Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, 20.10.2000 tarihinde meydana gelen iş kazasında sürekli iş göremez hale gelen sigortalıya bağlanan sürekli iş göremezlik geliri nedeniyle oluşan Kurum zararının davalıdan 506 sayılı Yasanın 26’ncı maddesi kapsamında rücuan tazmini istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı avukatı ve davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Yasanın 26. maddesindeki, “İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya işçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi veyahut suç sayılabilir bir hareketi sonucu olmuşsa, Kurumca sigortalıya veya hak sahibi kimselerine yapılan veya ileride yapılması gerekli bulunan her türlü giderlerin tutarları ile gelir bağlanırsa bu gelirlerinin 22. maddede belirtilen tarifeye göre hesaplanacak sermaye değerleri toplamı (Anayasa Mahkemesinin 23.11.2006 tarihli ve E:2003/10 K:2006/106 sayılı Kararı ile bu fıkrada geçen “sigortalı veya hak sahibi kimselerin işverenden isteyebilecekleri miktarlarla sınırlı olmak üzere” bölümü iptal edilmiştir.) Kurumca işverene ödettirilir.…İş kazası veya meslek hastalığı, 3. bir kişinin kasıt veya kusuru yüzünden olmuşsa, Kurumca bütün sigorta yardımları yapılmakla beraber zarara sebep olan 3. kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara Borçlar Kanunu hükümlerine göre rücu edilir.” düzenlemesine göre; davaya konu iş kazasında kusurlu olanlar davacı Kurumun rücu alacağından kusurları karşılığı sorumludur.
Kusur raporlarının, 506 sayılı Yasanın 26., 4857 sayılı Yasanın 77. ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün 2 vd maddelerine uygun olarak düzenlenmesi gerekir.4857 sayılı Yasanın 77. maddesi; “İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve
gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar...” düzenlemesini içermektedir. Anılan düzenleme, işçiyi gözetim ödevi ve insan yaşamının üstün değer olarak korunması gereğinden hareketle; salt mevzuatta öngörülen önlemlerle yetinilmeyip, bilimsel ve teknolojik gelişimin ulaştığı aşama uyarınca alınması gereken önlemlerin de işveren tarafından alınmasını zorunlu kılmaktadır. İş kazasının oluşumuna etken kusur oranlarının saptanmasına yönelik incelemede; ihlal edilen mevzuat hükümleri, zararlı sonuçların önlenmesi için koşulların taraflara yüklediği özen ve dikkat yükümüne aykırı davranışın doğurduğu sonuçlar, ayrıntılı olarak irdelenip, kusur aidiyet ve oranları gerekçeleriyle ortaya konulmalıdır.
Eldeki davada, sigortalının kuruma başvurusu sonrasında davacı kurum tarafından sgortalının davadışı ...adlı işveren nezdinde yemekhanede aşçı olarak çalıştığı esnada aynı yerde çalışan davalının elindeki silah ile sigortalıyı kasten yaralaması şeklinde gerçekleşen olay nedeniyle bu davanın açıldığı anlaşılmakta ise de, mahkemece meydana gelen olay nedeniyle herhangi bir kusur raporu tanzim edilmeksizin yazılı şekilde hüküm tesisi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Diğer taraftan davalı hakkında yapılan ceza yargılamasının bulunduğu anlaşılmaktadır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 74. (818 sayılı Borçlar Kanunu 53.) maddesi hükmü gereğince, hukuk hâkimi kesinleşen ceza mahkemesi kararındaki maddi olgu ile bağlıdır. Ceza mahkemesi kendine has usuli olanakları nedeniyle hükme esas aldığı maddi olayların varlığını saptamada daha geniş yetkilere sahiptir. Bu nedenle, hukuk hâkiminin, ceza hâkiminin fiilin hukuka aykırılığını ve illiyet bağı saptayan maddi vakıa konusundaki kabulü ve ceza mahkemesinin kabul ettiği olayın gerçekleşme şekli diğer bir deyişle maddi vakıanın kabulü konusunda kesinleşmiş olan bir mahkûmiyet veya maddi vakıa tespiti yapan beraat hükmüyle bağlı olacağı hem ilmi (Prof Dr. Kemal Gözler, “Res Judicata’nın Türkçesi Üzerine”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 56, Sayı 2, 2007, s.45-61 ) hem de kökleşmiş kazai içtihatlarla benimsenmiş bulunmaktadır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 01.02.2012 gün 2011/19–639 Esas, 2012/30 Kararı; Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 03.02.2009 gün ve 2009/4–13 Esas, 2009/12 Karar; Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 06.04.2010 gün ve 2010/2–76 Esas, 2010/77 Karar sayılı kararlarında da belirtildiği üzere düşme, takipsizlik, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar kesinleşmiş mahkûmiyet kararları olarak kabul edilemeyecektir.
Eldeki davada da, ceza davasında alınan ifadeler kapsamında olayın irdelenmesi ve olayın meydana gelmesinde tarafların ve işverenin kusurunu irdeleyecek şekilde olayın meydana geldiği iş kolunda, iş güvenliği uzmanlarından oluşan heyetten bir kusur raporu aldırılması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Diğer taraftan, sigortalı hakkında, davacı kurum tarafından önce %63 oranında sürekli iş göremezlik geliri bağlandığı anlaşılmakla birlikte bu tahsisin 26.07.2008 tarihinde kontrol kaydı ile sınırlandırıldığı, kontrol kaysından sonra da davacı kurumu bağlayacak şekilde Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun 09.07.2010 tarihli kararı ile sigortalının sürekli iş göremezlik derecesinin 01.08.2008 tarihinden itibaren azalma kaydıyla %37 olarak belirlendiği, fakat mahkemece sigortalı hakkında aldırılan Adli Tıp 3. İhtisas Dairesince aldırılan rapor ile sigortalı hakkında sürekli iş göremezlik derecesinin %26 olduğu kabul edilmek suretiyle ve belirlenen son oran üzerinden sürekli iş göremezlik gelirlerinn esas alınması suretiyle karar verildiği anlaşılmakta ise de
verilen kararın eksik inceleme ve yaznılgılı değerlendirmeye dayalı olduğu anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, 506 sayılı Yasanın 109’uncu ve 5510 sayılı Yasanın 95’inci maddeleri gereğince Kurum sağlık tesislerince düzenlenen raporlara dayanılarak verilen kararlara karşı Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulundan rapor alınmalı, söz konusu kurul raporlarının Kurumu bağlayacağı, ancak, diğer ilgilileri bağlamayacağı dikkate alınarak, itiraz halinde Adli Tıp Kurumundan rapor alınmalı; Yüksek Sağlık Kurulu Raporu ile Adlî Tıp Kurumu raporu arasında çelişki oluşursa, üst düzeydeki bu kuruluşlar arasındaki görüş farklılığı Adli Tıp Kurumu Genel Kurulu veya Üniversitelerin Tıp Fakültelerinin konuya ilişkin Anabilim Dalı uzmanlarından oluşturulacak kurullardan temin edilecek raporla giderilmeli ve böylece dava konusu uyuşmazlığın çözüme kavuşturulması gerekir.
Eldeki davada, mahkemece sigortalının sürekli iş göremezlik derecesinde azalma olup olmadığı, olmuş ise azalma tarihi de belirlenmesi için Yüksek Sağlık Kurulu ile Adli Tıp arasındaki çelişkiyi giderecek şekilde Adli Tıp Genel Kurulundan rapor aldırılması ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar tesisi isabetsizdir.
Kabule göre de davanın yasal dayanağının davalı bakımından 506 sayılı Yasanın 26’ncı maddesinin ikinci fıkrası olduğu belirgin olmasına rağmen, mahkemece 1479 sayılı Yasa’nın 63’üncü maddesi esas alınarak irdeleme yapılması, hukuka aykırıdır.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, yanılgılı değerlendirme ve eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacı avukatı ve davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde davalıya iadesine, 11.04.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.