MAHKEMESİ : Mersin 4. İş Mahkemesi
TARİHİ : 14/11/2012
NUMARASI : 2012/269-2012/1

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Dava, davacının davalı işyerinde 2000/Mart – 2010/Haziran tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile davacının davalı işyerinde 01.03.2000 – 30.06.2010 tarihleri arasında asgari ücret ile kesintisiz çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı işyerinde yükleme, taşıma işlerini yaptığını iddia eden davacı adına davalı işyerinden bildirilen işe giriş bildirgesi ve çalışma bulunmadığı, dönem bordrolarının dosya arasına alınmadığı, ancak davalı tanıklarının hizmet cetvellerinin mevcut olduğu, davacı tanıklarının ise davalı işyerinde çalıştıklarına dair beyanlarının bulunmadığı, ancak davacının çalışmalarını doğruladıkları, komşu işyeri tanığı olarak dinlenilen ve komşu kahvehane ile berberi çalıştırdıkları tespit edilen tanıkların ise davacıyı tanımadıklarını beyan ettikleri anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların Kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı dava tarihinde yürürlükte olan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi ile halen 5510 sayılı Yasa"nın 86. maddesi olan bu tür davalarda; öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenilen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları ya da komşu ve yakın işyerlerinde çalışan kayıtlı tanıklar olması sağlanarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Bu yön Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578 ve 01.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olayda; dönem bordroları dosya arasına alınmadan ve re"sen tespit edilecek bordro tanıkları dinlenilmeden, davalı vekilinin sunduğunu beyan ettiği ancak dosyada bulunmayan ve davacının 2009 yılında belli aralıklarla 82 gün, 2010 yılında da 54 gün çalıştığına dair olduğu beyan edilen gider pusulaları da dosya arasına alınmadan, davacı vekilince sunulan işçi fişlerinin niçin düzenlediği davalı işverenden ve bordro tanıklarından sorulmadan, ayrıca davacı vekilinin sunduğu kredi kartı ekstresinin ait olduğu banka şubesinden ne kadar zamandır davacının adres olarak davalı işyerini gösterdiği sorulmadan, bu itibarla davacının davalı işyerinde çalışan bir kişi mi yoksa serbest piyasa hamalı mı olduğu hiçbir tereddüte mahal bırakmayacak şekilde ortaya konulmadan eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; öncelikle davacının talep ettiği döneme ait dönem bordrolarını dosya arasına alarak re"sen tespit edilecek bordro tanıklarını dinlemek, dosyada mevcut olmayan ancak davalı vekilince sunulduğu beyan edilen gider pusulaları ve işçi fişleri hususunda davalı işveren vekilinin beyanlarını almak, davalı işyerinde keşif yaparak; işyerinin kapsam ve kapasitesini belirleyerek işyerinde sürekli hamal çalıştırılmasının gerekli olup olmadığını tespit etmek, davalı tanığı olarak dinlenilen ve kendilerinin işyerinde hamallık yaptığını beyan eden tanıklar ile varsa başka hamalları da tespit ederek işyerinin hamallık işlerinin bu kişilerce karşılanıp karşılanamayacağını belirlemek, ayrıca davalı işyeri ile benzer işleri yapan komşu işyeri sahipleri ile bu işyerlerindeki çalışmaları kayıtlara geçmiş kişileri de dinleyerek davacının davalı işyerinden başka işyerinde de hamallık yapıp yapmadığını tespit etmek ve gerekiyorsa bu hususta zabıta araştırması yaptırmak, böylece toplanan deliller ışığında, davacının davalı işyerinde bir çalışan mı yoksa serbest piyasa hamalı mı olduğunu tespit ederek varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde bulundurulmadan, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekili ile davalı şirket vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan S... Tarım Ürünleri Dış Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti."ne iadesine 18/02/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.