MAHKEMESİ :Ankara 17. Asliye Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün davacı ve davalı ... Bakanlığı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 26.Hukuk Dairesince tarafların istinaf başvurusunun kısmen kabulüne dair verilen kararın süresi içinde davacı ve davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davacının askerlik görevini yapmakta olduğu andarma Karakol Komutanlığında komutanların verdiği emir ve talimatla 04/10/2010 tarihinde yapılan yol kontrolü sırasında yoldan geçen ve davalı ... idaresinde olan aracın "Dur" uyarısına uymaksızın davacının üzerine gelerek ona çarpması nedeniyle ağır derecede yaralandığını, davalı aracının davalı ... nezdinde sigortalı olduğunu, ayrıca davacının askerlik esnasında yaşayacağı rizikolara karşı ... Sigorta A.Ş nezdinde sigorta edildiğini belirterek ..."nin kusurlu hareketiyle sebebiyet verdiği kaza nedeniyle davacının maluliyet durumunun saptanarak fazlaya ilişkin haklar saklı tutulmak suretiyle 125.000,00 TL maddi tazminatın davalı ..., ... Sigorta ve Jandarma Genel Komutanlığı"na izafeten İçişleri Bakanlığından tahsiline, maddi tazminatın 10.000,00 TL"lik kısmından Mehmetçik Sigortasından dolayı ... Sigorta A.Ş"nin müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmasına, ayrıca davacının yaşadığı ve yaşayacağı sıkıntılar gözönüne alınarak 100.000,00 TL manevi tazminatın davalı ... ve Jandarma Genel Komutanlığı"na izafeten İçişleri Bakanlığından müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 07/04/2014 tarihli ıslah dilekçesi ile dava değerini 136.677,15 TL ıslah ederek, toplam 261.677,15 TL maddi tazminatın davalı ... yönünden poliçe limitleri gözönüne alınarak, davalılar ... Sigorta A.Ş ve ..."den müştereken ve müteselsilen tahsiline, ayrıca dava dilekçesindeki ... Sigorta A.Ş. yönünden talebini aynen tekrar ettiğini belirterek, birleşen dava dosyasında davacı borçlu Bakanlığın menfi tespit talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekilleri davanın reddini savunmuştur.
Birleşen Ankara 22. Asliye Hukuk Mahkemesi 2015/506 E sayılı davada davacı ... vekili meydana gelen bu kazada davacının uğradığı zarardan İçişleri Bakanlığının da sorumlu olduğundan bahisle 125.000,00 TL maddi tazminatın ve 100.000,00 TL manevi tazminatın asıl davanın diğer davalıları ile birlikte müştereken ve müteselsilen davalı ... Bakanlığından tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen Ankara 17. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2013/84 E. sayılı dosyasında davacı ... Bakanlığı vekilinin
Ankara 11. İcra Müdürlüğünün 2012/12628 sayılı takip dosyasında talep edilen 04/10/2010 tarihli kaza nedeniyle talep edilen maddi tazminat yönünden davacının davalıya borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesince davacı ..."ın işbu dava dosyasında ve işbu dava dosyası ile birleştirilen Mahkememizin 2015/506 Esas sayılı dava dosyasında, dava ve ıslah dilekçeleri ile talep edilen maddi tazminatla ilgili davalılar İçişleri Bakanlığı, ... ve ... yönünden davaların kısmen kabulü ile,10.506,08 TL geçici maluliyet nedeniyle, 11.644,40 TL bakıcı giderleri nedeniyle, 61.765,00 TL daimi maluliyet nedeniyle karşılanmamış maddi zarar olmak üzere toplam 83.915,51 TL maddi tazminatın (davalı ..."nin 10.000,00 TL"sinden 06/01/2011 dava tarihinden itibaren işleyen faiziyle birlikte sorumlu tutulması kaydı ile) kaza tarihi olan 04/10/2010 tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, (hükmedilen alacağın tahsilinde Ankara 11. İcra Müdürlüğünün 2012/12628 sayılı dosyasında borçlu İçişleri Bakanlığından yapılabilecek tahsilde tekerrür etmemek kaydıyla) fazlaya dair istemin reddine, davacı ..."ın işbu dava dosyasında ve işbu dava dosyası ile birleştirilen Mahkememizin 2015/506 Esas sayılı dava dosyasında dava dilekçesi ile talep edilen manevi tazminat isteminin kısmen kabulü ile 20.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 04/10/2010 tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte davalı ... ve Jandarma Genel Komutanlığına izafeten İçişleri Bakanlığından müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya dair manevi tazminat isteminin reddine, davacı ..."ın işbu dava dosyasında ve işbu dava dosyası ile birleştirilen mahkememizin 2015/506 Esas sayılı dava dosyasında, dava ve ıslah dilekçeleri ile talep edilen maddi tazminat ve dava dilekçesinde talep edilen manevi tazminatla ilgili olarak davalı ...Ş"den talep edilen miktarların poliçe kapsamında davacıya ödendiği anlaşılmakla ... Sigorta yönünden maddi ve manevi tazminat talebinin konusuz kaldığı anlaşılmakla esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, iş bu dava dosyası ile birleştirilen Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/84 Esas sayılı dava dosyasındaki davacı ... Bakanlığı vekilinin menfi tespit istemine ilişkin
davasının kısmen kabulü ile davacı ... Bakanlığının Ankara 11. İcra Müdürlüğünün 2012/12628 sayılı takip dosyasına konu edilen alacakla ilgili olarak 1 nolu bentte verilen karar gereği tahsilde tekerrür etmemek kaydı ile 83.915,51 TL asıl alacak ve 16.162,31 TL işlemiş faiz olmak üzere 100.077,82 TL toplam tazminattan yılllık %9 faiz nispetinde faiziyle birlikte alacaklıya karşı sorumlu tutulabileceği, fazlaya dair 229.822,86 TL"lik istem ve yıllık %16,50 nispetinde faiz yönünden borçlu Bakanlığın davacı ..."a karşı sorumluluğu bulunmadığının tespitine karar verilmiş hükme karşı davacı ve davalı ... Bakanlığı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı-davalı ... vekili ile davalı-davacı ... Bakanlığı vekilinin yerinde görülmeyen sair istinaf taleplerinin reddine, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı-davalı ... vekili ile davalı-davacı ... Bakanlığı vekilinin istinaf taleplerinin kabulü ile 22.Asliye Hukuk Mahkemesinin 04.10.2016 gün, 2011/9 Esas-2016/309 Karar sayılı kararının, HMK’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince kaldırılmasına, bu durumda esas hakkında yeniden hüküm kurulması gerektiğinden; davalı ...Ş. tarafından yargılama sırasında davacıya 175.000,00 TL ödendiği ve bu kısımla ilgili davanın konusuz kaldığı anlaşıldığından 175.000,00 TL yönünden esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davacı ..."ın işbu dava dosyasında ve işbu dava dosyası ile birleştirilen Mahkememizin 2015/506 Esas sayılı dava dosyasında, dava ve ıslah dilekçeleri ile talep edilen maddi tazminatla ilgili, davalılar İçişleri Bakanlığı, ... ve ... yönünden dava devam ederken ödenen ve konusuz kalan 175.000,00 TL dışında kalan kısım yönünden davaların kabulü ile 10.506,08 TL geçici maluliyet nedeniyle, 11.644,40 TL bakıcı giderleri nedeniyle, 64.526,67 TL daimi maluliyet nedeniyle karşılanmamış maddi zarar olmak üzere toplam 86.677,15 TL maddi tazminatın (davalı ..."nin 10.000,00 TL"sinden 06/01/2011 dava tarihinden itibaren işleyen faiziyle birlikte sorumlu tutulması kaydı ile) kaza tarihi olan 04/10/2010 tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, (hükmedilen alacağın tahsilinde Ankara 11. İcra Müdürlüğünün
2012/12628 sayılı dosyasında borçlu İçişleri Bakanlığından yapılabilecek tahsilde tekerrür etmemek kaydıyla)Davacı ..."ın işbu dava dosyasında ve işbu dava dosyası ile birleştirilen Mahkememizin 2015/506 Esas sayılı dava dosyasında, dava ve ıslah dilekçeleri ile talep edilen maddi tazminatla ilgili olarak davalı ...Ş" den talep edilen miktarların poliçe kapsamında davacıya ödendiği anlaşılmakla ... Sigorta yönünden maddi tazminat talebinin konusuz kaldığı anlaşılmakla esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davacı ..."ın işbu dava dosyasında ve iş bu dava dosyası ile birleştirilen Mahkememizin 2015/506 Esas sayılı dava dosyasında dava dilekçesi ile talep edilen manevi tazminat isteminin kısmen kabulü ile 20.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 04/10/2010 tarihinden itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte davalı ... ve Jandarma Genel Komutanlığına izafeten İç İşleri Bakanlığından müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,Fazlaya dair manevi tazminat isteminin reddine,İş bu dava dosyası ile birleştirilen Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/84 Esas sayılı dava dosyasındaki davacı ... Bakanlığı vekilinin menfi tespit istemine ilişkin davasının kısmen kabulü ile davacı İç İşleri Bakanlığının Ankara 11. İcra Müdürlüğünün 2012/12628 sayılı takip dosyasına konu edilen alacakla ilgili olarak 1 nolu bentte verilen karar gereği tahsilde tekerrür etmemek kaydı ile 76.677,15 TL asıl alacak ve 13.782,98 TL işlemiş faiz olmak üzere 90.460,13 TL toplam tazminattan, takip tarihinden itibaren işleyecek yıllık %9 yasal faiziyle birlikte alacaklıya karşı sorumlu tutulabileceği anlaşıldığından, fazlaya dair 239.440,55 TL"lik istem ve yıllık %16,50 nispetinde faiz yönünden borçlu Bakanlığın davacı ..."a karşı sorumluluğu (borçlu) bulunmadığının tespitine, karar verilmiş hükme karşı davacı ve davalı ... Bakanlığı tarafından temyiz yoluna başvurulmuştur.
İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik olarak davacı ve davalı ... Bakanlığı vekilleri tarafından yapılan istinaf başvurusu üzerine HMK"nın 355 vd. maddeleri kapsamında yöntemince yapılan inceleme sonucunda Bölge Adliye Mahkemesince verilen nihai kararda, dosya kapsamına göre saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kurallarına aykırı bir yön olmadığı gibi, HMK"nın 371. maddesinin uygulanmasını gerektirici nedenlerin de bulunmamasına, davalı ... Bakanlığı"nın kazanın meydana
gelmemesi için gerekli tedbirleri daha üst düzeyde almaması nedeniyle kusurlu olmasına, manevi tazminatın takdirinde T.B.K.nun 56.maddesindeki özel haller dikkate alınarak hak ve nesafet kuralları çerçevesinde hüküm kurulmuş olmasına göre usul ve yasaya uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı ve davalı ... Bakanlığı vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK"nın 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA, dosyasının ilk derece Mahkemesine, Dairemiz karar örneğinin ise Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 492 sayılı Harçlar Yasasının 13/J maddesi uyarınca davalı ... Bakanlığı"ndan harç alınmamasına, aşağıda yazılı 54,40 TL onama harcının temyiz eden davacıdan alınmasına 13.10.2020 gününde Üye ..."un karşı oyu ve oyçokluğuyla karar verildi.
-KARŞI OY-
Trafik kazası nedeniyle oluşan zararın tazmini için araç sürücüsü ve işleteni olan kişiye, sigorta şirketine ve İçişleri Bakanlığı’na karşı açılan davada mahkemenin diğerleri yanında İçişleri Bakanlığı’nı da tazminattan sorumlu tutan kararının temyizi üzerine Dairemizde yapılan incelemede kararın onanmasına karar verilmiş ise de mahkeme kararının İçişleri Bakanlığı yönünden aşağıdaki gerekçeyle bozulması gerektiği düşüncesiyle Sayın Çoğunluğun kararına iştirak edemiyorum.
İlk derece mahkemesinin kararındaki nitelemeye göre açılan asıl dava haksız fiile dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Yargılama sırasında davacının İçişleri
Bakanlığı’na yönelik talebinin idari yargının görev alanına girdiğinden bahisle görevsizlik kararı verilmiş ise de Uyuşmazlık Mahkemesi’nce trafik kazalarından doğan tazminat talebiyle açılan davaların adli yargı yerlerinde görülmesi gerektiğine karar verildiğinden dava tekrar aynı mahkemenin önüne gelmiştir. Gerekçeli kararında ilk derece mahkemesi, tam kusurlu davalı ...’nin kullandığı araçla yol kontrol noktasında jandarma eri olan davacıya çarparak onu ağır yaralaması sonucu oluşan zarardan Bakanlığın jandarma erini istihdam eden sıfatıyla sorumlu olduğunu belirtmiştir. İstinaf incelemesi yapan Ankara BAM 26. Hukuk Dairesi de vatani görevini yapan jandarma eri davacıyı yol denetiminde görevlendirmiş olması nedeniyle Bakanlığın kanun gereğince kusursuz sorumlu olduğunu kararında belirtmiştir.
Davaya konu kaza tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 55. maddesinde kusursuz sorumluluk hallerinden olan “İstihdam Edenlerin Mesuliyeti” düzenlenmiştir. Buna göre; “Başkalarını istihdam eden kimse, maiyetinde istihdam ettiği kimselerin ve amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptıkları zarardan mesuldür. Şu kadar ki böyle bir zararın vuku bulmaması için hal ve maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinada bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamayacağını ispat ederse mesul olmaz. İstihdam eden kimsenin, zâmin olduğu şey ile zararı ika eden şahsa karşı rücu hakkı vardır.”
Madde metninden de açıkça anlaşıldığı gibi istihdam edenin tazmininden kusursuz sorumlu olduğu zarar istihdam ettiği kişilerin başkalarına verdiği zarar olup, başkalarının işin görülmesi sırasında bu kişilere verdiği zarar değildir. İstihdam edilenlerin uğradığı zararlar haksız fiil sorumluluğunu düzenleyen 41 vd. maddelerine göre kusur durumları çerçevesinde bu zararı verenler ve varsa onların sorumluluklarını sigorta edenler tarafından karşılanacaktır.
Bütün tedbirleri alarak yol kontrolü yapan jandarma ekibinde görevli davacıya, yargılama sırasında alınan kusur raporuna göre tam kusurlu olarak çarpan davalı ...’nin sebep olduğu zarardan, kazanın oluşumunda herhangi bir kusuru bulunmayan İçişleri Bakanlığı’nın istihdam eden sıfatıyla müteselsilen sorumlu tutulması doğru değildir.