MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi


TÜRK MİLLETİ ADINA

K A R A R

A) Davacı İstemi;
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkilinin çalıştığı iş yerinde yaptığı işe bağlı olarak rahatsızlandığını, bu rahatsızlıkları sebebiyle sağ el işaret parmağı ile sol el dördüncü parmağının kesildiğini, tütün tozundan kaynaklanan bu hastalığın diğer parmaklarına ve ayaklarına da sirayet ettiğini, kesilen parmaklarının yanında moraran diğer parmaklarının da müvekkilini tarifi imkansız acılar, sıkıntılar içinde bıraktığını ifade ederek, fazlaya dair talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla 50,00TL maddi, ...500,00TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davacı vekili, 26/06/2018 tarihli ıslah dilekçesinde maddi tazminat talebini toplam 73.444,91TL ye çıkarmıştır.
B) Davalı Cevabı;
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, iş yerinde uzun süren bir çalışma sırasında meslek hastalığının görülmediğini, davacının parmaklarının kesilmesinin çalışma koşullarından kaynaklanmadığını, yersiz açılan davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuştur.
Davalı vekili ıslah dilekçesine süresi içerisinde verdiği cevabında ıslahın zamanaşımına uğradığından reddini talep etmiştir.
C) İlk Derece Mahkemesi Kararı :
Mahkemece yapılan yargılamada, dosya arasında yer alan ... Sigorta Yüksek ... Kurulu"nun 12/02/2008 karar tarihli, 13/607 sayılı kararı kararı ile davacıdaki mevcut hastalığın meslek hastalığı olmadığına karar verildiği, davacının bu karara karşı ... 1. İş Mahkemesi"nde açtığı davada meslek hastalığına yakalandığının tespiti ile sürekli iş görmezlik geliri bağlanmasını talep ettiği, ilgili dosyada ... 3. İhtisas Dairesi ve ... Genel Kurulu"ndan raporlar alındığı, ilgili raporlarda davacının hastalığının meslek hastalığı olduğu ve %55 sürekli iş görmezliğin tespit edildiği, davanın kabulüne karar verildiği, en son Yargıtay 10.H.D."nin 2015/13245 Esas, 2016/2604 Karar sayılı ilamı ile , dava konusu meslek hastalığının hangi tarihten itibaren ve ve hangi oranlarla tespit edildiğinin belirlenmesi için ... Genel Kurulu"ndan aldırılacak rapor sonrasında davacıya bağlanması gerekli gelirler bakımından gelirin başlangıç tarihine ilişkin 506 Sayılı Yasa"nın 92. ve 99. maddeleri hükümleri irdelenmek suretiyle hüküm tesisi amacıyla kararın bozulmasına karar verildiği, bozma kararından sonra davacı vekilinin davadan feragat ettiği, feragat nedeni ile davanın reddine karar verildiği, maluliyete dayalı gelir bağlanması talepli davadan feragat edildiği ve bu kapsamda kurum tarafından davacıya herhangi bir gelir bağlanmadığı, davacının iddia ettiği meslek hastalığı sebebi ile ... tarafından bağlanacak iş görmezlik ödeneğinin bu dosyada dava şartı olduğu, maddi tazminata ilişkin hesaplanan maddi zarardan ... tarafından bağlanan gelirin peşin sermaye değerli gelirin ve varsa yapılan geçici iş göremezlik ödeneğinin rücu edilebilir bölümünün indirilmesi gerektiği, aksi halde davacının sebepsiz zenginleşeceği gerekçesiyle, açılan maddi tazminat davasının dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verildiği; meslek hastalığı sonucu bedensel veya ruhsal zarara uğrayan sigortalının, işverenden maddi tazminatın yanı sıra manevi tazminat da isteyebileceği, manevi tazminatın Borçlar Kanununda düzenlendiğini, manevi tazminat ile meslek hastalığına tutulmuş sigortalının çektiği, bedensel ve ruhsal acı, elem, keder ve ızdırabın giderilmeye çalışıldığı, dosya arasında yer alan ... raporları ve dosya kapsamına, kusur oranları kapsamında ...500,00TL manevi tazminat talebinin kabulüne, dava dilekçesindeki taleple bağlı olarak ... Sigortalar Kurumu ... Hastanesi"nin rapor tarihi olan 11/02/1998 gününden itibaren yasal faiz işletilmesine karar verildiği görülmüştür.
E) Davacıların İstinaf İtirazı :
Davacının yargılama aşamasında vefat ettiğini, mirasçıları tarafından davaya devem edildiğini, maddi tazminat taleplerinin reddine karar verilmesinin yasal dayanağının olmadığını, maddi tazminat talep edebilmek için iş göremezlik ödeneği bağlanması gerektiğine ilişkin yasal düzenleme bulunmadığını, yargılama aşamasında ölen davacının meslek hastalığına yakalandığını ve maluliyetin %55 olduğunu, yargılama aşamasında gerçekleşen ölümle birlikte mirasçılara gelir bağlanma imkanının kalmadığını beyan ederek maddi tazminat talebinin reddi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
F) Davalının İstinaf İtirazı :
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle, manevi tazminat talebinin de dava şartı yokluğundan reddedilmesi gerektiğini, iş yerinde tüm ... önlemlerinin alındığını, kararın manevi tazminatla ilgili kısmının bozulması gerektiğini savunmuş ve müvekkili lehine karar verilmesini talep etmiştir.
G) Bölge Adliye Mahkemesi Kararı :
Mahkemenin, manevi tazminata ilişkin kararının, ... Kurumu raporları, tarafların durumu ve dayanılan gerekçeye uygun olduğu, iş göremezlik ödeneğinin manevi tazminat yönünden koşul olmadığı, bu nedenle davalı vekilince ileri sürülen istinaf sebebinin yerine olmadığı; Maddi tazminat talebi açısından davanın nitelikçe ... Sigortalar Kurumu tarafından karşılanmayan zararın giderilmesi istemine ilişkin olduğu, haksız zenginleşmeyi ve mükerrer ödemeyi önlemek için kurum tarafından hak sahiplerine ya da sigortalıya bağlanan gelirin peşin sermaye değerinin belirlenen tazminattan düşürülmesi gerektiği, 506 sayılı Yasa"nın 24. maddenin öngördüğü koşulların oluşmadığının saptanması durumunda, sigortalı ya da hak sahibine gelir bağlanmayacağı, sigortalı ya da hak sahibinin, destekten yoksun kalma tazminat isteme hakkına sahip olmayacağı, davacının gelir bağlanması için açtığı davadan feragat edildiği, kararın kesinleştiği, bu kapsamda maddi tazminat isteminin reddine ilişkin mahkeme kararının isabetli olduğu, davacı mirasçılarının vekili tarafından ileri sürülen istinaf sebeplerinin açıklanan sebeplerle haksız olduğu gerekçesine dayanılarak, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, HMK."nın 353/1-b-1 maddesi gereğince istinaf itirazlarının esastan reddine karar verilmiştir.
H) Davacıların Temyiz İtirazı :
... 1. İş Mah.nin 2016/610E sayılı meslek hastalığı maluliyet geliri bağlanması amacıyla açılan davadan feragat edildiği gerekçesiyle bu davada dava şartı yokluğu sebebiyle maddi tazminat talebinin reddedilmesi kararının usule ve yasaya aykırı olduğunu, feragat nedeniyle zaten ... ... Kurumundan meslek hastalığı maluliyet geliri alınamayacağı, bu nedenle mükerrer ödeme ve sebepsiz zenginleşmenin söz konusu olmadığını, böylelikle Mahkemenin ret sebebine dayanak gerekçesinin haksız olduğunu, feragat sebebiyle zaten ... Başkanlığına başvuru hakkının sonlandığını, muris işçinin yargılama aşamasında 19/02/2006 tarihinde hayatını kaybettiğini bu sebeple de Kuruma maluliyet geliri başvurusunun mümkün olmadığını beyan ederek kararın bozulması gerektiğini savunmuştur.
I) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe;
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere, temyiz kapsam ve nedenlerine göre davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, yargılama aşamasında hayatını kaybeden davacılar murisinin meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece maddi tazminat talebinin reddine, ...500,00TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline, yargılama aşamasında ölen malul işçinin mirasçıları olan davacılara dosyadaki mirasçılık belgesi paylarına göre paylaştırılmasına; Bölge Adliye Mahkemesi tarafından taraf vekillerince ileri sürülen istinaf itirazlarının esastan reddine karar verilmiştir.
Somut olayda, davalı şirket tarafından işletilen iş yerinde davacılar murisinin meslek hastalığına yakalandığı ve malul kaldığı, meslek hastalığı sebebiyle maluliyete dayalı sürekli iş göremezlik gelirinin bağlanması amacıyla açılan davadan feragat edildiği, ayrıca davacılar murisinin yargılama aşamasında, 19/02/2006 tarihinde hayatını kaybettiği, meslek hastalığına yakalanan sigortalının ölümü ve kurumdan gelir bağlama talepli davadan feragat edilmesi sebepleriyle ... ... Kurumu’ndan gelir bağlama imkanının kalmadığı, böylelikle davalı işverene karşı mükerrer ödemenin mümkün olmadığı açıktır.
Bu kapsamda, maddi tazminat talebinin değerlendirilmesiyle birlikte hüküm tesisi yerine, yazılan gerekçeyle maddi tazminat talebinin reddi kararı hatalı olmuştur.
3- Yine dosya kapsamına göre, meslek hastalığının tespit edildiği 11/02/1998 tarihinden sonra davacı vekilinin 21/05/1998 tarihli dava dilekçesi ile 50,00TL maddi, ...500,00TL manevi tazminat talebinde bulunulduğu, 26/06/2008 tarihli ıslah dilekçesiyle maddi tazminat talebinin 73.444,91TL ye çıkarıldığı, davalı vekilinin 02/07/2008 günü tebliğ aldığı ıslaha karşı 25/07/2008 havale tarihli dilekçe ile zamanaşımı def’ini ileri sürdüğü anlaşılmaktadır.
Zamanaşımı süresi gerek olay tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 125. maddesi ve gerekse yürürlükteki 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 146. maddesi gereğince haksız fiilin meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıldır.
Uygulama ve öğretide kabul edildiği üzere, zamanaşımı failin ve zararın öğrenildiği tarihten başlatılmalıdır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 10.05.2017 tarih ve 2016/21-1600 Esas – 2017/937 Karar sayılı ilamında da işaret olunduğu üzere, bazı hallerde gerek zararı doğuran eylem veya işlemin ne olduğu ve kim tarafından gerçekleştirildiği ve gerekse zararın kapsam ve miktarı aynı anda ve tam bir açıklıkla belirlenebilir. Böyle durumlarda zarar görenin uğradığı zararın varlığını, zarar verenin kim olduğunu, kapsam ve miktarının neden ibaret bulunduğunu öğrendiği andan itibaren zarar verenden bunun tazminini isteme hakkının doğacağı ve bu hakkına ilişkin yasal zamanaşımı süresinin de o tarihte başlayacağı açıktır. Bu bağlamda herhangi bir eylemden doğan zararın tümü bir birlik teşkil eder, birbiriyle ilgisi olmayan bağımsız zararların bir toplamı olarak görünmez, dolayısıyla zararın kapsamı ve tutarının belli olmaması zamanaşımının başlamasına engel oluşturmaz. Başka bir ifadeyle, zararın öğrenilmesi onun kapsamının değil, varlığının öğrenilmesi anlamındadır. Zararın varlığı, niteliği ve esaslı unsurları hakkında bir dava açmaya, o davayı ciddi ve objektif bir şekilde desteklemeye, gerekçelerini göstermeye elverişli yeterli hal ve şartların öğrenilmesi, zararın öğrenilmiş sayılması için yeterlidir.
Buna karşılık ortaya çıkan zarar, kendi özel yapısı içerisinde sonradan değişme eğilimi gösteriyor, kısaca zararı doğuran eylem veya işlemin doğurduğu sonuçlarda (zararın nitelik veya kapsamında) bir değişiklik ortaya çıkıyor ise artık, “gelişen durum” ve dolayısıyla, gelişen bu durumun zararın nitelik ve kapsamı üzerinde ortaya çıkardığı değişiklikler (zarardaki değişme) söz konusu olacaktır. Böyle hallerde zararın kapsamını belirleyecek husus gelişmekte olan bu durumdur ve bu gelişme sona ermedikçe zarar henüz tamamen gerçekleşmiş olamayacağı için zamanaşımı süresi bu gelişen durumun durduğunun veya ortadan kalktığının öğrenilmesiyle birlikte işlemeye başlayacaktır.
Önemle belirtilmelidir ki, burada sözü edilen “gelişen durum” kavramı uygulamada çoğu kez yanlış anlaşıldığı şekilde, doğan zararın kapsamının zarar görence tam olarak öğrenilmesinin herhangi bir nedenle geciktiği (Örneğin, buna ilişkin bilirkişi raporunun geç alındığı) durumlara ilişkin olan, böylesi bir durumu ifade eden bir kavram değildir. Başka bir anlatımla, gelişen durum kavramı salt zarar doğuran işlem ya da eylemin sonuçlarının gelişmesini ve bu nedenle zarar görenin bu konularda bilgi sahibi olabilmesinin zorunlu olarak bu gelişmenin tamamlanacağı ana kadar gecikmesini ifade eder (Hukuk Genel Kurulu"nun 06.11.2002 gün ve 2002/4-882 E., 2002/874 K. sayılı kararı).
Bu açıklamalar doğrultusunda somut olaya dönüldüğünde; gelişen bir durumun ya da müstakbel (gerçekleşecek-gelecek) bir zararın söz konusu olmadığı tüm dosya içeriğinden ve özellikle maluliyete ilişkin rapor ve belgelerden açıkça anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca, davalı vekilinin ıslaha karşı süresinde ileri sürdüğü zamanaşımı def’ine itibar edilerek, dava dilekçesindeki 50,00TL maddi tazminatın yasal faiziyle birlikte tahsili talebiyle sınırlı şekilde karar verilmesi gerekirken, yersiz sebeple maddi tazminat talebinin tümüyle reddi kararı hatalı olmuştur.
O halde davacılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilerek temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına, ilk derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
İ) SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesi"ne, karardan bir örneğin de Bölge Adliye Mahkemesi"ne gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine
13/05/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.