Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... Başkanlığı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1980 – 06.03.2009 döneminde 506 sayılı Kanuna/5510 sayılı Kanunun 4/1-(a) maddesine tabi 391 prim ödeme gün sayısı, 01.10.2008 – 31.12.2008 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 4/1-(b) maddesi kapsamında 90 günlük sigortalılığı bulunan sigortalının 18.11.2009 tarihinde yaşamını yitirdiği, hak sahibi eşi konumundaki davacının 12.05.2014 günü davalı Kuruma askerlik borçlanması başvurusunda bulunduğu, 602 güne karşılık gelen askerlik borçlanma bedeli 20.05.2014 tarihinde yatırıldıktan sonra bu kez 30.06.2014 günü ölüm sigortasından aylık tahsis isteminde bulunulduğu, Kurumca talebin reddi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
506 sayılı Kanunun 66. maddesinin (c) bendinde, 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinde en az 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş durumda ölen sigortalının hak sahibi kimselerine aylık bağlanacağı, 1479 sayılı Kanunun 41. maddesinde, ölüm tarihinde en az 5 tam yıl sigorta primi ödemiş olan sigortalının hak sahibi kimselerine yazılı istemleri durumunda aylık bağlanacağı belirtilmiş iken kanun koyucu tarafından kabul edilerek 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 32/2. maddesinde kısmen farklı düzenleme yapılarak ölüm aylığının, en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4/1-(a) maddesi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları durumunda bağlanacağı, ancak, 4/1-(b) maddesine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması veya ödenmesinin koşul olduğu açıklanmıştır. Maddede yer alan “her türlü borçlanma süreleri hariç” ibarelerinin, sigortalılık süresi ile birlikte prim ödeme gün sayısını da içerdiği, başka anlatımla, 4/1-(a) maddesi kapsamındaki sigortalıların hak sahipleri yönünden ölüm aylığı tahsis koşulları irdelenirken borçlanılan
sürelerin, 5 yıllık sigortalılık süresi ve 900 prim ödeme gün sayısının hesabında dikkate alınmaması gerektiği belirgindir.
Kural olarak her kanunun, ancak yürürlüğe girdiği tarihten sonraki zamanda meydana gelen olaylara ve ilişkilere uygulanması gerekmekte olup söz konusu 32. maddenin yürürlük tarihi öncesinde gerçekleşen ölüm ve borçlanmalar yönünden de uygulanmasına olanak veren düzenleme bulunmadığı gibi kanunların geriye yürümemesi (geçmişe etkili olmaması) kuralının istisnaları niteliğindeki “beklenen (ileride kazanılacağı umulan) haklar”, “kamu düzeni ve genel ahlak”, “yargılama hukuku” gibi istisnaların da söz konusu olmadığı açıktır. Bu çerçevede ve sonuç olarak belirtilmelidir ki 506 sayılı Kanuna/5510 sayılı Kanunun 4/1-(a) maddesine tabi sigortalıların hak sahipleri yönünden, ölüm, borçlanma bedelini ödeme veya borçlanma başvurusu 01.10.2008 gününden önce olduğunda 506 sayılı Kanunun 66. maddesi uygulanarak her türlü borçlanma sürelerinin, 5 yıllık sigortalılık süresi ve 900 prim ödeme gün sayısının hesabında gözetilmesi, buna karşın ölüm, borçlanma bedelini yatırma ya da borçlanma başvurusunda bulunma olgularının her üçü birden 01.10.2008 tarihinden itibaren gerçekleştiği takdirde ise 5510 sayılı Kanunun 32/2. maddesinin uygulanması gerekmektedir.
Yukarıdaki yasal düzenlemeler ve açıklamalar ışığında dava değerlendirildiğinde, ölüm olayı veya askerlik borçlanmasına karşılık gelen tutarın ödenmesi ya da askerlik borçlanma başvurusu 01.10.2008 gününden önce gerçekleşmediğinden uyuşmazlığın çözümünde, değinilen 32/2. maddenin uygulanması zorunludur ve borçlanma süresi hariç toplam 481, borçlanma süresi ile birlikte toplam 1.083 pim ödeme gün sayısına sahip olan sigortalının hak sahibi yönünden tahsis için gerekli 900 veya 1800 gün koşullarının yerine getirilmediği, ayrıca 5510 sayılı Kanunun 4/1-(b) maddesine tabi sigortalılık bakımından prim borcunun varlığı da belirgindir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece yanılgılı değerlendirme sonucu, 900 prim ödeme gün sayısı hesaplanırken askerlik borçlanmasına karşılık gelen süre de dahil edilerek davanın kabulüne karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 07.04.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.