın gündemin 11 no’lu maddesinin görüşülmesinden sonra alınan karara muhalif kaldığını tutanağa yazdırmadığı, 15 no’lu kararın kanun, anasözleşme ve eşitlik kuralına aykırı olmadığı, 16. maddenin oybirliği ile alındığı gerekçesiyle, birleşen 2010/96, 97, 98 esas sayılı davaların reddine, asıl dava ile birleşen 2010/105 Esas sayılı dava konusu 11 no’lu kararda peşin ödemeli ortaklar ile normal ortaklar arasında ayırım yapılmadığı, peşin ödemeli ortakların ancak genel yönetim ve altyapı giderlerinden sorumlu olduğu, alınan bu kararın peşin ödemeli ortakların durumunu diğer ortaklara nazaran ağırlaştırması nedeniyle eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle, davalı kooperatifin 06.03.2010 tarihli genel kurul gündeminin 11. maddesinde alınan kararın iptaline karar verilmiştir.
Kararı, 2010/97 Esas sayılı birleşen davada davacılardan Demet vekili ile 2010/98 Esas sayılı birleşen davada Hacı vekili ile asıl davada ve birleşen 2010/105 esas sayılı davada davalı kooperatif vekili temyiz etmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı kooperatif vekilinin tüm, davacılardan Demet ve Hacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Dava, genel kurul kararının iptali istemine ilişkindir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 23. maddesi hükmü uyarınca, ortaklar hak ve yükümlülüklerde eşit konumdadırlar. Yönetim kurulu bu ilkenin dışına çıkmak istediği takdirde, bu hususu, genel kurul gündemine alarak, genel kurulun tartışmasına açıkça sunması gerekmekte veya genel kurulun yapılan uygulamayı açıkça ya da zımnen benimsemesi icap etmektedir. Bu nedenle, sabit ve peşin aidat ödemek suretiyle ortaklığa alınmadaki bu usule uyulmamışsa, böyle bir ortağın (devam eden inşaatların finansmanına katılımı için) üyelik aidat yükümlülüğü devam eder. Açıklanan usule uyulmuşsa, ortaklığa alınmadaki bu farklılık, ortaklığa alındıktan sonra üyelik aidatı istenmesini mümkün kılmaz ise de kooperatifin amacına ulaşıncaya kadar yapılan genel yönetim ve alt yapı giderlerinden ortağın sorumluluğu devam eder. Genel kurulca açık yetki verilmedikçe ya da benimsenmedikçe 1163 sayılı Yasa’nın 23. maddesine aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul kararı vermesine veya akçalı konularda bir ortağı farklı statüde konumlandırmasına geçerli hukuki sonuç bağlanamaz. Öte yandan, kooperatifin en yetkili organı genel kuruldur. Genel kurulda hakkaniyetin gerektirdiği ölçüde gerekli kararlar alınabileceği gibi, daha önce alınan ve uygulanan kararların değişen koşullar ve eşitlik ilkesi gerektirdiğinde, değişen koşullarda eşitlik sağlanmak üzere değiştirilmesi mümkün ve geçerli olup, bu durumda kazanılmış hakların ihlalinden sözedilemez. Aksi halde bu ilkelere uyulmadan alınan sonraki genel kurul kararı, kazanılmış hakları ihlal edeceğinden yok hükmündedir.
Somut olayda, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporlarında ortak görüş olarak, davacıların peşin ödemeli ortak oldukları belirtildiği gibi, davalı yanca aksi de savunulmamıştır. Bu durumda, peşin ödemeli ortakların durumunu ağırlaştırabilecek ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 23. maddesinde yer alan eşitlik kuralına aykırı olabilecek şekilde alınan dava konusu karar, daha önce genel kurul kararına dayalı olarak oluşan üyelik statüsünün davacı yararına olan sonuçlarını olumsuz olarak etkilediğinden, yok hükmündedir. Yok hükmünde olan kararlar baştan beri hükümsüz olan, sonradan geçerlik olanağı bulunmayan kararlardır. Bu nitelikteki kararların yokluğunun tespiti davası açabilmek için kararlara muhalif olmak gerekmediği gibi, açılacak dava da herhangi bir süreye tabi değildir. Bu durumda, mahkemece, davacılar Demet ve Hacı tarafından açılan davaların bu açıklamalar çerçevesinde ele alınması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ve yanlış gerekçe ile yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
S o n u ç: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı kooperatif vekilinin tüm, davacı Demet ve Hacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacılardan Demet ve Hacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacılar Demet ve Hacı yararına (BOZULMASINA), davacılar Hacı ve Demet’in peşin harçlarının istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 04.06.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
