MAHKEMESİ :KADASTRO MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "çekişmeli 68 parsel sayılı taşınmaza komşu 69 parselin dayanağı vergi kaydının taşınmazın yönünü mera olarak okuduğu, 79 parsel sayılı taşınmazın ise doğu sınırında eylemli mera olduğu iddia edildiğine göre, taşınmazlar hakkında mera tahsis kararı bulunup bulunmadığının ilgili kurumlardan sorularak varsa mera tahsis kararı ve haritasının dosyasına konulması, tahsis kararı mevcut ise, çekişmeli taşınmazların mera tahsisi kararının kapsamında kalıp kalmadığının duraksamasız şekilde saptanması, bölgeye ilişkin mera tahsis kararının bulunmaması ya da çekişmeli taşınmazların mera tahsis kararının kapsamı dışında kalmaları halinde bilirkişi ve tanıklardan çekişmeli taşınmazların geleneksel biçimde mera olarak kullanılıp kullanılmadıkları hususunda maddi olaylara dayalı bilgi alınması, çekişmeli taşınmazların kadim mera olduklarının anlaşılması halinde bu nitelikteki taşınmazlar üzerinde sürdürülen zilyetliğin süresi ne olursa olsun hukukça değer taşımadığının göz önüne alınması, bilirkişi ve tanık sözlerinin komşu parsellerin tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmesi, komşu parsellerin kadastro tespitlerine esas alınan kayıt ve belgelerin çekişmeli taşınmazların bulunduğu yönü ne şekilde ve kimin yeri olarak gösterdiğinin incelenmesi, çekişmeli taşınmazların kadim yada tahsisli mera olmadıklarının anlaşılması halinde ayrıntılı şekilde zilyetlik araştırması yapılması, taşınmazlara komşu parsellerin mera olduğunun belirlenmesi halinde ise, tespite esas alınan vergi kayıtlarının sabit sınırlı olmadığı göz önüne alınarak miktarı ile geçerli olacağının düşünülmesi, uzman fen bilirkişisinden keşfi takibe ve yerel bilirkişi sözlerini denetlemeye; uzman ziraat bilirkişisinden ise mahkemenin keşif zaptına yansıyan gözlemini yansıtmaya elverişli gerekçeli rapor alınması, bundan sonra da toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine, çekişmeli 68 ve 79 parsel sayılı taşınmazların hüküm yerinde gösterilen payları oranında tespit maliki Hato oğlu Abdülrezzak mirasçıları adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Bozma ilamına uyulmakla, bozma ilamı lehine olan taraf yararına usulü müktesep hak doğar. Bu hakkın zedelenmemesi için, bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Hükmüne uyulan bozma ilamında; çekişmeli taşınmazların mera niteliğinde kamu orta malı olup olmadığının usulüne uygun biçimde araştırılması, taşınmazların mera olmadığının tayini halinde, zilyetlik hükümlerine göre tahkikat yapılması, taşınmazların mera parseline komşu olmaları halinde tespite esas vergi kayıtlarının sabit sınırlı olmadığı göz önüne alındığında, kayıtlara miktarı kadar itibar edilmesi gereğine değinilmiş olmasına rağmen, mahkemece yöntemince mera araştırması yapılmamış, bu kapsamda taşınmazlara komşu durumda eylemli yahut tescilli mera parseli ile çekişmeli taşınmazlar arasında ayırıcı unsur bulunup bulunmadığı üzerinde durulmamış, tek kişilik ziraatçı bilirkişi raporu ile yetinilmiş, taşınmazın niteliğini, üzerindeki zilyetliğin başlangıcını ve sürdürülüş biçimini belirlemede en etkili yöntem olan hava fotoğraflarından yararlanılmamış ve çekişmeli taşınmaz bölümlerinin nitelikleri kesin olarak belirlenmemiş, çekişmeli 68 parsel sayılı taşınmaza komşu 242 parselin hükmen tesciline esas kararda taşınmazın mera olduğu belirtildiği ve yine 68 parsel sayılı taşınmaza komşu 69 parsel sayılı taşınmazın tespitine esas vergi kaydının çekişmeli taşınmazın yönünü mera okuduğu halde bu hususlar üzerinde durulmamış, kısaca Mahkemece, bozma ilamına uyulduğu halde bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca, doğru sonuca varılabilmesi için mahkemece öncelikle, tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesi zaman dilimi içerisinde farklı tarihlere ait en az 3 adet stereoskopik hava fotoğrafı, bu hava fotoğrafları kullanılarak üretilmiş memleket haritaları ile temin edilebilen en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ve çekişmeli taşınmaza komşu taşınmazların tespit tutanakları ile varsa dayanağı olan belgeler ve mahkeme ilamları getirtilerek dosya ikmal edilmeli, bundan sonra mahallinde, elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek aynı köy ve komşu köylerin halkından ayrı ayrı üçer kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi ile fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, keşif sırasında dinlenecek yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın kamu orta malı niteliğinde mera, yaylak, kışlak gibi yerlerden olup olmadığı etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında oluşacak çelişkilerin gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmesine çalışılmalı, alınan beyanlar komşu parsellerin tutanak ve dayanağı kayıtlar ile denetlenmeli; mahkeme hakiminin taşınmaza ilişkin ayrıntılı gözlemi tutanağa aynen aktarılmalı; 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın öncesinin mera niteliğinde olup olmadığını, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini, çekişmeli taşınmazların komşu parsellerden nasıl ayrıldığını, aralarında doğal ya da yapay ayırt edici bir sınır bulunup bulunmadığını açıklayıp, tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, taşınmazın öncesini ve mevcut niteliğini açıklayan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde uygulama yaptırılarak, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin, mera vasfında olup olmadığının, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve bilirkişi sözlerini denetlemeye imkan verir kroki ve rapor düzenlemesi istenmeli; yapılan araştırma ve inceleme sonucu taşınmazın öncesinin mera olduğunun anlaşılması halinde, meralar üzerinde sürdürülen zilyetliğin hukukça bir değer taşımayacağı gözetilmeli; dava konusu taşınmazın kamu malı niteliğinde mera olmadığı sonucuna varıldığı takdirde, zilyetlik hükümlerine göre inceleme yapılmalı; komşu taşınmazların mera olduğunun belirlenmesi halinde ise, tespitte esas alınan vergi kayıtlarının sabit sınırlı olmadığı göz önüne alınarak miktarı ile geçerli olacağı düşünülmeli ve bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04.03.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.