Davacı-birleşen dosya davalısı... San. ve Dış Tic. A.Ş. ile davalı-birleşen dosya davacıları ... Dek. Elek. Ür. İml. San. Tic. Ltd. Şti. vs. arasındaki davadan dolayı ... 16. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 08.02.2018 tarih ve 2011/56 E.-2018/105 K. sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı-birleşen dosya davacıları vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı-birleşen dosya davalısı vekili Avukat ... ile davalı-birleşen dosya davacıları vekili Avukat ... geldi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Asıl dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan sözleşmeye aykırılık nedeniyle alacak, birleşen dava, bakiye iş bedelinin tahsili talebinden ibarettir. Davacı iş sahibi, davalı ise yüklenicidir.
Mahkemece asıl davanın kısmen kabul ve kısmen reddine birleşen davanın reddine dair verilen karar, taraf vekillerince istinaf edilmiş ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi 04.12.2018 tarih, 2018/2130 Esas, 2018/1617 Karar sayılı karar ile daha önceden birleştirme kararı verildiğinden bahisle kararın istinafa değil, temyize tabi olduğu gerekçesi ile dosya Dairemize gönderilmek üzere ilk derece mahkemesine gönderilmiş ve ilk derece mahkemesince de, bölge adliye mahkemesi kararına uygun şekilde temyiz incelemesi için Dairemize gönderilmiştir.
6100 sayılı HMK"nın 166. maddesinde "(1) Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Birleştirme kararı, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar, diğer mahkemeyi bağlar. (2) Davalar, ayrı yargı çevrelerinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış ise bağlantı sebebiyle birleştirme ikinci davanın açıldığı mahkemeden talep edilebilir. Birinci davanın açıldığı mahkeme, talebin kabulü ile davaların birleştirilmesine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren, bununla bağlıdır.(3) Birleştirme kararı, derhâl ilk davanın açıldığı mahkemeye bildirilir. (4) Davaların aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğması ya da biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması durumunda, bağlantı var sayılır. (5) İstinaf incelemesi ayrı dairelerde yapılması gereken davaların da bu madde hükmüne göre birleştirilmesine karar verilebilir. Bu hâlde istinaf incelemesi, birleştirilen davalarda uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait kararı inceleyen bölge adliye mahkemesi dairesinde yapılır." hükmü bulunmaktadır.
6100 sayılı HMK geçici 3/2. maddede; bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar 1086 sayılı Kanun"un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun"la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454"üncü madde hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı, bu kararlara ilişkin dosyaların bölge adliye mahkemelerine gönderilemeyeceği düzenlenmiştir. Bu düzenleme nedeniyle bir dosyada 20.07.2016 tarihinden önce HUMK hükümlerine göre temyize tabi nihai bir karar verilmiş ise bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiş olsa bile o dosyada kesinleşinceye kadar verilecek tüm kararlar HMK hükümlerine göre istinafa tabi olmayıp doğrudan HUMK hükümlerine göre temyize tabi olacaktır.
Bu nedenle daha önce HUMK hükümlerine göre temyize tabi olarak bir nihai karar verilmiş ise,bu karar temyiz edilmemiş olsa bile sonrasında verilen karar dahi HUMK hükümlerine göre temyize tabi olacaktır. HMK geçici 3/2. maddedeki ilk düzenlemede “aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş olan” ibaresi değiştirilerek “kararlar” ibaresi getirildiğinden bu değişiklik açıkça bu sonucu gerektirmektedir.
Somut olayda, kanun yoluna başvurulan kararda yerel mahkemece asıl davanın kısmen kabul ve kısmen reddine birleşen davanın reddine dair verilen karar 08.02.2018 tarihli olup kural olarak istinaf kanun yoluna tabidir. ... Bölge Adliye Mahkemesinin 04.12.2018 tarih,2018/2130 Esas,2018/1617 karar sayılı karar ile daha önceden bu dosya ile ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 10.05.2011 tarih ve 2010/893 Esas, 2011/261 Karar sayılı dosyası ile bu dosyanın birleştirildiği ve bu nedenle HUMK temyiz hükümlerinin uygulanacağından bahisle dosya Dairemize temyiz incelemesi için gönderilmiştir.
Yukarıda belirtilen hükümler birlikte değerlendirildiğinde; davalar, ayrı yargı çevrelerinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış ise bağlantı sebebiyle birleştirme ikinci davanın açıldığı mahkemeden talep edilebilir. Birinci davanın açıldığı mahkeme, talebin kabulü ile davaların birleştirilmesine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren, bununla bağlıdır. Birleşen dosya kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşerek temyize konu asıl dosya ile birleştirilmekle asıl dosyanın tabi olduğu kanun yoluna tabidir. Birleşen dosyanın asıl dosyanın tabi olduğu kanun yoluna tabi olması durumu doktrinde "mıknatıs etkisi" olarak adlandırılmakta ve birleşen dosyayı asıl dosyanın tabir, yerinde ise mıknatıs etkisi ile çekeceği ve her iki dosyanın asıl dosyanın tabi olduğu kanun yoluna tabi olacağı şeklinde yorumlanmaktadır. Bu yorum taraflara daha fazla güvence veren iki dereceli bir sistemin tercihi açısından da doğru bir yorum olup Dairemizce de benimsenmektedir.
Tüm bu açıklamalar ışığında; her iki dosyanın istinaf kanun yoluna tabi olduğu anlaşılmakla ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi"nin dosyayı geri çevirme kararı doğru olmamış, istinaf incelemesi yapılması için dosyanın mahal mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE, 09.07.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.