14. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacılar tarafından, davalı aleyhine 15.06.2015 gününde verilen dilekçe ile inanç sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 25.02.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, inanç sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacılar, karı-koca olduklarını, davacılardan ...’ın davalının eşi... ile güvene dayalı alışverişleri sonucunda ortak parayla 31, 32, 111 ve 221 parsel sayılı dört adet taşınmaz satın aldıklarını, bunlardan 31 ve 32 parselin satılarak payları oranında aralarında paylaşıldığını, geriye kalan 111 ve 221 parsel sayılı taşınmazların ileride satılması halinde ise satış bedelinin nasıl paylaşılacağına dair “Tutanak” başlıklı bir belge imzaladıklarını ve kendilerinin iyiniyetlerinin suistimale uğradığını belirterek taşınmazın tapu kaydının yarısının iptali ile kendi adlarına tescilini talep etmişlerdir.
Davalı, açılan davada 10 yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğini, 22 yıl sonra bu davanın açılmasının iyiniyetli olmadığını, dava dilekçesine ekli tutanağın resmi bir satış sözleşmesi olmadığını, bu nedenle şekil şartı bakımından sakat olduğunu ve bu belgenin herhangi bir hukuki karşılığının bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacılar temyiz etmiştir.
İnançlı işlemler, inananın teminat oluşturmak veya yönetilmek üzere mal varlığı kapsamındaki bir şey veya hakkını, inanılana devretmesi ve inanılanın da inanç anlaşmasındaki koşullara uygun olarak inanç konusu şeyi kullanmasını, amaç gerçekleştiğinde ise belirlenen şekilde inanana iade etmesini içeren işlemlerdir.
İnançlı bir işlem ile inanan, sahibi olduğu bir mülkiyet veya alacak hakkını inanılana kazandırıcı bir işlemle devretmekte ancak borçlandırıcı bir sözleşme ile de onu bazı yükümlülükler altına sokmaktadır.
İnançlı işlemin taraflarını, inanan ve inanılan oluşturur. Bir hakkı ya da nesneyi, güvendiği bir kişiye inançlı olarak devreden kimseye “İnanan” adı verilir. Devredilen hak veya nesneyi, kendisine ait bir hak olarak kendi yararına, doğrudan doğruya ve dolaylı olarak kullanan kişiye de “İnanılan” denir. İnananın, inanılana inançlı olarak kazandırdığı hak ya da nesne ise “İnanç konusu şey” olarak nitelenir.
İnançlı bir işlemde, kazandırıcı işlemin tarafları ile borç doğuran anlaşmanın tarafları aynıdır.
İnançlı işlemde inanılan, hakkını kullanırken kararlaştırılan koşullara uymayı, amaç gerçekleşince veya süre dolunca hak veya nesneyi tekrar inanana (veya onun gösterdiği üçüncü kişiye) devretmeyi yüklenmektedir. İnançlı işlem, kazandırmayı yapan kişiye yani inanana belirli şartlar gerçekleşince, kazandırmanın iadesini isteme hakkı sağlayan bir sözleşmedir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde bunun dava yoluyla hükmen yerine getirilmesi istenebilir.
İnanç sözleşmesi, 5.2.1947 tarihli ve 20/6 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca ancak, yazılı delille kanıtlanabilir. Bu yazılı delil, tarafların getirecekleri ve onların imzalarını taşıyan bir belge olmalıdır.
Açıklanan nitelikte bir yazılı delil bulunmasa da, taraflar arasındaki uyuşmazlığın tümünü kanıtlamaya yeterli sayılmamakla beraber bunun vukuuna delalet edecek karşı tarafın elinden çıkmış (inanılan tarafından el ile yazılmış fakat imzalanmamış olan bir senet veya mektup, daktilo veya bilgisayarla yazılmış olmakla birlikte inanılanın parafını taşıyan belge, usulüne uygun onanmamış parmak izli veya mühürlü senetler gibi) “Delil başlangıcı” niteliğinde bir belge varsa 6100 Sayılı HMK’nin 202.maddesi uyarınca inanç sözleşmesi “Tanık” dahil her türlü delille ispat edilebilir.
Yazılı delil veya “Delil başlangıcı” yoksa inanç sözleşmesinin ikrar (6100 Sayılı HMK m.188) yemin (6100 Sayılı HMK m.225 vd.) gibi kesin delillerle de ispat edilmesi olanaklıdır. Davacının yemin deliline dayanması halinde hakimin davacıya bu hakkını hatırlatması gerekir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 09.12.2015 tarihli, 2014/14-516 E. 2015/2838 K. sayılı kararı da bu doğrultudadır.)
Somut olaya gelince; mahkemece davanın konusu “Satış vaadi sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil” olarak nitelendirilmişse de; uyuşmazlığa konu temel ilişki, davacılardan ... ile davalı ... arasındaki inanç sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.

Tüm bu nedenlerle yukarıda açıklanan ilkeler uyarınca mahkemece, dosyada bulunan tarihsiz “Tutanak” başlıklı adi yazılı belge içeriği incelenmek suretiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken davanın nitelendirilmesinde hata yapılarak karar verilmesi doğru görülmemiş; hükmün, bozulması gerekmiştir.
SONUÇ; Yukarıda açıklanan nedenlerle davacıların temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15.06.2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.