Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, yurtdışında Türk vatandaşlığında geçen borçlanmaya esas süreleri 3201 sayılı Kanun kapsamında talep tarihindeki asgari bedel üzerinden borçlanabileceğinin ve Alman ... Sigortasına giriş tarihinin Türkiye’de sigorta başlangıç tarihi olduğunun tespiti istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
Davacı vekili, yurtdışında Türk vatandaşlığında geçen borçlanmaya esas süreleri 3201 sayılı Kanun kapsamında talep tarihindeki asgari bedel üzerinden borçlanabileceğinin ve Alman ... Sigortasına giriş tarihi olan 01.03.1995 tarihinin Türkiye’de sigorta başlangıç tarihi olduğunun tespitini talep etmiş, mahkemece verilen ilk hükümde davanın kısmen kabulü ile davacının ...’da ikamet ettiği süreleri 3201 Sayılı yasa kapsamında borçlanabileceğinin ve davacının sigorta başlangıç tarihinin ...’da çalışmaya başladığı tarih olan 16.08.2005 tarihi olduğunun tespitine karar verilmiştir. Mahkemece verilen hükmün davalı Kurum vekilince temyizi üzerine, Dairemizce davacının 3201 sayılı Kanun uyarınca borçlanabileceğinin tespitine yönelik mahkeme hükmü yönünden davalı Kurum vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, sigorta başlangıcına dair kurulan hüküm yönünden ise borçlanma işlemi yapılmadığından hükmün bozulmasına karar verilmiştir. Bozma sonrası mahekemce davacının borçlanma ve sigorta başlangıcına yönelik talebinin Kurumca kabul edildiğinden bahisle bu hususlarda karar verilmesine yer olmadığına, davacının 3201 sayılı kanun uyarınca borçlandırma işlemlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna ilk başvuru yaptığı tarih olan 30/12/2013 tarihindeki günlük prime esas olarak 10.90 TL"nin esas alınmak suretiyle 5098 gün yurt dışı hizmet borçlanması karşılığı"nın 55.547,81 TL olması gerektiğinin tespitine, kurum sataşmasının bu şekilde giderilmesine, karar verilmiştir.
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nda ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda “usulî kazanılmış hak” kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamakta ise de, bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez
ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir. Nitekim; Hukuk Genel Kurulu"nun 18.10.1989 gün 541-534, 21.02.1990 gün 10-117; 07.10.1990 gün 439-562; 19.02.1992 gün 635-82; 23.02.1994 gün 936-94; 03.03.2010 gün ve 2010/12-81-118; 27.09.2006 gün ve 2006/19-635 Esas 2006/573 Karar; 15.10.2008 gün ve 2008/19-624 Esas 2008/632 Karar ile 17.02.2010 gün ve 2010/9-71 Esas 2010/87 Karar sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir.
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Prof. Dr. ..., Usuli Müktesep Hak (Usule İlişkin Kazanılmış Hak) Dr. A. ...’e ..., ... Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 351 ..., 1974, sayfa 395 vd.)
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK)
Somut olayda, mahkemece verilen ilk hüküm davacı tarafça temyiz edilmediğinden davalı Kurum lehine usuli kazanılmış hak doğmuş olup mahkemece davalı Kurum aleyhine olarak ilk hükümde karar verilmeyen bir talep yönünden ve hükmü temyiz etmeyen davacı yönünden daha lehe bir sonuç doğuracak şekilde yeni bir hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve mahkemece verilen ilk kararı temyiz etmeyen davacı bakımından davalı kurum lehine usuli kazanılmış hakkın gerçekleştiği dikkate alınarak, bir karar verilmek üzere hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 22.09.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.