Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/2027 Esas 2022/6341 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 6. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada Niğde 1. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 13.02.2020 tarih ve 2018/735 E- 2020/113 K. sayılı kararın davalı-karşı davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin kabulüne-esastan reddine dair Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nce verilen 11.12.2020 tarih ve 2020/979 E- 2020/1050 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi karşı dava yönünden davalı-karşı davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davacının, davalı üretici firma Gürtaş İnşaat Malzemeleri Tic. Ltd. Şti. ile 2014 yılından beri çalıştığını, taraflar arasında akdedilen sözleşme ile davacının, davalı firmanın ürünü olan ...'un, Artvin, Rize ve Trabzon illerinde tek satıcı sıfatıyla toptan ve perakende satışını yaptığını, davalı üreticinin, davacının tek satıcı olarak yetkilendirildiği alana girmesinin yasak olduğunu, ancak davalının, davacının tek satıcı olarak yetkili olduğu bölgelerde davacının rızasını almaksızın satış işlemi gerçekleştirmek suretiyle davacıyı zarara uğrattığını ileri sürerek, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin haklı sebeple feshine, davalının, tek satıcılık sözleşmesiyle davacıya ait olan bölgelerde yapmış olduğu satışın, almış olduğu karın, bu durum neticesinde davacının uğramış olduğu zararın, denkleştirme tazminatının yapılacak bilirkişi incelemesi neticesinde tespiti ile şimdilik 500.-TL’nın davacıya ödenmesine, 10.000.-TL manevi tazminatın ve sözleşmede yazılı 75.000.-TL para cezasının davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiş, karşı davanın ise reddini istemiştir.
Davalı-karşı davacı vekili, davalı ile davacı arasında 01.04.2017 başlangıç tarihli bayilik sözleşmesi akdedildiğini, sözleşme ile davacının ayda 170 adet, yılda 2040 adet ... çamaşır askısı almayı taahhüt ettiğini, davalının davanın açıldığı tarihe kadar 9 ayda toplam 1530 adet askılık alması gerekirken toplam 90 adet satın aldığını, parasını da ödemediğini, davacının sözleşme şartlarına aykırı davranması sonucu davalının Eylül ayında Trabzon'a malzeme gönderdiğini, davacının sözleşmeye aykırı davranarak, başka firmalara ürünlerini pazarlayamaması nedeniyle davalı şirketi zarara uğrattığını belirterek, haksız ve hukuki mesnetten yoksun asıl davanın reddine, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, karşı davalının sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle karşı davacının mahrum kaldığı kar kaybı ve diğer zararları için şimdilik 500,00 TL'nın ticari faiziyle birlikte, karşı davalının sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle sözleşmede yazılı 75.000,00 TL cezai şartın işleyecek ticari faiziyle, fatura alacağı olan 13.450,00 TL'nin fatura tarihi olan 18.04.2016 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte karşı davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İlk derece mahkemesince, davacı - karşı davalının, davalı- karşı davacıdan sözleşme ile yükümlü olduğu miktarda mal almadığı, buna karşın davalı-karşı davacının mal vermeye devam ettiği, bu ihlale herhangi bir çekince koymadığı, ancak bu ihlale herhangi bir çekince koymamasının kendisinin sözleşme ile taahhüt ettiği ve sözleşmede belirtilen coğrafi bölgelerde davacı-karşı davalı dışındaki işletmelere mal göndermeme yükümlülüğünü ihlal hakkı vermeyeceği, ancak davalı-karşı davacının cevap dilekçesinde bayilik sözleşmesinin kapsadığı coğrafi alanda sözleşmeyi kapsayan dönemde başka işletmelere mal gönderdiğine ilişkin beyanı dikkate alındığında, davacı-karşı davalının sözleşmeyi feshetme hakkının bulunduğu, davacı-karşı davalı açısından sözleşmenin feshi için haklı sebep gerçekleştiğinden davacı – karşı davalının sözleşmenin feshi koşuluna bağlanan cezai şartı talep edebileceği gerekçesiyle asıl davanın kısmen kabulüne, taraflar arasında "Bayilik Sözleşmesi" adı altında imzalanan dava konusu tarihsiz sözleşmenin feshine, sözleşme feshedildiği için davacı-karşı davalının müsbet zarar ve denkleştirme tazminatı taleplerinin ve ispatlanamayan manevi tazminat talebinin reddine, davalı-karşı davacının sözleşmeyi ihlal eden taraf olması nedeniyle karşı davanın reddine, karşı davacının müsbet zarar ve cezai şart taleplerinin reddine, davalı-karşı davacının 2016 yılında taraflar arasında imzalanan sözleşmeye istinaden karşı davalıdan alacaklı olduğunu beyan ettiği 13.450,00 TL alacağını ispata yarar dosya kapsamında herhangi bir delil bulunamadığından karşı davacının bu talebinin de reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davalı-karşı davacı vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, asıl davanın, taraflar arasında imzalanan 01.04.2017 başlangıç tarihli tek satıcılık sözleşmesinin feshi ile denkleştirme tazminatı, cezai şart alacağı ve manevi tazminat talebine ilişkin olduğu, karşı davanın ise sözleşmenin feshi ile birlikte cezai şart, ödenmeyen alacak, kar kaybı ve zararın ödenmesi taleplerine ilişkin olduğu, taraflar arasında imzalanan 01.04.2017 başlangıç 01.04.2018 bitiş tarihli bayilik sözleşmesi incelendiğinde, davalı-karşı davacı ... Ltd. Şti. tarafından, davacı-karşı davalı ...'ye şirketlerine ait ... ürünlerini Artvin, Rize ve Trabzon illerinde münhasıran satma konusunda yetki verildiği, sözleşme uyarınca ...'nin ayda 170 adet yılda toplam 2040 adet ... marka çamaşır askısı alacağı, ücretin aylık peşin ödeneceği, Gürtaş Ltd. Şti.’nin bu illerde başka hiç kimseye ... ürünü satışı yapmayacağı, sözleşme şartlarına uyulmaması halinde 75.000.-TL cezai şart ödeneceği, yine yazılı şartlara uyulmadığı takdirde her iki tarafın da sözleşmeyi feshedebileceğinin düzenlendiği, davacı, davalı nam ve hesabına hareket etmediği, sözleşme coğrafi olarak münhasırlık unsurlarını taşıdığından tek satıcılık sözleşmesi olarak kabul edilmesi gerektiği, davacı karşı davalı ...’nin, davalı karşı davacı ... Ltd. Şti.’nden aralarındaki 01.04.2018 bitiş tarihli sözleşme uyarınca taahhüt ettiği sayıda ürün almadığı buna karşılık davalı-karşı davacı ... Ltd. Şti. tarafından Trabzon ilinde başka firmalara ürün gönderildiği, taraflar arasındaki 01.04.2017 başlangıç tarihli tek satıcılık sözleşmesinin feshi koşullarının oluştuğu, davacı karşı davalının, davada hem sözleşmenin feshi hem de sözleşme koşullarına uyulmadığı gerekçesiyle cezai şart isteminde bulunduğu, dosyaya 01.04.2017 başlangıç tarihli sözleşme uyarınca üzerine düşen edimleri yerine getirdiğine dair delil sunmadığı, dava ile sözleşmeden döndüğüne göre artık aynı sözleşmeye dayanarak davalı karşı davacıdan cezai şart talebinde bulunamayacağı, karşı davacı dava dilekçesinde karşı davalının edimlerini yerine getirmediğini belirterek cezai şart talebinde bulunmuş ise de, dosyada bu duruma dair herhangi bir yazılı delil sunmadığı, sözleşme süresi içinde çekince konulmadan uzun süre ifaya devam edilmesi üzerine borçluda, “ceza koşulu istenmeyeceği” ne dair haklı bir güven oluşmuş ise de, oluşan bu haklı güven ve dürüstlük ilkesi nedeniyle önceki yıla veya yıllara ait ceza koşullarının talep edilemeyeceğinin kabulü gerektiği, davacı karşı davalı sözleşme uyarınca edimlerini yerine getirdiğini ispat edemediği gibi markanın yayılmasına katkıda bulunarak müşteri çevresini geliştirdiği yönünde de dosyaya delil sunmadığı, bu durumda mahkemece denkleştirme tazminatına hükmedilemeyeceği, karşı davacının davalıya teslim ettiğini iddia ettiği mallar için düzenlediği 18.04.2016 tarih 13.450.-TL meblağlı fatura bedeli ödenmediğinden alacak talebinde bulunduğu, faturaya konu malın karşı davalı tarafından teslim alındığının ispat edilemediği, karşı davacının hem sözleşmenin feshini hem de mahrum kalınan kârı talep ettiği, sözleşmenin feshi halinde müspet zarar niteliğindeki mahrum kalınan kârın talep edilemeyeceği, mahkemece davacı karşı davalı ... lehine 75.000.-TL cezai şart alacağına hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle davalı karşı davacının asıl davaya yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davacı karşı davalının davasının kısmen kabulüne, davacının fesih talebinin kabulü ile taraflar arasında imzalanan 01.04.2017 başlangıç tarihli "Bayilik Sözleşmesi"nin feshine, davacı karşı davalının munzam zarar talebinin, denkleştirme tazminatı talebinin, cezai şart talebinin ve manevi tazminat talebinin reddine, mahkemenin karşı davaya ilişkin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığından davalı-karşı davacının karşı davanın reddine ilişkin karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Karar, davalı-karşı davacı vekili tarafından karşı dava yönünden temyiz edilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik olarak yapılan istinaf başvurusu üzerine HMK'nın 355 vd. maddeleri kapsamında yöntemince yapılan inceleme sonucunda Bölge Adliye Mahkemesince esastan verilen nihai kararda, dosya kapsamına göre saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kurallarına aykırı bir yön olmadığı gibi HMK'nın 369/1. ve 371. maddelerinin uygulanmasını gerektirici nedenlerin de bulunmamasına göre usul ve yasaya uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davalı - karşı davacı vekilinin temyiz isteminin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK'nın 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA, HMK'nın 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı bakiye 21,40 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davalı - karşı davacıdan alınmasına, 27/09/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.