Danıştay 4. Daire 1997/2666 Esas 1998/1958 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1998
Karar No : 1958
Esas Yılı : 1997
Esas No : 2666
Karar Tarihi : 12/05/998

1994/5073 SAYILI BKK İLE GETİRİLEN PARANTEZ İÇİ HÜKÜMLE 1993/5143 SAYILI BKK'NDAKİ GENEL DÜZENLEMENİN KALDIRILMAYIP 1994 YILI KAZANÇLARINA İLİŞKİN OLARAK ŞİRKETLERİN % 10 VE % 20 ORANINDA ÖDEYECEKLERİ TEVKİFATIN ORANLARINDA, BELİRLENEN GELİR UNSURLARININ TOPLAM HASILAT İÇİNDEKİ PAYINA GÖRE AZALMA OLABİLECEĞİ YOLUNDA YENİ BİR DÜZENLEME GETİRDİĞİ
HK.
Devlet tahvili, hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Kamu Ortaklığı İdaresince çıkartılan menkul kıymetlerden elde edilen gelirler için uygulanacak tevkifat oranının 93/5148 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca "sıfır" olarak uygulanması gerektiği ihtirazi kaydıyla verilen 1996 Nisan ayı muhtasar beyannamesi üzerinden ihtirazi kaydı kabul edilmeyerek tahakkuk ettirilen vergilerin kaldırılması istemiyle dava açılmıştır. ... Vergi Mahkemesi ... günlü ve … sayılı kararıyla; 1994/5307 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının;1994 yılı kazançlarına uygulanmak üzere 1.1.1994 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girdiği ve bundan önce yürürlükte olan 1993/5148 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen % sıfır oranı uygulamasını yürürlükten kaldırdığı dolayısıyla bu karar doğrultusunda çıkarılan 50 sayılı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği uyarınca yapılan tahakkuk işleminin yasal olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Davacı, yapılan tahakkukun Kanun ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılan düzenlemelere aykırı olduğunu ileri sürmekte ve kararın bozulmasını istemektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 3946 sayılı Kanun'la değişen 4 üncü bendinde, "Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren kurumların indirim ve istisnalar (Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8 inci maddesinin 1ve 6 numaralı bentlerine göre kurumlar vergisinden müstesna tutulan kazançlar ile yatırım indirimi tutarı hariç) düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısım "menkul sermaye iradı olarak tanımlanmış, aynı Kanun'un 94 üncü maddesinin 6-b bendinde, "dağıtılsın veya dağıtılmasın 75 inci maddenin ikinci fıkrasının 4 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından" vergi tevkifatı yapılacağı öngörülmüştür.
Yine aynı maddenin beşinci fıkrasında; Bakanlar Kurulunun, bu maddede yer alan tevkifat nispetini, her bir ödeme ve gelir için ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmak suretiyle yeniden tespit etmeye yetkili olduğu belirtilmiştir. Bu yetki doğrultusunda Bakanlar Kurulu, 1993/5148 sayılı kararıyla, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 4 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından, halka açık anonim şirketlerde % 10, diğerlerinde % 20 oranında tevkifat yapılacağını belirledikten sonra, parantez içi hüküm ile; vergi tevkifatının, bu kurumların, devlet tahvili ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Kamu Ortaklığı İdaresince çıkartılan menkul kıymetlerin gelirlerine isabet eden kısım için sıfır olarak uygulanacağı, bu kısmın, bu faiz ve gelirlerin toplam kurum hasılatı içindeki payına göre hesaplanacağı ifade edilmiştir. Sözü edilen kararın yürürlük tarihi, hesap dönemi 1994 yılında biten kurumlarda 1.1.1994, diğer kurumlarda ise 1.1.1995 olarak belir-
lenmiştir.
Bu arada çıkarılan 1994/5307 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, 1993/5148 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yukarıda belirtilen 6 ncı fıkrasının (b) bendinin sonuna 1.1.1994 tarihinden geçerli olmak üzere parantez içi hüküm eklenmiş ve "(Devlet tahvili ve hazine bonosu faizleri, Toplu Konut İdaresi ve Kamu Ortaklığı İdaresince çıkarılan menkul kıymetleri gelirleri, bu menkul kıymetlerin alım satım kazançları ve bu kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile iktisap edilmesi veya elden çıkarılmasından sağlanan gelirler ile portföyünün en az % 25 i hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler yatırım fon ve ortaklıklarının (portföyünde döviz, altın ve kıymetli madenler bulunanlar hariç), risk sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarının ve gayrimenkul yatırım fon ve ortaklıklarının katılma belgeleri ve hisse senetlerinde elde edilen kar paylarının toplamının, indirim ve istisnalar, (iştirak kazançları hariç) düşülmeden önceki kurum kazancı içindeki paylarına göre, bu bendin "b/i" ve b/2" alt bentleri uyarınca yapılacak vergi ve tevkifat oranları 1994 yılı kazançları uygulanmak üzere aşağıda gösterilmiştir.) denilmek suretiyle sözkonusu gelirlerin kurum kazancı içindeki payına göre, halka açık anonim şirketlerde ve diğer kurumlarda uygulanacak tevkifat oranını % sıfıra kadar indirecek bir düzenleme yapılmıştır.
1993/5148 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, yapılacak tevkifat oranını halka açık anonim şirketlerde % 10, diğerlerinde % 20 olarak belirledikten sonra, bir kısım gelirler için kurum hasılatı içindeki payına göre sıfır oranında tevkifat yapılacağını ifade ederek genel bir düzenleme getirmiştir. 1994/5307 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, bu karara eklenen parantez için hüküm ise, bu düzenlemenin yanısıra; 1993/5148 sayılı kararda sayılan gelirler ile belirlenen bazı kazançların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı içindeki paylarına göre 1993/5148 sayılı kararı ile halka açık anonim şirketler için % 10, diğerlerinde % 20 olarak belirlenen tevkifat oranının halka açık anonim şirketlerde % 8,25 diğer kurumlarda % 18,25 den % sıfıra kadar indirilebileceği yolunda bir düzenleme yapmış, bu uygulamayı 1994 yılı kazançları ile sınırlı tutmuştur. Bir başka anlatımla, 1994/5307 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, 1993/5148 sayılı Bakanlar Kurulu Kararını yürürlükten kaldırmayıp, 1994 yılı kazançları için menkul sermaye iradı üzerinden halka açık anonim şirketler ile diğer kurumların yapacağı tevkifat oranının 1993/5148 sayılı Kararda belirlenen orandan daha düşük olarak belirlenmesine imkan tanıyacak bir düzenleme getirmiştir. 1993/5148 sayılı Kararda yer alan; halka açık anonim şirket ve diğer kurumların, devlet tahvili ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Kamu Ortaklığı İdaresince çıkartılan menkul kıymetlerin gelirlerine isabet eden kısım için sıfır olarak uygulanacağı yolundaki düzenlemede bir değişiklik yoktur. Bu durumda 1993/5148 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında sıfır oranda tevkifata tabi tutulacağı belirtilen kazançları elde ettiği anlaşılan davacı şirket
adına tahakkuk ettirilen vergiye karşı açılan davayı sözü edilen düzenlemenin,1994/ 5307 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kaldırıldığı gerekçesiyle reddeden mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenler ...Vergi Mahkemesinin … sayılı kararının bozulmasına karar verildi.