MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı asıl tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; davalıya ait bahçeli konutta 01/03/1997 tarihinden 09/08/2009 tarihine kadar bahçıvanlık, bekçilik, temizlik, çamaşır ve ütü işlerinde kesintisiz olarak çalıştığını, aylık net 200 TL ücretle çalışmakta iken davalının kendisine ağır geldiği gerekçesiyle artık eleman çalıştırmayacağını söyleyerek iş sözleşmesini haksız olarak fesh ettiğini, ancak yerine 4 eleman aldığını iddia ederek; kıdem ve ihbar tazminatı, ücret, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, resmi tatillerde çalışma ücreti gibi alacaklarının ödenmediğini iddia ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 100 TL kıdem tazminatı, 100 TL ihbar tazminatı, 100 TL ücret alacağı, 100TL fazla mesai ücreti, 200 TL yıllık izin ücreti, 300 TL resmi tatillerde çalışma ücreti 100 TL çocuk parası olmak üzere toplam 1.000 TL"nin; kıdem tazminatı için en yüksek banka mevduat faizi, diğer tazminatlar için yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı; yoksul olan davacıyı evine alarak ona yardım ettiğini, davacının kocasına da iş bulduğunu, davacının kanser hastası olduğunu, evinde ücretli veya ücretsiz çalışmadığını, eğer evinde çalıştıracak olsaydı davacının eşini çalıştırmayı tercih edeceğini, hizmet ilişkisi olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile 323,40 TL ihbar tazminatının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine dair verilen hüküm; davacı tarafın temyizi üzerine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 03/10/2018 tarihli ve 2016/3776 E 2018/8944 K sayılı, kararıyla; davacı 100 TL ihbar tazminatı talep etmesine rağmen mahkemece 323,40 TL üzerinden hüküm kurulmasının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun taleple bağlılık ilkesini düzenleyen 26. maddesine aykırı olduğundan bahisle davacının sair temyiz itirazları incelenmeksizin bozulmuştur.
Bozma kararına uyan mahkemece; davacının, davalıya ait evde, ev hizmetlerinde 01/03/1997 tarihinden 09/08/2009 tarihine kadar çalıştığı, sözleşmenin davalı tarafından haklı bir neden olmadan feshedildiği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 100 TL ihbar tazminatının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan miras payları oranında alınarak davacıya verilmesine, davacının sair taleplerinin reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafça temyiz edilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 33. maddesi uyarınca maddi olayları ileri sürme yükümlülüğü taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve Türk hukukunu resen uygulama yükümlülüğü hakime yüklenmiştir.
Uyuşmazlığa uygulanması gereken 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 313. ve devamı maddeleri hizmet akdini düzenlemektedir. Aynı Kanun"un "a)Salahiyet" başlıklı 344. maddesi; “Muhik sebeplerden dolayı gerek işçi gerekse iş sahibi, bir ihbara lüzum olmaksızın her vakit akdi fesedebilir. Ezcümle, ahlaka müteallik sebeplerden dolayı yahut hüsnüniyet kaideleri noktasından iki taraftan birini artık akti icra etmemekte haklı gösteren her hal, muhik bir sebep teşkil eder. Bu gibi hallerin mevcudiyetini hakim taktir eder. Fakat işçinin kendi kusuru olmaksızın duçar olduğu nispeten kısa bir hastalığı yahut kısa müddetli bir askeri mükellefiyeti ifa etmesi, muhik sebep olarak kabul edilemez.". hükmünü, "b)Tazminat" başlıklı 345. maddesi; "Muhik sebepler bir tarafın akte riayet etmemesinden ibaret olduğu taktirde, bir taraf diğer tarafa onun akit ile müstehak iken mahrum kaldığı feri menfaatler de nazara alınmak üzere, tam bir tazminat itasıyla mükellef olur. Bundan başka hakim vaktinden evvel feshin mali neticelerini, hali ve mahalli adeti gözönünde tutarak taktir eder." hükmünü içermekte olup, açıklanan bu maddeler ile iş sözleşmesinin feshine bağlı olarak tazminat hakkı düzenlenmiştir. Buna göre her ne kadar davacı “kıdem tazminatı” adıyla talepte bulunmuş ise de hakim HMK"nın 33. maddesi uyarınca tarafların hukuki nitelendirmesiyle bağlı olmadığından, davacının kıdem tazminatı talebinin haksız feshe dayalı tazminat talebi olduğu gözetilmelidir.
Yine aynı Kanun"un 329. maddesi; "Sözleşme ile kararlaştırılmış ya da mutad olan çalışmanın ölçüsüne oranla bir fazla çalışma zorunlu oluyorsa, işçi bunu yapmaya gücü yeterse ve üzerine almaya reddetme dürüstlük kuralına bir aykırılık ifade ederse, fazla çalışmayı kabul etmek zorundadır. İşçi, bu fazla çalışma için kararlaştırılan ücrete oran kurularak ve özel durumlar gözönüne alınarak takdir edilmesi gereken ek ücreti talep hakkına sahiptir." hükmünü, m. 334 "İşveren işçiye mutat serbest saatler yada günler vermekle yükümlüdür. İşveren feshi ihbar yapılmasından sonra başka bir iş aranması için işçiye uygun bir zaman vermek zorundadır. Bütün durumlarda, işverenin çıkarlarını olabildiği kadar gözetmek gerekmektedir." hükmünü içermekle kanunda fazla çalışmayla ilgili düzenlemelere de yer verilmiştir. Kanunun 340 maddesinde ise, fesih bakımından iki haftalık ihbar süresi öngörülmüştür.
Kartal 4. İş Mahkemesinin 2009/1140 E 2011/1181 K sayılı dosyasında görülen hizmet tespiti davası sonucunda verilen karar ile davacının davalıların yargılama sırasında vefat eden murislerine ait evde, ev hizmetlerinde, 01/02/1997 ile 09/08/2009 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmiş, kararda hangi tarihler arasında hangi ücretle çalışıldığı da gösterilmiş ve söz konusu hüküm Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşmiştir.
Somut uyuşmazlıkta mahkemece, işveren tarafından hizmet akdinin haksız feshedildiği belirtilmiştir. O halde mahkemece; yukarıda bahsi geçen hizmet tespiti kararı ile kesinleşen çalışma süresi ve ücretleri ile işçinin hizmet akdinin işveren tarafından haksız feshine dayalı olarak BK 345 uyarıca tazminat talebinde bulunabileceği dikkate alınarak davacının talep ettiği alacak ve tazminat kalemleri, 818. sayılı Borçlar Kanunu hükümlerine göre ayrı ayrı değerlendirilerek karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün HUMK’nın 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/10/2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.